Забрэззе

Вёска Забрэззе Будынак былой бібліятэкі (2020) Краіна Беларусь Вобласць Мінская Раён Валожынскі Сельсавет Гародзькаўскі Каардынаты 54°11′17″ пн. ш. 26°27′01″ у. д. Старшыня сельсавета Садоўская Ганна Францаўна Першае згадванне XV ст. Вёска з 1939 Плошча 1,4 км² Насельніцтва 258 чалавек (2009) Нацыянальны склад беларусы Канфесійны склад каталікі, праваслаўныя Часавы пояс UTC+3 Тэлефонны код 1772 Паштовы індэкс 222353 Аўтамабільны код 5 СААТА 6220820033 Забрэззе на карце Беларусі ±

Забрэззе на Вікісховішчы

Забрэ́ззе (трансліт.: Zabrezzie, руск.: Забрезье) — вёска ў Валожынскім раёне Мінскай вобласці. Уваходзіць у склад Гародзькаўскага сельсавета. Насельніцтва 443 чал. (1993). Знаходзіцца за 12 км на паўночны захад ад Валожына, за 4 км ад чыгуначнай станцыі Валожын.

Гісторыя

Упершыню паселішча згадваецца ў XV ст. пад назвай Забераж як радавое ўладанне Забярэзінскіх і Дарагастайскіх. У 1456 годзе Забярэзінскія збудавалі тут касцёл. У другой пал. XVI—XVII стст. мясцовасць знаходзілася ва ўладанні Збаражскіх, Слушкаў, Коцелаў, Кішкаў. У канцы XVI ст. паселішча значыцца як Забярэззе. Станам на 1626 тут было 70 двароў, касцёл, царква Святога Спаса, карчма. У Трынаццацігадовую вайну (1654—1667) маскоўскія захопнікі знішчылі тутэйшы касцёл, адноўлены ў 1695. 3 другой пал. XVIII ст. мястэчкам валодалі Комары.

У выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай (1793) Забрэззе апынулася ў складзе Расійскай імперыі, у Ашмянскім павеце. У канцы XIX ст. у мястэчку было 8 двароў, царква, касцёл, капліца, багадзельня, школа. У пач. XX ст. — царква, касцёл, народнае вучылішча.

Згодна з Рыжскім мірным дагаворам (1921) Забрэззе апынулася ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі, у Валожынскім павеце Віленскага ваяводства.

У 1939 годзе Забрэззе ўвайшло ў БССР, дзе 12 кастрычніка 1940 года зрабілася цэнтрам Забрэзскага сельсавета (пазней у складзе Гародзькаўскага сельсавета). Статус паселішча панізілі да вёскі. Станам на 1971 год тут было 185 двароў, на 1993 год — 187.

Насельніцтва

• XIX стагоддзе: 1869 — 57 чал.; 1895 — 127 чал. (80 праваслаўных, 7 каталікоў і 40 іўдзеяў) у мястэчку Забрэззе і 85 чал. (80 праваслаўных і 5 каталікоў) у вёсцы Забрэззе
• XX стагоддзе: 1901 — 274 чал.; 1971 — 581 чал.; 1993 — 443 чал.; 1997 — 423 чал., 180 двароў.
• XXI стагоддзе: 2009 — 258 чал.

Інфраструктура

У 2007 годзе ў Забрэззі была закрыта школа. Вучні былі пераведзеныя ў Гародзькаўскую сярэднюю школу. Забрэзская бібліятэка перастала існаваць у 2015 годзе. На сённяшні дзень у вёсцы працуюць дзве крамы і пошта.

Пошта ў в. Забрэззе (2020)

Славутасці

Канюшня на гаспадарчым двары (2020)

• Гаспадарчы двор (XIX стагоддзе). Доўгі час на месцы двара былі руіны. Пасля таго, як гаспадарчы двор былой сядзібы і канюшня сталі ўласнасцю калгаса «ААТ ЛОСК», былі праведзены работы па рэканструкцыі збудаванняў. У 2014 годзе ў канюшні пачалі разводзіць коней. На сённяшні дзень большая частка збудаванняў выкарыстоўваецца ў якасці зернясклада.
• Касцёл Найсвяцейшай Тройцы (2000)
• Царква Дабравешчання Прасвятой Багародзіцы (1867)
• Забрэзскі валун, за 2 км на поўдзень ад вёскі — геалагічны помнік прыроды рэспубліканскага значэння

Страчаная спадчына

• Касцёл Найсвяцейшай Тройцы (1695)
  

  Стары касцёл, фота пач. XX ст.
• Сядзіба «Вялікі Двор» (XIX ст.)

Літаратура

• Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 3: Гімназіі — Кадэнцыя / Беларус. Энцыкл.; Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 1996. — 527 с.: іл. ISBN 985-11-0041-2.
• Zabrzeź // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom XIV: Worowo — Żyżyn. — Warszawa, 1895. — S. 209

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Забрэззе
• Падарожжа дылетанта — tut.by