Касцёл Святога Іосіфа і кляштар бернардзінцаў (Мінск)

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Храм
Касцёл Святога Іосіфа і кляштар бернардзінцаў
Касцёл Св. Іосіфа
Касцёл Св. Іосіфа
53°54′17″ пн. ш. 27°33′25″ у. д.HGЯO
Краіна  Беларусь
Горад Мінск
Канфесія каталіцтва
Тып будынка касцёл
Архітэктурны стыль Барока
Дата заснавання 1652
Дата пабудовы 1652
Асноўныя даты

1652 — пабудова мураванага касцёла
1752 — рэстаўрацыя і рэнавацыя касцёла
1864 — канфіскацыя касцёла

1983 — частковая рэстаўрацыя
Стан недзеючы
Map
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Касцё́л Свято́га Іо́сіфа — рымска-каталіцкі храм на Высокім Рынку ў Мінску. Помнік архітэктуры стылю барока XVII стагоддзя.

Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]

Касцёл і кляштар з мапы бернардынскіх кляштараў ВКЛ (XVIII ст.)

Кляштар бернардзінцаў у Мінску быў заснаваны ў 1624 годзе. Фундатарамі выступілі Андрэй і Ян Кансоўскія. Краснасельскі староста Андрэй Кянсоўскі падараваў бернардзінцам пляц з драўляным домам (фундацыя зацверджана Яўстафіем Валовічам у 1628 годзе).

Драўляныя касцёл і канвент збудаваны ў 1630-я гады, але ў 1644 годзе згарэлі. Пасля пажару да 1652 года пастаўлены мураваныя касцёл і кляштар, якія ў 1656 годзе згарэлі. У хуткім часе яны адноўлены з дабудаванай у 1676 годзе мураванай капліцай па фундацыі Крыштофа Станіслава Завішы. Рэканструяваны пасля пажару 1740 года. У 1752 годзе адбылася рэканструкцыя, пасля якой будынкі набылі цяперашнія рысы[1]. Зноў пашкоджаны пажарамі ў 1809 г., 1835 г. У хуткім часе адноўлены. Манастырскі комплекс, які ўключаў касцёл, жылыя дамы, трапезную, школу, шпіталь, стайню, піваварню і іншыя гаспадарчыя пабудовы, уваходзіў у ансамбль плошчы Высокага рынку і вул. Бернардзінскай. З паўднёвага боку каля касцёла ў 1810—17 гг. пабудаваны гандлёвыя рады.

У 1864 годзе касцёл і кляштар былі зачыненыя і канфіскаваныя расійскімі ўладамі за ўдзел гараджан Мінска ў нацыянальна-вызваленчым паўстанні. Касцёл прыстасавалі пад праваслаўную палкавую царкву Св. Кірыла і Мяфодзія, а кляштарныя карпусы былі ператвораныя ў казармы Каломенскага пяхотнага палка і памяшканні следчае камісіі.

З 1872 года выкарыстоўваўся пад архівы. З 1992 года ў ім знаходзіцца Архіў навукова-тэхнічнай дакументацыі і Архіў-музей літаратуры і мастацтва Беларусі. У 1983 годзе фасады касцёла рэстаўрыраваныя (архітэктар Г. Босак).

Архітэктура[правіць | правіць зыходнік]

Касцёл з боку апсіды

Касцёл — помнік архітэктуры позняга барока. 3-нефавая 6-слуповая бязвежавая базіліка з 5-граннай апсідай накрыта агульным высокім 2-схільным дахам. Бакавыя нефы ўтвараюць 3 злучаныя паміж сабой капліцы, накрытыя 1-схільнымі дахамі. У архітэктуры пануе пластычны сілуэт галоўнага фасада, які мае хвалістую паверхню, раскрапаваную 4 шырокімі іанічнымі пілястрамі на 3 часткі, цэнтральная завершана фігурным шчытом з валютамі па баках. Уваход вырашаны шырокім парталам, над якім прабіта вялікае 3-лопасцевае арачнае акно хораў, абапал якога паміж пілястрамі — нішы, дзе стаялі стукавыя скульптуры святых. Сцены бакавых фасадаў расчлянёны арачнымі і лучковымі аконнымі праёмамі і шырокімі пілястрамі ў прасценках, контрфорсамі на апсідзе.

Унутры захаваліся цыліндрычныя скляпенні ў бакавых нефах і крыжовыя ў капліцах (цыліндрычнае скляпенне цэнтральнага нефа страчана). У пачатку 1960-х гг. прастора залы расчлянёна на паверхі 2 жалезабетоннымі перакрыццямі. У тоўшчы сцяны галоўнага фасада — вітыя лесвіцы на хоры і ў склеп. Дэкор і жывапіс 9 алтароў, за выключэннем лепкі капітэляў пілястраў і слупоў, не захаваліся.

З паўночнага ўсходу да касцёла пры-будаваны П-падобны ў плане будынак кляштара. Архітэктурны рытм фасадаў ствараюць прамавугольнью аконныя праёмы і пілястры ў прасценках. Галерэйная планіроўка аб’ядноўвае манаскія келлі, трапезную, бібліятэку і інш. Тэрыторыя кляштара была абнесена мураванай сцяной (захавалася часткова) з брамай.

Сучасны стан[правіць | правіць зыходнік]

З 19 сакавіка 2005 года членамі рымска-каталіцкай грамады святога Іосіфа ладзяцца штодзённыя вячэрнія малебны за вяртанне будынка касцёла вернікам. 15 ліпеня 2009 года ўпаўнаважаны па справах рэлігій і нацыянальнасцей Беларусі Леанід Гуляка заявіў, што мінскі касцёл бернардзінцаў не могуць аддаць вернікам з‑за таго, што няма куды перамясціць размешчаныя ў гэтым будынку фонды архіваў[2]. Пазней было вырашана пераабсталяваць кляштар пад гасцінічны комплекс[3]. У 2009—2014 гадах праведзена рэканструкцыя і цяпер будынак выкарыстоўваецца як гатэль «Манастырскі».

Крыніцы[правіць | правіць зыходнік]

  1. ↑ «Мінская спадчына» зноў бярэцца за кляштар бернардзінцаў і касцёл Св. Іосіфа Архівавана 3 красавіка 2014. // Наша Ніва
  2. ↑ Мінскі кляштар бернардзінцаў вернікам не аддадуць // Наша Ніва, 15 ліпеня 2009 г.
  3. ↑ В монастыре бернардинцев все-таки будет гостиница

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

  • Каталіцкія храмы Беларусі / А. М. Кулагін. — Мінск, 2008.
  • Каталіцкія храмы на Беларусі : энцыклапедычны даведнік / А. М. Кулагін. — Мінск, 2000.
  • Республика Беларусь : энциклопедия. [В 7 т.]. Т. 5. — Минск, 2007.
  • Туристская энциклопедия Беларуси. — Минск, 2007.

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Ахоўны знак Аб’ект Дзяржаўнага спіса гісторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь, шыфр 712Г000081
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Касцёл_Святога_Іосіфа_і_кляштар_бернардзінцаў_(Мінск)&oldid=4612019"