Дэбет і крэдыт

Бухгалтарскі ўлік
Ключавыя паняцці
Бухгалтар • Бухгалтарскі рахунак Галоўная бухгалтарская кніга Абаротна-сальдавая ведамасць Справаздачны перыяд Уліковая палітыка Падвойны запіс • Праводка Дэбет і крэдыт • Актывы і пасівы Калькуляцыя • Сабекошт МСФС • GAAP
Фінансавая справаздачнасць
Бухгалтарскі баланс Справаздача аб прыбытках і стратах Справаздача аб руху грашовых сродкаў Справаздача аб змене капіталу Кансалідаваная • Камбінаваная
Вобласці бухгалтарскага ўліку
Улік затрат • Фінансавы ўлік • Судовая бухгалтэрыя Улік фондаў • Кіраўнічы ўлік • Падатковы ўлік Бюджэтны ўлік • Банкаўскі ўлік
Аўдыт
Фінансавы кантроль

Дэ́бет і крэ́дыт — асноўныя паняцці двайнога бухгалтарскага запісу, які выкарыстоўваецца для адлюстравання фінансавых аперацый у бухгалтарскім уліку. Кожная гаспадарчая аперацыя фіксуецца ў выглядзе дзвюх процілеглых запісаў: па дэ́беце аднаго рахунку і па крэ́дыце іншага на аднолькавую суму. Гэтая сістэма дазваляе захоўваць баланс паміж актывамі і абавязацельствамі суб’екта гаспадарання.

Этымалогія

Тэрміны паходзяць з лацінскай мовы: debitum — «тое, што павінен», і creditum — «тое, што даверана». У сучаснай бухгалтэрыі яны не маюць прамога значэння «доўг» або «крэдыт» у звыклым разуменні, а выконваюць тэхнічную функцыю раздзелу аперацый па рахунках.

Прынцып падвойнага запісу

Прынцып падвойнага запісу азначае, што кожная аперацыя ўплывае як мінімум на два рахункі: адзін павялічваецца або памяншаецца па дэбеце, другі — па крэдыце.

Напрыклад:

Калі прадпрыемства набывае тавар за наяўныя грошы:

• рахунак «Тавары» — павялічваецца (па дэбеце),
• рахунак «Каса» — памяншаецца (па крэдыце).

Такім чынам, агульны баланс прадпрыемства захоўваецца.

Выкарыстанне

Дэбет (левы бок рахунку) звычайна выкарыстоўваецца для адлюстравання:

• павелічэння актываў,
• зніжэння абавязацельстваў,
• расходаў.

Крэдыт (правы бок рахунку) звычайна адлюстроўвае:

• павелічэнне абавязацельстваў,
• зніжэнне актываў,
• даходы.

Прызначэнне

Дзякуючы выкарыстанню дэбету і крэдыту бухгалтары могуць:

• весці дакладны ўлік усіх фінансавых аперацый,
• забяспечваць захаванне бухгалтарскага балансу,
• складаць фінансавую справаздачнасць у адпаведнасці з міжнароднымі стандартамі.

Прыклады рахункаў

Рахунак	Павелічэнне па дэбеце	Павелічэнне па крэдыце
Каса	Так	Не
Разліковы рахунак	Так	Не
Запазычанасць	Не	Так
Даходы	Не	Так
Выдаткі	Так	Не

Гл. таксама

• Бухгалтарскі ўлік
• Бухгалтарскі баланс
• План рахункаў
• Галоўная кніга

Літаратура

• Вішнеўскі С. Ф. Асновы бухгалтарскага ўліку. — Мінск: Вышэйшая школа, 2015.
• Камароў А. У. Бухгалтарскі ўлік: падручнік. — Мінск: Экаперспектыва, 2020.
• Horngren, C.T., Harrison, W.T., Oliver, M.S. Accounting. — Pearson Education, 2018.