Кальвінскі збор (Койданава)

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Славутасць
Кальвінскі збор
Кальвінскі збор у Койданаве. Малюнак Н. Орды. 1876
Кальвінскі збор у Койданаве. Малюнак Н. Орды. 1876
53°41′26,71″ пн. ш. 27°07′39,89″ у. д.HGЯO
Краіна Flag of Belarus.svg Беларусь
Горад Дзяржынск
Канфесія Кальвінізм
Тып будынка збор
Архітэктурны стыль готыка
Заснавальнік Крыштаф Мікалай Радзівіл Пярун
Дата пабудовы 1613 год
Дата скасавання 1945
Стан знішчаны
Map
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Кальвінскі збор — кальвінскі храм, які існаваў у пачатку XVII — першай палове XX ст. ў мястэчку Койданава1932 г. Дзяржынск).

Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]

Койданаўскі збор. 1918

Пабудаваны ў 1613 г. у гатычным стылі па фундацыі Крыштафа Мікалая Радзівіла «Пяруна» на месцы старажытнага гарадзішча, вядомага пад назвай Койданаўскага замка. Пры будаўніцтве выкарыстоўвалі цэглу памерам 27х13х7 см на вапнава-пясчанай рошчыне. Перабудаваны ў 1884 г. У зборы захоўвалася Берасцейская Біблія 1563 года[1].

Койданаўская кальвінісцкая парафія існавала да 1913 г. У пачатку XX ст. яна ахоплівала 3 паветы (Мінскі, Ігуменскі, Навагрудскі) і налічвала каля 200 прыхаджан. Збор пацярпеў у савецка-польскую вайну, у 1920-я гг. у ім размяшчаліся бальшавісцкія армейскія склады, у 1930-я гг. разабраны на патрэбы будаўніцтва.

Астатні комплекс быў моцна пашкоджаны ў час Другой сусветнай вайны, пазней цалкам разабраны[1].

Архітэктура[правіць | правіць зыходнік]

Уяўляў сабой мураваны прамавугольны ў плане храм зальнага тыпу з пяціграннай алтарнай апсідай, абапал якое меліся две сакрысціі, і чатырох'яруснай (два ніжнія ярусы — чацверкі, астатнія — васьмерыкі) вежай-званіцай. Асноўны аб'ём, бакавыя сцены якога былі ўмацаваны контрфорсамі і прарэзаны арачнымі аконнымі праёмамі, быў накрыты высокім двухсхільным гонтавым дахам, на якім узвышаўся купал з пазалочанымі флюгерамі. Вежа-званіца з гадзіннікам і вялікім звонам у верхнім ярусе завяршалася шатром, сцены праразалі высокія арачныя вокны і круглыя байніцы[1].

Атларная частка збора
Кальвінскі збор і замак, 1918

Асноўны аб'ём падзяляўся чатырма васьміграннымі слупамі на тры нефы, што былі перакрыты зорчатымі скляпеннямі. Каля алтара размяшчалася разная дубовая кафедра. У другім ярусе вежы былі хоры, якія выходзілі ў галоўны неф храма балконам з размаляванай балюстрадай, арган перавезены ў 1866 г. з Мінскага касцёла бернардзінак[1].

План Койданаўскага замка

Тэрыторыя збора, абкружаная валамі і вадзяным ровам, была ўмацавана мураванай сцяной з двухсхільным гонтавым пакрыццём і дзевяццю круглымі ў плане двух'яруснымі абарончымі вежамі, якія мелі па шэсць байніц, завершанымі конусападобнымі дахамі. Цераз роў да брамы быў пракладзены драўляны мост вянковай канструкцыі з размаляванай балюстрадай. На тэрыторыі збору знаходзіўся аднапавярховы мураваны будынак плябаніі, накрыты гонтавым дахам, на асобным падвор'і — драўляныя будынкі двухкласнай кальвінскай школы, якая існавала да сярэдзіны XIX ст., шпіталя, жылыя і гаспадарчыя пабудовы[1].

Гл. таксама[правіць | правіць зыходнік]

Зноскі

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]