Жуанот Мартурэль

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Жуанот Мартурэль
Асабістыя звесткі
Дата нараджэння 1413[1], каля 1413[2] ці 1410[3][4]
Месца нараджэння
Дата смерці 1465[4] ці красавік 1465[3]
Месца смерці
Грамадзянства
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці пісьменнік
Мова твораў каталанская мова
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы
Тырант Белы, ілюстрацыя да раману, 1511 г.

Жуанот Мартурэль (катал.: Joanot Martorell; паміж 1405 і 1415, Валенсія — сакавік або красавік 1468 , Чірывелья, Валенсія) — валенсійскі пісьменнік, аўтар першага рыцарскага рамана «Тырант Белы», напісанага на валенсійскай каталонскай мове.

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

З арыстакратычнай сям’і. Пражыў бурнае жыццё, поўную падарожжаў, рыцарскіх бітваў і любоўных авантур. Да нас дайшлі, у форме афіцыйных пасланняў і завераных герольдам актаў, тры яго выклікі на паядынак. У пошуках арбітра для першага з іх, падставай для якога паслужыла парушэнне шлюбнага абяцання, дадзенага яго сястры, Мартурэль заехаў у Лондан. Да канца жыцця дайшоў да жабрацтва.

Творчасць[правіць | правіць зыходнік]

Пісаў лісты аб сваіх баявых подзвігах, перавёў стараанглійскую паэму «Гі з Варвіка» (падчас знаходжання ў Англіі), якая часткова ўвайшла ў раман «Тырант Белы». Застаўся вядомы раманам «Тырант Белы», пра які з пахвалой адазваўся Сервантэс у «Дон Кіхоце».

Водгук Сервантэса[правіць | правіць зыходнік]

— З намі хросная сіла! — Закрычаў святар. — Як, і Тырант Белы тут ? Дайце мне яго, дружа, гэта ж скарбніца асалод і паклады уцех. У ім выведзеныя доблесны рыцар дон Кірыэлейсон Монтальванскі, брат яго, Томас Мантальванскі, і рыцар Фансека, у ім малюецца бітва адважнага Тыранта з догам, у ім апісваюцца хітрасці панны Радасці, шашні ўдавы Патрафіры і, нарэшце, сардэчная схільнасць імператрыцы да яе конюха Іпаліта. Запэўніваю вас, шаноўны сябар, што ў развазе склада гэта лепшая кніга ў свеце. Рыцары тут ядуць, спяць, паміраюць на сваім ложку, перад смерцю складаюць завяшчанні, і яшчэ ў ёй шмат такога, што ў іншых кнігах гэтага гатунку адсутнічае. З усім тым аўтар яе наўмысна нагарадзіў столькі ўсякай марнасці, што яго варта было б прысудзіць да пажыццёвай катаргі. Вазьміце яе з сабой, прачытайце, і вы ўбачыце, што я сказаў пра яе сапраўдную праўду.

Прызнанне[правіць | правіць зыходнік]

Раман Мартурэля перавыдаецца да гэтага часу, у іспанамоўным свеце існуюць яго пераказы для дзяцей. Майстэрства Мартурэля пільна аналізуе Марыё Варгас Льёса. Фільм паводле рамана зняў каталонскі кінарэжысёр Вісэнтэ Аранда (2006, сярод іншых, у фільме занятыя Вікторыя Абрыль і Джанкарла Джаніні).

Заўвагі[правіць | правіць зыходнік]

  1. Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: платформа адкрытых даных — 2011. Праверана 10 лістапада 2022.
  2. Deutsche Nationalbibliothek Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 10 лістапада 2022.
  3. а б в г Gran Enciclopèdia CatalanaGrup Enciclopèdia, 1968. Праверана 10 лістапада 2022.
  4. а б в г Diccionari de la traducció catalana / пад рэд. Montserrat Bacardí i Tomàs, Pilar Godayol i Nogué — 2011. Праверана 10 лістапада 2022.

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

  • Chiner J.J. El viure novel·lesc: biografia de Joanot Martorell. Alcoi: Marfil, 1993
  • Villalmanzo Cameno J. Joanot Martorell: biografía ilustrada y diplomatario. Valencia: Ajuntament de Valencia, 1995
  • Actes del col·loqui internacional Tirant lo Blanc: l’albor de la novel.la moderna europea: estudis crítics sobre Tirant lo Blanc i el seu context = Études critiques sur et autour de Tirant le Blanc/ Jean Marie Barberà, ed. Barcelona: Publicacions de l’Abadia de Montserrat, 1997
  • Terry A. Tirant lo Blanc: new approaches. Woodbridge; Rochester: Tamesis, 1999
  • Pujol J. La memòria literària de Joanot Martorell: models i escriptura en el Tirant lo Blanc. Barcelona: Publicacions de l’Abadia de Montserrat; Curial Edicions Catalanes, 2002.

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]