Касетны скандал

Касетны скандал (укр.: Касетний скандалКасетний скандал, «Кучмагейт») — гучны грамадска-палітычны скандал, які ўзрушыў кіраўніцтва Украіны ад 28 лістапада 2000 года і дестабилизировавший яго палітычную функцыянальнасць на доўгі час. Адгалоскі скандалу ў краіне адчуваюцца да гэтага часу і перыядычна ўзнікаюць падчас чарговых парламенцкіх і прэзідэнцкіх выбараў у краіне. Штогод прэса і іншыя СМІ таксама адзначаюць своеасаблівую гадавіну скандалу.

Сутнасць падзей

28 лістапада 2000 года лідар Сацыялістычнай партыі Украіны Аляксандр Мароз апублікаваў ўтрыманне магнітафоннай запісу, нібыта патаемна зробленай у асабістым кабінеце прэзідэнта Леаніда Кучмы.

Аўдыёзапіс зрабіла на ўкраінскае грамадства эфект бомбы, якая выбухнула, бо, як сцвярджалася, сведчыла аб гучных злачынствах, да здзяйснення якіх былі датычныя тагачасны прэзідэнт Украіны Леанід Кучма і яго набліжаныя. У прыватнасці, у адным з фрагментаў чалавек з голасам, падобным на голас Леаніда Кучмы, аддаваў недвухсэнсоўны загад чалавека з голасам, падобным на голас тагачаснага міністра ўнутраных спраў Украіны Юрыя Краўчанкі, ліквідаваць вядомага на Украіне апазіцыйнага журналіста Георгія Гангадзэ (які прапаў без вестак незадоўга да апублікавання аўдыёзапісы). На плёнках таксама нібыта запячатана ціск прэзідэнта і яго набліжаных на іншых палітыкаў і журналістаў краіны.

Як стала вядома пазней, аўдыёзапіс размоў прэзідэнта ўручыў Аляксандру Марозу былы маёр дзяржаўнай аховы Мікалай Мельнічэнка. Сам ён знік, а праз некаторы час высветлілася, што яшчэ да апублікавання аўдыёзапісы, пры ўдзеле супрацоўнікаў амбасады ЗША на Украіне, а таксама прадпрымальніка і публіцыста Уладзіміра Цвиля, Мельнічэнка быў таемна перапраўлены ў ЗША, дзе атрымаў у красавіку 2001 года палітычны прытулак. Па словах Мельнічэнка, агульная працягласць зробленых ім запісаў размоваў кіраўніка дзяржавы склала 300 гадзін. Магчымасць аудиомонтажа і дачыненне супрацоўнікаў розных спецслужбаў, у тым ліку замежных, да ўзнікнення скандалу ацэньваецца экспертамі як мінімум неадназначна.

Па стане на 2015 год сапраўднасць галасоў на «плёнках Мельнічэнка» дакладна не ўстаноўлена.

Некаторыя падрабязнасці

• 23 лістапада 2002 года амбасадар ЗША на Ўкраіне заявіў, што ў ЗША няма сумненняў у аўтэнтычнасці запісаў, зробленых Мельнічэнка ў кабінеце прэзідэнта Леаніда Кучмы, — пра гэта ён напісаў у адкрытым лісце галоўнаму рэдактару газеты «2000» Сяргею Кичигину. Пасол таксама звярнуў увагу, што за спробай падвергнуць сумневу аўтэнтычнасць гэтых запісаў хаваецца жаданне адцягнуць увагу ад прадастаўлення прэзідэнтам Кучмам згоды на продаж Іраку станцый радыётэхнічнай разведкі «Кальчуга». Раней, у верасні 2002 года, Дзярждэпартамэнт ЗША і заходнія сродкі масавай інфармацыі заяўлялі аб продажы Украінай 4 комплексаў «Кальчуга» праз Іарданію узброеным сілам Ірака, у абыход санкцый, накладзеных на Рэспубліку Ірак. Гэтая інфармацыя прывяла да «кольчужному скандалу», аднак пасля пацверджаная не была.

Гл. таксама

• Справа Гангадзэ
• Украіна без Кучмы

Спасылкі

• Аўтар «касетнага скандалу» прызямліўся ў Маскве
• «Касетны скандал» ? самае запамінальнае падзея для Леаніда Кучмы
• Спікер парламента Украіны называе касетны скандал «вялікі авантурай»