Катока
Катока (Katoko) | |
![]() | |
Фота 1918 г.
| |
Агульная колькасць | 134 800 |
---|---|
Рэгіёны пражывання | Заходняя Афрыка |
Мова | чадскія мовы |
Рэлігія | іслам |
Блізкія этнічныя групы | га, мафа |
Катока (саманазва Kotoko) — група малых этнасаў у Заходняй Афрыцы. Жывуць у Чадзе, Камеруне, на ўсходзе Нігерыі. Агульная колькасць (2023 г.) — 134 800 чалавек[1][2][3][4][5].
Катока лічаць сябе нашчадкамі носьбітаў старажытнай культуры Су. У жалезным веку яны заснавалі каля 20 гарадоў-дзяржаў на рацэ Лагонэ, развівалі складаную аграрна-пастаральную гаспадарку, рыбалоўства, рамяство і гандаль. Аднак у XVI ст. паўночныя раёны рассялення продкаў катока былі заваяваны мусульманскай дзяржавай Борну. Паўднёвыя гарады былі аб'яднаны дзяржавай Катока, дзе кіравалі валадары, залежныя ад Борну. Да пачатку XIX ст. большасць мясцовага насельніцтва прыняла іслам. У канцы XIX ст. дзяржава Катока ўвайшла ў склад каланіяльных валоданняў Францыі.
Сучасныя катока ўяўляюць сабою 5 моўных і рэгіянальных груп, якія размаўляюць на розных чадскіх мовах, але аб'яднаны агульнай тоеснасцю паходжання з супольнай дзяржавы, а таксама дастаткова высокім сацыяльным статусам. У гады французскага кіравання катока набылі правы на прыватную маёмасць на населеную імі зямлю, што дазволіла ім у далейшым браць даніну з прадстаўнікоў іншых этнічных груп.
З другой паловы XX ст. назіраецца канфлікт паміж катока і арабамі-шоа.
Зноскі
Спасылкі
[правіць | правіць зыходнік]- Chad: Kotoko ethnic group; relationship with and treatment by the Deby and Habre governments; relationship with and attitude towards the Mouvement pour la Démocratie et le Développement (MDD)
- A political history of the Kotoko city states (ca. 1000-1900)
- Kotoko — World history
- Saïbou Issa Arithmétique ethnique et compétition politique entre Kotoko et Arabes Choa dans le contexte de l'ouverture démocratique au Cameroun
- Fongnzossie Fedoung, Evariste, Tize Zra, Christine Fernande Nyangono Biyegue, Achille Nouga Bissoue, Suzanne Baraye, and Nole Tsabang. 2018. "Herbal Cosmetics Knowledge of Arab-Choa and Kotoko Ethnic Groups in the Semi-Arid Areas of Far North Cameroon: Ethnobotanical Assessment and Phytochemical Review" Cosmetics 5, no. 2:31