Казімір Леў Сапега

Казімір Леў Сапега
Нараджэнне	15 ліпеня 1609(1609-07-15) Вільня, Віленскі павет, Віленскае ваяводства, Вялікае Княства Літоўскае, Рэч Паспалітая
Смерць	19 студзеня 1656(1656-01-19) (46 гадоў) Берасце, Берасцейскі павет, Берасцейскае ваяводства, Вялікае Княства Літоўскае, Рэч Паспалітая
Месца пахавання	Бяроза
Род	Сапегі
Бацька	Леў Сапега
Маці	Альжбета з Радзівілаў
Жонка	Тэадора з Тарноўскіх[d]
Адукацыя	Віленскі ўніверсітэт Мюнхенскі езуіцкі калегіум[d] Інгальштацкі ўніверсітэт Стары Лёвенскі ўніверсітэт[d] Балонскі ўніверсітэт Падуанскі ўніверсітэт
Дзейнасць	палітык
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Казімір Леў Сапега (15 ліпеня 1609, Вільня — 19 студзеня 1656, Берасце) — вялікалітоўскі дзяржаўны і грамадскі дзеяч. Каралеўскі сакратар і пісар вялікі літоўскі (1631—1637), маршалак дворны літоўскі (1637—1645), падканцлер літоўскі (з 1645), адміністратар Берасцейскай эканоміі, староста рагачоўскі. Выбіраўся паслом на сеймы, дэпутатам Трыбунала ВКЛ.

Біяграфія

Сын канцлера літоўскага Л. І. Сапегі, брат Яна Станіслава і Крыштафа Міхала Сапегаў. Пачатковую адукацыю атрымаў дома і ў Віленскай акадэміі, з 1621 года разам з братам Крыштафам Міхалам вучыўся ў езуіцкім калегіуме ў Мюнхене і Інгальштацкім універсітэце. У 1624 годзе Крыштаф Міхал захварэў на сухоты, што вымусіла абодвух Сапегаў вярнуцца ў ВКЛ. Праз некаторы час браты зноў вучыліся ў Еўропе, гэтым разам у Лёвенскім універсітэце, які скончылі ў 1627 годзе. Далей вучыліся ў Бруселі, адкуль браты пераехалі ў Італію дзе вучыліся ва ўніверсітэтах Балоньі (1628) і Падуі (1629). Хвароба Крыштафа Міхала вымусіла ў 1629 братоў зноў вярнуцца ў ВКЛ.

У ліпені 1631 года атрымаў урад каралеўскага сакратара, 22.9.1631 і пісара вялікага літоўскага. Займаўся ўпарадкаваннем архіву Кароны. Браў удзел у канвакацыйным сойме (1632). Удзельнічаў у заключэнні выгаднага для Рэчы Паспалітай Палянаўскага мірнага дагавора (1634), меў вялікі давер караля Уладзіслава Вазы. У маі 1637 года атрымаў урад маршалка дворнага літоўскага. Быў паслом на сойм у 1637 годзе. 6.3.1645 атрымаў урад падканцлера літоўскага. Быў паслом на сойм у 1647 годзе. Пасля смерці караля Уладзіслава Вазы (1648) быў адным з чатырох яго душапрыказчыкаў. Падчас элекцыі быў прыхільнікам Яна Казіміра Вазы, хоць перад гэтым падтрымліваў Карла Фердынанда Вазу, які лічыў К. Л. Сапегу сваёй апорай у ВКЛ у час безкаралеўя.

Браў удзел у вайне з казакамі на Украіне (1648—1653), заключэнні Збораўскага пагаднення, бітве пад Берастэчкам. Канфліктаваў з Янушам Радзівілам, бо сам хацеў заняць урад вялікага гетмана. Удзельнічаў у большасці соймаў 1652—1654 гадоў. У вайну Расіі з Рэччу Паспалітай (1654—1667) выставіў уласны полк. Выступіў супраць пагаднення Януша Радзівіла з Карлам X Густавам. Восенню 1655 года пад Берасцем каардынаваў баявыя дзеянні супраць маскоўскіх і шведскіх войскаў, аднак стан яго здароўя ў той час пагоршыўся. У лістападзе 1655 года, пасля паразы пад Вярховічамі, фармальна прызнаў шведскі пратэктарат над ВКЛ. На пачатку 1656 года атрымаў ад Яна Казіміра Вазы даручэнне весці перамовы пра мір з царом Аляксеем Міхайлавічам, але даручэння таго не выканаў, бо памёр.

Валодаў латыфундыяй з цэнтрам у Ружанах, дамогся ад караля прывілеяў на магдэбургскае права і кірмашы для сваіх мястэчак Бялынічы, Талачын, Бешанковічы, Ружаны.

Літаратура

• Sapieha E. Dom Sapieżyński. — Warszawa, 1995;
• Грыцкевіч А. П. Сапега Казімір Леў // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. — Мн., 2002. — Т. 14. — С. 169.
• Грыцкевіч А. Сапегі // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; маст. З. Э. Герасімовіч. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — С. 545—550. — 792 с. — ISBN 985-11-0378-0 (т. 2), ISBN 985-11-0315-2.;
• Сапега Казімір Леў // Красюк Ф. Ф. Зецела і яго ўладары. — Дзятлава. — 2007. — С. 9.
• Сапега Казімір Леў // Памяць: гіст.-дакум. хроніка Дзятлаўскага р-на. — Мн., 1997. — С. 38-39.
• Сапегі // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі, т. 6. — Мн., 2001. — С. 222—228.
• Сто асоб беларускай гісторыі: гістарычныя партрэты / Анатоль Мяснікоў. — Мн., 2008.