Знешнія палінезійцы
| Знешнія палінезійцы | |
.jpg)
| |
| Агульная колькасць | |
|---|---|
| Рэгіёны пражывання | Меланезія, Мікранезія |
| Мова | знешнія палінезійскія |
| Рэлігія | політэізм, культ продкаў |
| Блізкія этнічныя групы | самоанцы, такелау, тувалу, увеа |
Знешнія палінезійцы — група малых палінезійскіх этнасаў, якія насяляюць шэраг астравоў Мікранезіі і Меланезіі.
Паходжанне[правіць | правіць зыходнік]
У мінулым высоўвалася дзве асноўныя версіі паходжання знешніх палінезійцаў. Першая прапаноўвала ідэю таго, што яны - прамыя нашчадкі протапалінезійцаў, якія рухаліся ў Акіянію з Зондскага архіпелага. На карысць гэтай версіі было знаходжанне керамікі тыпу Лапіта ў Меланезіі. Другая версія зыходзіла з таго, што знешнія палінезійцы - нашчадкі больш позніх перасяленцаў з Палінезіі, якія патрапілі на захад да прыходу еўрапейцаў. Першапачаткова гэтая версія падцвярджалася лінгвістычнымі дадзенымі. Было выяўлена, што ўсе знешнія палінезійцы размаўляюць на мовах, блізкіх да самоанскай. Генетычныя даследаванні, якія праводзіліся ў кан. XX - пач. XXI ст. у Акіяніі паказалі, што знешнія палінезійцы амаль не звязаны з меланезійскім і мікранезійскім насельніцтвам. Такім чынам другая версія атрымала большую прыхільнасць з боку навукоўцаў.
Рассяленне[правіць | правіць зыходнік]
У Мікранезіі налічваецца ўсяго 2 малыя групы знешніх палінезійцаў:
- Капінга (атол Капінгамарангі)
- Нукуора (атол Нукуора)
Па мове і культуры яны вельмі блізкія да такелау. Агульная колькасць знешніх палінезійцаў у Мікранезіі - 872 чал. (2007 г.).
У Меланезіі жывуць на тэрыторыі наступных дзяржаў:
- нугурыа (астравы Нугурыа)
- нукуману (астравы Нукуману)
- такуу або таўу (атол Такуу)
Фактычна, прадстаўнікі гэтых груп размаўляюць на трох дыялектах адной мовы.
- анута (востраў Анута)
- тыкопія (востраў Тыкопія)
- луангіўа (атол Антонг-Джава, востраў Рэнел)
- сікаіяна (астравы Сікаіяна)
- мунгаба (востраў Рэнел)
- мунгікі (востраў Белона)
- таўмака (астравы Даф)
- пілені або ваеакау (астравы Даф, астравы Рыф)
Луангіўа блізкія па мове і культуры да паленізійцаў Папуа — Новай Гвінеі. Таўмака, пілені, анута, тыкопія — да ўвеа. Аднак анута найбольш адрозніваюцца ад суседзяў-меланезійцаў, у той час як тыкопія мелі з імі гістарычна шчыльныя сувязі, бралі сумесныя шлюбы, запазычвалі многія элементы культуры і г. д. Астатнія блізкія па мове да самоанцаў і тувалу.
- Філа (востраў Філа каля вострава Эфатэ)
- Меле (востраў Меле)
- Эмаэ (востраў Эмаэ)
- Аніва (аднайменны востраў)
- Заходнія футуна (востраў Футуна)
Меле і філа карыстаюцца адной мовай, але меле таксама ўжываюць мясцовую меланезійскую гаворку.
Акрамя таго на востраве Увеа ў Новай Каледоніі жывуць заходнія ўвеа, нашчадкі перасяленцаў з астравоў Уоліс і Самоа.
Мовы[правіць | правіць зыходнік]
Мовы знешніх палінезійцаў уваходзяць у склад самаічна-знешняй (цэнтральнай) групы палінезійскіх моў.
Літаратура[правіць | правіць зыходнік]
- Patrick Vinton Kirch and Roger C. Green, Hawaiki, Ancestral Polynesia: An Essay in Historical Anthropology
- Climate change on three Polynesian outliers in the Solomon Islands: Impacts, vulnerability and adaptation
- Те Ранги Хироа (П. Бак), Мореплаватели солнечного восхода. - М.: Географиз, 1959
Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]
- Бібліяграфія Архівавана 27 ліпеня 2008.