Касцёл Святога Міхаіла Арханёла (Няцеч)

Каталіцкі храм
Касцёл Святога Міхаіла
53°42′31,99″ пн. ш. 25°13′50,23″ у. д.
Краіна	Беларусь
Вёска	Няцеч (Тарноўскі сельсавет)
Канфесія	Рымска-каталіцкая царква
Епархія	Гродзенская дыяцэзія
Будаўніцтва	1837
Статус	Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 413Г000361
Стан	дзейнічае

Касцёл Святога Міхаіла — каталіцкі храм у вёсцы Няцеч Лідскага раёна. Помнік культавай архітэктуры з утрыраванымі формамі класіцызму, занесены ў Дзяржаўны спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь як аб’ект гісторыка-культурнай спадчыны рэгіянальнага значэння. Пабудаваны ў XIX стагоддзі з цэглы і дрэва. Дзейнічае.

Гісторыя

Касцёл, першапачаткова асвечаны пад тытулам Пана Езуса, быў заснаваны тут у 1715 годзе. Ваўкавыскі лоўчы Казімір Станіслаў Калушэўскі і яго жонка Марыяна з Невяроўскіх фундавалі ў Нецечы касцёл і 19 жніўня 1715 г. надалі новастворанай рыма-каталіцкай парафіі фундуш: 3 валокі зямлі, 10 прыгонных сялян і карчму. Першым пробашчам парафіі стаў ксёндз Антоні, родны брат фундатара.

Апошні будынак святыні, асвечаны пад тытулам Міхала Арханёла, пабудаваны з дрэва на цагляных пабеленых слупах на старых могілках у 1837 годзе (капітальна перабудаваны, а на ўваходным камяні-прыступку перад дзвярыма ў сакрыстыю адзначаны 1821 год) у стылі класіцызму маршалкам Станіславам Ласковічам, лідскім павятовым старастам. Да 1860-х гг. пры касцёле існавала парафіяльная школа, а таксама шпіталь, які фундавалі Францішка Буржымоўская, кс. Носевіч і кс. Сіпайла. Да гэтага ж часу існавала і капліца на могілках.

Перад ІІ Сусветнай вайной парафія налічвала амаль 4000 вернікаў. У 1943 фашысты расстралялі мясцовага пробашча кс. Аляксандра Аўгусціновіча разам з іншымі васьмю каталіцкімі святарамі з ваколіц Ліды. Пасля вайны касцёл быў зачынены. Вернуты парафіянам у 1989 годзе. У 1990 святыню, ужо аб’яўленую помнікам архітэктуры, рэстаўрыравалі.

Да парафіі па-ранейшаму належыць капліца ў в. Бахматы. Цікава мясцовая традыцыя будаўніцтва прыдарожных каплічак на ўчастках перад хатамі ў выглядзе драўляных слупкоў з завяршэннямі «домікамі» з укрыжаваннем ці фігуркай Маці Божай.

Архітэктура

Уваход у касцёл

Касцёл пабудаваны ў цэнтры вёскі, арыентаваны алтаром на ўсход.

Прамавугольны ў плане накрыты двухсхільным дахам аб’ём з трохграннай алтарнай часткай. На фасадах будынка вылучаны канструкцыйны каркас у выглядзе цагляных слупоў. Драўляныя прасценкі ашаляваны і прарэзаны аконнымі праёмамі. Галоўны фасад вылучаны 4 калонамі і завершаны трохвугольным шчытом з вежачкай-званіцай над ім. Унутраная прастора 4 гранёнымі слупамі падзелена на 3 нефы, цэнтральны з якіх (а таксама і паніжаны прэсбітэрый) перакрыта цыліндрычным падшыўным дашчатым скляпеннем, бакавыя — плоскай падшыўной столлю. Унутраныя перагародкі вылучаюць у алтарнай частцы дзве сіметрычныя бакавыя сакрысціі. Алтарнай перагародкай аддзелены аб’ёмы апсіды. Над уваходам — хоры на 2 калонах.

Інтэр’ер касцёла

У інтэр’еры 3 алтары. Галоўны алтар уяўляе сабою барокавы табернакль у атачэнні фігур святых Антонія і Юзафа, над ім змешчаны абраз Святой Сям’і. Бакавыя алтары трактаваны як дзвюхкалонныя мураваныя дарычныя порцікі, левы — Маці Божай Вастрабрамскай, правы — Найсвяцейшага Сэрца Пана Езуса. Над уваходам зроблены хоры на двух слупах.

Касцёльны ўчастак абнесены бутавай агароджай з уваходнай брамай у выглядзе 4 цагляных атынкаваных слупкоў. Злева ад касцёла, у куце ўчастка, стаяла двух’ярусная драўляная званіца, якую ў першай трэці ХХ ст. змяніла цагляная і атынкаваная, трох’ярусная, накрытая чатырохсхільным дахам з глаўкай. Перад касцёлам у 1990 г. айцы рэдэмптарысты ўсталявалі высокі драўляны вулічны крыж.

Спасылкі

• Касцёл Святога Міхаіла Арханёла (Няцеч) на сайце Radzima.org
• Касцёл Святога Міхаіла Арханёла (Няцеч) на сайце Глобус Беларусі (руск.)
• slowo.grodnensis.by\