Зінаіда Яўгенаўна Серабракова

Зінаіда Серабракова
руск.: Зинаида Серебрякова
Аўтапартрэт («За туалетам») (1909)
Імя пры нараджэнні	Зінаіда Яўгенаўна Лансерэ
Дата нараджэння	28 лістапада (10 снежня) 1884
Месца нараджэння	Няскучнае[d], Харкаўскі раён, Украіна
Дата смерці	19 верасня 1967(1967-09-19)[…] (82 гады)
Месца смерці	Парыж, дэпартамент Сена, Францыя
Месца пахавання	Сент-Жэнеўеў-дэ-Буа[d]
Грамадзянства	Францыя
Бацька	Yevgeny Lansere[d]
Маці	Ekaterina Benois[d]
Муж	Boris Serebryakov[d]
Дзеці	Alexandre Serebriakoff[d] і Catherine Serebriakoff[d]
Род дзейнасці	мастачка
Жанр	партрэт
Вучоба	Акадэмія дэ ла Гранд Шам’ер[d]
Мастацкі кірунак	імпрэсіянізм
Уплыў	Браз, В. Э.
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Зінаіда Яўгенаўна Серабракова, па нараджэнні Лансерэ (руск.: Зинаи́да Евге́ньевна Серебряко́ва, укр.: Зінаїда Євгенівна Серебрякова; 12 снежня 1884, маёнтак Няскучнае, Белгарадскі павет, Курская губерня, Расійская імперыя — 19 верасня 1967, Парыж, Францыя) — мастачка, удзельніца аб’яднання «Свет Мастацтва». Вучаніца вядомага жывапісца В. Э. Браза.

Біяграфія

Cям’я

Зінаіда нарадзілася 12 снежня 1884 года ў маёнтку Няскучнае ў адной з вядомых мастацкіх сямей Бенуа-Лансерэ. Яе дзед Мікалай Бенуа быў знакамітым архітэктарам, бацька, Яўген Лансерэ — вядомым скульптарам, а маці — Кацярына Мікалаеўна (1850—1933), сястра Аляксандра Бенуа, у маладосці была мастаком-графікам. Адзін з яе братоў, Мікалай, — таленавіты архітэктар, другі, Яўген, адыграў істотную ролю ў гісторыі расійскага і савецкага мастацтва манументальнага жывапісу і графікі. Руска-англійскі акцёр і пісьменнік Пітэр Усцінаў — таксама сваяк Зінаіды Серабраковай. Муж — Барыс Анатолевіч Серабракоў. Дзеці — Яўген Барысавіч Серабракоў (1906—1991), Аляксандр Барысавіч Серабракоў (1907—1995), Таццяна Барысаўна Серабракова (1912—1989), Кацярына Барысаўна Серабракова (1913).

Маладосць

У 1900 годзе Зінаіда скончыла жаночую гімназію і паступіла ў мастацкую школу, заснаваную княгіняй М. К. Ценішавай. У 1903—1905 гадах яна была вучаніцай мастака-партрэтыста А. Э. Браза. У 1902—1903 яна падарожнічае па Італіі. У 1905—1906 займаецца ў Académie de la Grande Chaumière ў Парыжы. У 1905 Зінаіда Лансерэ выходзіць замуж за студэнта (пазней чыгуначнага інжынера) Барыса Серабракова і прымае яго прозвішча.

Шчаслівы перыяд

З часоў вучнёўства Зінаіда імкнулася выказаць сваю любоў да прыгажосці свету. Яе раннія працы — «Сялянская дзяўчына» (1906, Рускі музей) і «Сад у квецені» (1908, прыватны збор) — распавядаюць аб яе пошуках і вострым адчуванні прыгажосці. Шырокую вядомасць прынёс Серабраковай аўтапартрэт (1909, Дзяржаўная Траццякоўская галерэя); упершыню паказаны на вялікай выставе, арганізаванай «Светам Мастацтва» ў 1910. За аўтапартрэтам рушылі ўслед «Купальшчыца» (1911, Рускі музей), партрэт "Я. К. Лансерэ "(1911, прыватны збор) і партрэт маці мастачкі "Кацярына Лансерэ "(1912, Рускі музей) — спелыя працы, цвёрдыя па кампазіцыі. Яна ўступіла ў таварыства «Свет мастацтва» ў 1911, але адрознівалася ад астатніх членаў групы любоўю да простых сюжэтаў, гармоніяй, пластычнасцю і абагульненнямі ў сваіх палотнах.

Рэвалюцыя

Зінаіда сустрэла Кастрычніцкую Рэвалюцыю ў родным маёнтку Няскучнае. Яе жыццё раптоўна змянілася. У 1919 памірае ад тыфу муж Барыс. Яна застаецца з чатырма дзецьмі і хворай маці без сродкаў да існавання. Няма фарбаў, даводзіцца перайсці на вугаль і аловак. У гэты час яна малюе свой самы трагічны твор — «Картачны дамок», які паказвае ўсіх чацвярых асірацелых дзяцей. Яна адмаўляецца перайсці на папулярны футурыстычны стыль ці маляваць партрэты камісараў, аднак знаходзіць працу ў Харкаўскім археалагічным музеі, дзе выконвае алоўкавыя накіды экспанатаў. У снежні 1920 Зінаіда пераязджае ў Петраград на кватэру дзеда. Ёй пашанцавала — у гэту кватэру пасялілі «на ўшчыльненне» не «новых гаспадароў жыцця», а артыстаў тэатра МХАТ. У гэты перыяд яна малюе на тэмы з тэатральнай жыцця.

Парыж

Увосень 1924 Серабракова выязджае ў Парыж, атрымаўшы заказ на вялікае дэкаратыўнае пано. Яна збіралася вярнуцца ў Расію, дзе засталіся яе маці і дзеці. Аднак вярнуцца ёй не ўдалося, і яна аказваецца адарванай ад Радзімы і дзяцей (двух малодшых дзяцей, аднак, ёй удалося неўзабаве вярнуць). Усе тыя невялікія грошы, якія ёй атрымліваецца зарабіць, яна адпраўляе назад у Расію. Пражывае яна ў гэты час па Нансенаўскім пашпарце і толькі ў 1947 атрымлівае французскае грамадзянства. Зінаіда шмат падарожнічае. У 1928 і 1930 едзе ў Афрыку, наведвае Марока. Прырода Афрыкі дзівіць яе, яна малюе Атласкія горы, арабскіх жанчын. Яна таксама малюе цыкл карцін, прысвечаны рыбакам Брэтані.

Хрушчоўская адліга

У часы хрушчоўскай адлігі ўлады СССР дазваляюць кантакты з Серабраковай. У 1960, пасля 36 гадоў расстання, яе наведвае дачка Таццяна (Тата), якая стала тэатральным мастаком у МХАТ. У 1966 вялікія выстаўкі работ Серабраковай былі паказаны ў Маскве, Ленінградзе і Кіеве. Раптам яна становіцца папулярнай у СССР, яе альбомы друкуюцца мільённымі тыражамі. 19 верасня 1967 Зінаіда Серебрякова памерла ў Парыжы ва ўзросце 82 гадоў.

Літаратура

• Серабракова Зінаіда Якаўлеўна // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 14: Рэле — Слаявіна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 14. — С. 340—341. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0238-5 (т. 14).

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Зінаіда Яўгенаўна Серабракова