Зялёныя водарасці

Зялёныя водарасці
Разнастайнасць сіфонавых водарасцяў (Bryopsidales). Ілюстрацыя з кнігі Эрнста Гекеля «Kunstformen der Natur», 1904
Навуковая класіфікацыя
Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Зялёныя водарасці
Міжнародная навуковая назва
Chlorophyta Pascher, 1914
Класы
Bryopsidophyceae Chlorophyceae Oedogoniophyceae Prasinophyceae Trebouxiophyceae Ulvophyceae
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   5414 NCBI   3041 EOL   3893 FW   54811

Зялёныя водарасці (Chlorophyta) — аддзел ніжэйшых раслін.

Батанічнае апісанне

Адна- і шматклетачныя, каланіяльныя, цэнабіяльныя арганізмы рознай марфалагічнай структуры цела (акрамя амебоіднай), памерам ад 1 мкм да дзесяткаў сантыметраў. Колер зялёны (хларафіл пераважае над жоўтымі пігментамі — карацінамі і ксантафіламі), рэдка бясколерныя арганізмы. Клеткі з цэлюлознай, цэлюлозна-пекцінавай ці пекцінавай абалонкай, адна- або шмат’ядравыя. Хларапластаў адзін ці некалькі, восевыя ці пасценныя, розный формы. Запасныя рэчывы — крухмал і зрэдку алей.

Пашырэнне

Пашыраны на ўсіх кантынентах і ў морах; трапляюцца ў вадаёмах, глебе, на скалах і сценах, кары дрэў, поўсці млекакормячых. У якасці эндасімбіёнтаў жывуць у клетках прасцейшых, губак, гідраў (зоахларэла). Планктонныя і бентасныя арганізмы, ёсць эпіфіты на раслінах і жывёлах, сімбіёнты з іншымі арганізмамі (напрыклад, лішайнікамі).

На Беларусі 140 родаў, каля 650 відаў; найбольш пашыраныя роды: аацысціс (Oocystis), анкістрадэсмус (Ankistrodesmus), вольвакс (Volvox), гідрадыкцыён (Hydrodictyon), дэсмідыум (Desmidium ), зігнема (Zygnema), кладофара (Cladophora), кластэрыум (Closterium), лагерхеймія (Lagerheimia), мужоцыя (Mougeotia), пандарына (Pandorina), спірагіра (Spirogyra), сцэнедэсмус (Scenedesmus), тэтраэдран (Tetraedran), улотрыкс (Ulothrix), хламідамонас (Chlamydomonas), хларэла (Chlorella), цэластрум (Coelastrum), эўдарына (Eudarina) і іншыя.

Размнажэнне

Размнажэнне вегетатыўнае, бясполае (заа-, апланаспорамі або акінетамі), полавае (ізагамія, гетэрагамія, голагамія, аагамія і кан’югацыя). У рухомых зялёных водарасцей ёсць вочка, 2—4 і больш жгуцікаў.

Класіфікацыя

Паводле базы даных AlgaeBase(англ.) бел. аддзел ахоплівае наступныя класы:

• Chlorodendrophyceae Massjuk, 2006
• Chlorophyceae Wille, 1884
• Mamiellophyceae Marin et Melkonian, 2010
• Nephrophyceae Caval.-Sm., 1993
• Pedinophyceae Moestrup, 1991
• Trebouxiophyceae Friedl, 1995
• Ulvophyceae K.R. Mattox et K.D. Stewart, 1978

Паводле іншых класіфікацый могуць вылучацца такія класы, як вальвоксавыя (Volvocales), кан’югаты (Conjugatophyceae), сіфонавыя водарасці (Bryopsidales), пратакокавыя (Protococcophyceae), улотрыксавыя (Ulothrichales); каля 400 родаў, да 20 тысяч відаў.

Значэнне і выкарыстанне

У складзе планктону выклікаюць «цвіценне» вады. Некаторыя (напр., ульва) ядомыя. Актыўныя фотасінтэтыкі і ўдзельнікі самаачышчэння вады, аб’екты даследаванняў як крыніцы харчовай біямасы ў замкнёных экалагічных сістэмах (напр., хларэла (Chlorella) і сцэнедэсмус (Scenedesmus)).

Зялёныя водарасці — найбольш верагодныя папярэднікі наземных раслін.

Гл. таксама

• Плеўракок
• Аацыстыдыум авальны

Літаратура

• Мельнікаў С. Зялёныя водарасці // БЭ ў 18 т. Т. 7. Мн., 1998.