Казімеж Айдукевіч

Казімеж Айдукевіч
Казімеж Айдукевіч
	польск.: Kazimierz Ajdukiewicz
Дата нараджэння	12 снежня 1890[…]
Месца нараджэння	Цярнопаль, акруга Тарнопаль[d], Каралеўства Галіцыі і Ладамерыі, Цыслейтанія, Аўстра-Венгрыя;
Дата смерці	12 красавіка 1963[…] (72 гады)
Месца смерці	Варшава, Варшаўскае ваяводства, Польская Народная Рэспубліка;
Месца пахавання	Старыя Павонзкі;
Грамадзянства	Польшча;
Род дзейнасці	філосаф, педагог, перакладчык, выкладчык універсітэта, матэматык
Навуковая сфера	логіка, анталогія і аналітычная філасофія
Месца працы	Варшаўскі ўніверсітэт; Варшаўскі ўніверсітэт; Універсітэт імя Адама Міцкевіча; Львоўскі нацыянальны ўніверсітэт імя Івана Франко;
Альма-матар	філасофскі факультэт Львоўскага ўніверсітэта[d]; Гётынгенскі ўніверсітэт; Львоўскі нацыянальны ўніверсітэт імя Івана Франко;
Навуковы кіраўнік	Казімір Твардоўскі
Школа/традыцыя	Львоўска-варшаўская школа
Член у	Польская акадэмія навук; Польская акадэмія ведаў[d];
Узнагароды	Q126680562? (1962)
Подпіс
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Казімеж Айдукевіч (польск.: Kazimierz Ajdukiewicz; 12 снежня 1890 г., Цярнопаль, цяпер Украіна — 12 красавіка 1963 г., Варшава, Польшча) — польскі логік і філосаф. Правадзейны член Польскай АН (з 1952).

Біяграфія

Казімеж Айдукевіч нарадзіўся 12 снежня 1890 года ў Цярнопалі, які тады ўваходзіў у склад Аўстра-Венгрыі, у сям'і чыноўніка Браніслава Айдукевіча (польск.: Bronisław Ajdukiewicz) і Магдалены Гартнер (польск.: Magdalena Gartner). Скончыў пачатковую школу ў Кракаве і гімназію ў Львове. У 1908 годзе паступіў у Львоўскі ўніверсітэт, дзе вывучаў філасофію ў Казімежа Твардоўскага, логіку ў Яна Лукасевіча і матэматыку ў Вацлава Сярпінскага. У 1912 годзе абараніў дысертацыю «Аб апрыярызме прасторы ў Канта ў дачыненні да генезісу паняцця прасторы», напісаную пад кіраўніцтвам Твардоўскага, і атрымаў ступень доктара філасофіі; працягнуў адукацыю ў Гётынгенскім універсітэце, дзе слухаў лекцыі Э. Гусерля, А. Рэйнаха^[en], Л. Нэльсана і Д. Гільберта^[10]^[11].

Пасля пачатку Першай сусветнай вайны Айдукевіч быў прызваны ў аўстра-венгерскую армію і ваяваў на італьянскім фронце. У 1918 годзе, пасля ўтварэння незалежнай Польскай дзяржавы, уступіў у польскую армію. У 1920 годзе ажаніўся з Марыяй, дачкой Казімежа Твардоўскага, пазней у іх нарадзіліся сын і дачка. Дэмабілізаваўся ў канцы 1920 года ў чыне капітана артылерыі^[10]^[11].

У 1922—1925 гадах — дацэнт Львоўскага ўніверсітэта^[10]. У 1925—1939 гадах быў прафесарам Варшаўскага і Львоўскага ўніверсітэтаў^[12]. У 1938 годзе ўзначаліў Пазнаньскае філасофскае таварыства^[13].

Пасля заканчэння Другой сусветнай вайны Айдукевіч заняў кафедру метадалогіі і тэорыі навукі (пазней пераназваную ў кафедру логікі) у Пазнаньскім універсітэце, у 1948—1952 гадах працаваў рэктарам гэтага ўніверсітэта. З 1953 года — галоўны рэдактар часопіса «Studia logica» («Лагічныя даследаванні»)^[13]. У 1955 годзе пераехаў у Варшаву, дзе працаваў прафесарам логікі Варшаўскага ўніверсітэта і адначасова ўзначальваў сектар логікі ў Інстытуце філасофіі і сацыялогіі^[pl] Польскай акадэміі навук^[11]^[12].

Памёр уначы 12 красавіка 1963 года ад сардэчнага прыступу^[11].

Навуковая дзейнасць

Прадстаўнік львоўска-варшаўскай школы, якая ставіла задачу лагічнага абгрунтавання і ўмацавання рацыяналізму ў процівагу ірацыяналізму. Паводле філасофскіх поглядаў быў блізкі да ідэй лагічнага пазітывізму. Распрацаваў логіка-семантычную канцэпцыю значэння як спосабу ўжывання тэрміна ў пэўнай канцэптуальнай сістэме тэорыі лагічнага вываду, індуктыўнай логікі (руск.) (бел., азначэння, лагічнай семантыкі і сінтаксісу.

