Кніга мёртвых

Кніга мёртвых
Назва	егіп. 𓂋𓐰𓏤𓐰𓈓𓏌𓐰𓏤𓉐𓐰𓂋𓏏𓐰𓂻𓅓𓉔𓐰𓂋𓅱𓇳𓐰𓏤
Асноўная тэма твора	Duat[d] і funeral rite[d]
Аўтар	Тот
Краіна паходжання	Старажытны Егіпет
Мова твора або назвы	Егіпецкая мова
Не раней за	1275 да н.э.
Медыяфайлы на Вікісховішчы

«Кніга мёртвых» у іерогліфах

Частка старажытнаегіпецкай кнігі мёртвых у Луўры

«Кніга мёртвых» у Старажытным Егіпце — зборнік егіпецкіх гімнаў і рэлігійных тэкстаў, якія змяшчаліся ў грабніцу з мэтай дапамагчы памерламу пераадолець небяспекі іншасвету і здабыць дабрабыт у пасля смерці. Розныя копіі Кнігі Мёртвых могуць утрымліваць ад некалькіх і да двухсот раздзелаў рознага аб’ёму, пачынаючы ад доўгіх паэтычных гімнаў і канчаючы аднарадковымі магічнымі формуламі. Назва «Кніга мёртвых» дадзена егіптолагам Р. Лепсіусам, але правільней яе было б назваць «Кнігай Уваскрасення», бо яе егіпецкая назва — «Рау ну пэрэт эм хэру» даслоўна перакладаецца як «Главы аб выхадзе на святло дня».

Адны з найлепшых узораў «Кнігі мёртвых», напісаныя на скрутках папіруса, адносяцца да часу росквіту культуры пры XVIII дынастыі. Найбольшая колькасць папірусаў з тэкстамі з Кнігі мёртвых была знойдзена ў пахаваннях горада Фівы; менавіта па гэтай прычыне версію Кнігі Мёртвых, якая атрымала распаўсюджанне ў гэты перыяд, называюць Фіўскай. Большасць іх была знойдзена ў фіванскіх грабніцах і належала галоўным чынам жрацам і членам іх сямей. Гэтыя папірусы багата ўпрыгожаны вытанчанымі малюнкамі, якія паказваюць сцэны пахавання, здзяйснення памінальнага рытуалу, пасмяротнага суда і іншыя сцэны, звязаныя з памінальным культам і ўяўленнямі аб замагільным жыцці.

Таксама існуе версія Кнігі мёртвых, якая з’явілася ў выніку дзейнасці фараонаў XXVI дынастыі, калі адбылося ўсеагульнае адраджэнне старажытных рэлігійных і пахавальных традыцый, былі адноўлены храмы, а старыя тэксты Кнігі мёртвых перапісаны, перапрацаваны і ўпарадкаваны.

Гл. таксама

• Літаратура Старажытнага Егіпта