Кан’юнктура
Кан’юнктура[1] (лац.: conjunctura, ад лац.: conjungo — звязваю, складаю) — парадыгма, якая адлюстроўвае збег абставін, мноства падзей, надыходзячых у якой-небудзь вобласці чалавечай дзейнасці (на якой-небудзь тэрыторыі) і характарызуюць яе ў пэўны перыяд часу; збег абставін, абстаноўка, якая склалася, становішча, якое стварылася, комплекс умоў, які сфармаваўся, сітуацыя, якая стварылася ў гэтай галіне ў дадзены перыяд часу.
Кан’юктуру характарызуюць:
- адносіны паміж попытам і прапановай
- узровень цэнаў
- таварныя запасы
- партфель замоў
і іншыя эканамічныя паказчыкі.
Тэрмін універсальны і знаходзіць прымяненне ў многіх галінах, часцей за ўсё сустракаецца ў эканоміцы, фінансах, палітыцы, сацыялогіі, філасофіі, псіхалогіі, культуралогіі.
- Сукупнасць умоў, якія ўплываюць на што-небудзь, абстаноўка, сітуацыя. Палітычная кан’юнктура.
- Сукупнасць умоў, якія вызначаюць становішча таварнай гаспадаркі (эканамічнае). Гаспадарчая кан’юнктура.
Спрыяльная кан’юнктура рынку азначае стабільны рост колькасці і аб’ёмаў гешэфтаў пры адпаведным росце цэнаў.
Вялая кан’юнктура азначае малую колькасць ці адсутнасць гешэфтаў пры тэндэнцыі да падзення цэнаў.
Устойлівая кан’юнктура азначае раўнавагу прапановы і попыту пры стабільнасці цэнаў.
Няпэўная кан’юнктура — гэта адсутнасць попыту і прапановы ў сувязі з чаканнем пераломам цэнаў на рынку[2].
Эканамічная кан’юнктура[правіць | правіць зыходнік]
Эканамічная кан’юнктура — гэта стан макраэканамічнага працэсу ўзнаўлення (вызначанае узроўнем, тэмпамі і прапорцыямі яго развіцця), які выяўляецца ва ўмовах рэалізацыі прадукцыі[3]
Па аб’ектах вывучэння вылучаюць агульную гаспадарчую кан’юнктуру і таварную кан’юнктуру (кан’юнктуру таварных рынкаў).
Кан’юнктураўтвараючыя фактары — гэта фактары, якія аказваюць уплыў на складнікі эканамічнай кан’юнктуры, гэта значыць на элементы ўзнаўленчага працэсу. Працэс узнаўлення праходзіць чатыры стадыі: вытворчасць (тавараў і паслуг), размеркаванне (даходаў паміж удзельнікамі вытворчага працэсу — уласнікамі фактараў вытворчасці), абмен, або рэалізацыя (прамежкавай і канчатковай прадукцыі) і спажыванне (канчатковых выгод). Для этапе вытворчасці важныя такія фактары, як праца, капітал, зямля, а таксама навукова-тэхнічны прагрэс. На стадыі размеркавання мае значэнне дабаўленая вартасць працы і капіталу, а таксама пераразмеркаванне даходаў: выдаткі і зберажэнні (падаткі, пазыкі, страхавыя ўзносы). Абмен залежыць ад грашова-крэдытнай сістэмы, а таксама запасаў, коштаў, якасці тавараў і паслуг. Спажыванне вызначаецца такімі фактарамі, як колькасць насельніцтва і прыбытак на душу насельніцтва, і падзяляецца на асабістае, грамадскае, укладанні ў асноўны капітал, чысты экспарт.
Палітычная кан’юнктура[правіць | правіць зыходнік]
У палітыцы кан’юнктура — гэта прыстасаванне да існуючага палітычнага рэжыму. Любая дзяржава так ці інакш аказвае ўздзеянне на даследчыкаў грамадскага жыцця, таму што яно перш за ўсё абараняе свае інтарэсы, і калі лічыць, што яго інтарэсам пагражае тая ці іншая навуковая пазіцыя вучонага, то яно можа яе проста-проста забараніць[4]
Тыпы кан’юнктур у эканоміцы[правіць | правіць зыходнік]
- Пад’ём (бум) — перыяд высокай дзелавой актыўнасці, росквіту; пік дзелавога цыклу; «Бычыны» рынак; магутнае пашырэнне
- Крызіс перавытворчасці, ці дэпрэсія — перыяд вельмі нізкай дзелавой актыўнасці; «Мядзведжы» рынак; рэзкі ўзлёт цэн і падзенне попыту; спад; падзенне (разлад)
- Рэцэсія
Зноскі
- ↑ Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы. — Мн.: БелЭн, 2002. — С. 275.
- ↑ Korotayev, Andrey V., & Tsirel, Sergey V.(2010). A Spectral Analysis of World GDP Dynamics: Kondratiev Waves, Kuznets Swings, Juglar and Kitchin Cycles in Global Economic Development, and the 2008—2009 Economic Crisis. Structure and Dynamics. Vol.4. #1. P.3-57.
- ↑ Клинов В. Г. Экономическая конъюнктура. Факторы и механизмы формирования. М.: Экономика, 2005. С. 19.
- ↑ Гобозов И. А . История и мораль. // Философия и общество . — № 1. — 2010. — С. 5-20