Зноскі

↑ ^а ^б Kazimierz Ajdukiewicz // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a>
↑ ^а ^б Kazimierz Ajdukiewicz // Brockhaus Enzyklopädie
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a>
↑ Deutsche Nationalbibliothek Record #118501283 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 14 снежня 2014.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>
↑ Deutsche Nationalbibliothek Record #118501283 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 31 снежня 2014.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>
↑ zespół autorów Інтэрнэт-энцыклапедыя PWN
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4041526"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1690980"></a>
↑ ^а ^б ^в ^г ^д Collinson D. Biographical Dictionary of Twentieth-Century Philosophers — 1996. — ISBN 978-0-415-06043-1
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19944832"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q79085650"></a>
↑ Czech National Name Authority Database as Linked Data, Báze národních jmenných autorit v podobě propojených dat Праверана 30 красавіка 2021.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q106982540"></a>
↑ ^а ^б ^в Матэматычная генеалогія — 1997.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q829984"></a>
↑ http://czlonkowie.pan.pl/czlonkowie/sites/WynikiWyszukiwania.html?s=AJDUKIEWICZ,%20Kazimierz%20 Праверана 26 сакавіка 2019.
↑ ^а ^б ^в Kazimierz Ajdukiewicz. Życiorys twórcy definicji dowodu, wynikania i twierdzenia (нявызн.)(недаступная спасылка). // Portal internetowy «zeŚwiata.pl». Архівавана з першакрыніцы 7 сакавіка 2016. Праверана 1 лютага 2016.
↑ ^а ^б ^в ^г Polish Philosophy Page. Kazimierz Ajdukiewicz (нявызн.)(недаступная спасылка). // Sito web della Facoltà di Scienze della Formazione dell' Università degli Studi di Catania. Архівавана з першакрыніцы 9 ліпеня 2011. Праверана 1 лютага 2016.
↑ ^а ^б Кондаков Н. И. Логический словарь-справочник. 2-е изд. — М.: Наука, 1975. — 720 с. — С. 18.
↑ ^а ^б Айдукевіч Казімеж. Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 1: А — Аршын / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1996. — Т. 1. — 552 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0036-6 (т. 1).

Літаратура

Айдукевіч Казімеж. Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 1: А — Аршын / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1996. — Т. 1. — 552 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0036-6 (т. 1).

Спасылкі

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Казімеж Айдукевіч

[_3a92e978fb6e64f7-1] а ^б Kazimierz Ajdukiewicz // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a>

[_9999bc1734a52411-2] а ^б Kazimierz Ajdukiewicz // Brockhaus Enzyklopädie
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a>

[_d75f9fe1512bfeb9-3] Deutsche Nationalbibliothek Record #118501283 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 14 снежня 2014.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>

[_2624142222ca50ce-4] Deutsche Nationalbibliothek Record #118501283 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 31 снежня 2014.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>

[_bcef4182a455d488-5] zespół autorów Інтэрнэт-энцыклапедыя PWN
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4041526"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1690980"></a>

[_a6b1646075e4d418-6] а ^б ^в ^г ^д Collinson D. Biographical Dictionary of Twentieth-Century Philosophers — 1996. — ISBN 978-0-415-06043-1
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19944832"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q79085650"></a>

[_1c653b641e789de4-7] Czech National Name Authority Database as Linked Data, Báze národních jmenných autorit v podobě propojených dat Праверана 30 красавіка 2021.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q106982540"></a>

[_736e502e1913cbea-8] а ^б ^в Матэматычная генеалогія — 1997.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q829984"></a>

[_530a393489fcf887-9] ttp://czlonkowie.pan.pl/czlonkowie/sites/WynikiWyszukiwania.html?s=AJDUKIEWICZ,%20Kazimierz%20 Праверана 26 сакавіка 2019.

[Bio-10] а ^б ^в Kazimierz Ajdukiewicz. Życiorys twórcy definicji dowodu, wynikania i twierdzenia (нявызн.)(недаступная спасылка). // Portal internetowy «zeŚwiata.pl». Архівавана з першакрыніцы 7 сакавіка 2016. Праверана 1 лютага 2016.

[Catania-11] а ^б ^в ^г Polish Philosophy Page. Kazimierz Ajdukiewicz (нявызн.)(недаступная спасылка). // Sito web della Facoltà di Scienze della Formazione dell' Università degli Studi di Catania. Архівавана з першакрыніцы 9 ліпеня 2011. Праверана 1 лютага 2016.

[Kondakov-12] а ^б Кондаков Н. И. Логический словарь-справочник. 2-е изд. — М.: Наука, 1975. — 720 с. — С. 18.

[БЭ-13] а ^б Айдукевіч Казімеж. Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 1: А — Аршын / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1996. — Т. 1. — 552 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0036-6 (т. 1).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]