Замак Тоампеа

У гэтага паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Тоампеа (значэнні).

Замак
Замак Тоампеа Toompea loss
Замак Тоампеа
59°26′08″ пн. ш. 24°44′14″ у. д.^HGЯO
Краіна	Эстонія
Горад	Талін
Дата заснавання	XIII
Будаўніцтва	XIII—XIV
Замак Тоампеа
Замак Тоампеа на Вікісховішчы

Замак Тоампеа або Вышгарадскі замак (эст.: Toompea loss, ням.: Schloss Reval — Рэвельская крэпасць) — сярэднявечная крэпасць на аднайменным узгорку ў цэнтры Таліна. З'яўляецца адным з найстарэйшых і найбуйнейшых архітэктурных комплексаў Эстоніі.

Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]

Папярэдніца цяперашняй крэпасці (замка) Тоампеа была пабудавана ў 30-я гады XIII ст. у паўднёва-заходняй частцы ўзгорка Ордэнам мечаносцаў. У 1238—1345 гг. яна была ўдасканалена датчанамі. Пасля 1345 года, калі Талін перайшоў ад датчан у валоданне Лівонскага ордэна, пачалася сур'ёзная перабудова. Цэнтральная частка крэпасці была ператворана ў трохпавярховы будынак канвента з унутраным дворыкам, былі пабудаваныя абарончыя сцены і ўзведзены вежы. У канцы сярэдніх стагоддзяў крэпасць Тоампеа была магутным абарончым збудаваннем з чатырма стройнымі вежамі. У цяперашні час у сваёй пачатковай вышыні толькі адна з іх — 45-метровая вежа «Доўгі Герман», пабудаваная ў канцы XIV стагоддзя. Сваёй назвай яна абавязана герою сярэднявечных легенд Lange Hermann, што ў перакладзе з нямецкага азначае «Доўгі воін» або «Правадыр». У той час падобнай чынам называлі самыя магутныя і добра ўмацаваныя крапасныя вежы.

Сцяг Эстоніі на Доўгім Германе

Дзякуючы таму, што крэпасць размешчана на ўзгорку вышынёй амаль 40 м, Талін атрымаў свой магутны сілуэт, які быў (і цяпер застаецца) адным з найвялікшых у Паўночнай Еўропе.

У 60-70-я гг. XVI ст. крэпасць пацярпела падчас Лівонскай вайны, пасля чаго яна доўгія гады была занядбана. Крэпасць пачалі прыводзіць у парадак у 60-я гады XVIII ст. — усходні бок быў перабудаваны ў будынак губернскага ўпраўлення ў стылі барока па праекце архітэктара Іагана Шульца. У XIX ст. сярэднявечны будынак канвента быў перабудаваны пад турму, якую спалілі падчас рэвалюцыі 1917 года.

У пачатку 20-х гадоў XX ст. руіны будынкі канвента знеслі, на іх месцы пабудаваны будынак парламента. У 20-30-я гадах XX ст. быў наведзены парадак і ў іншых частках палацавага комплексу. Іх прыстасавалі для патрэб Урада Эстонскай Рэспублікі.

Будынак Эстонскага парламента

У сярэднявечным выглядзе захаваліся толькі стромкая заходняя частка замка Тоампеа з трыма вежамі. На Доўгім Германа лунае сіне-чорна-белы нацыянальны сцяг Эстонскай Рэспублікі, дзякуючы чаму вежа ператварылася ў адзін з сімвалаў Эстоніі. Усходні і паўднёвы бок палаца, а таксама ўся будынкі былі пабудаваны ў XVIII—XX стст. Сёння ўвесь палац знаходзіцца ў падпарадкаванні парламенту Эстонскай Рэспублікі — Рыйгікогу.