Ковель
Горад
Ковель на карце Украіны ±   | ||||||||||||||||||||||||||||||
![Герб[d]](/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Coat_of_Arms_of_Kovel.svg)
![Сцяг[d]](/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Flag_of_Kovel.svg)
Ковель (укр.: Ковель) — горад абласнога падпарадкавання ў Валынскай вобласці Украіны, на рацэ Тур’я. Адміністрацыйны цэнтр Ковельскага раёна. Плошча 47,3 км². Насельніцтва 70 тыс. чал. (2024).
Знаходзіцца за 70 км на паўночны захад ад Луцку. Адзін з найбуйнейшых чыгуначных вузлоў Заходняй Украіны. Праз горад праходзяць аўтамагістралі E373, E85 еўрапейскага значэння і М07, М19 дзяржаўнага значэння.
Гісторыя
[правіць | правіць зыходнік]- XIV ст.: першыя згадкі пра паселішча, у Вялікім Княстве Літоўскім; меў замак.[4]
- XV ст.: уладанне Сангушак.
- 24 снежня 1518: атрымаў Магдэбургскае права.
- 1543: перайшоў да каралевы Боны.
- 1547: у Ковелі натуральную рэнту замянілі грашовай — па адным чырвонцы з кожнага будынка.
- 1556: выйшла каралеўская грамата, якая дазволіла мясцовым рамеснікам ствараць цэхі; у Ковелі праводзілася два кірмашы ў год.
- 1564: вялікі князь Жыгімонт Аўгуст перадаў Ковель у валоданне ўцекачу з Масковіі князю А. Курбскаму.
- 1565/66: у Валынскім ваяводстве.
- 1569: паводле ўмоў Люблінскай уніі перайшоў да Каралеўства Польскага.
- XVII ст.: буйны эканамічны і гандлёвы цэнтр заходняй Валыні.
- 1790: паводле інвентара, у Ковелі было больш за 400 дамоў.[4]
- 1795: у выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай апынуўся ў складзе Расійскай імперыі, цэнтр павету Валынскай губерні.
- 1893: у Ковелі дзейнічалі 4 праваслаўныя цэрквы, касцёл, сінагога, 7 яўрэйскіх малітоўных дамоў; працавалі мужчынская і жаночая, прыватная 2-класнае жаночае вучылішчы, 2 бальніцы (адна яўрэйская), 2 аптэкі, 1 друкарня, 2 фатаграфіі.
- 1921: згодна з Рыжскім мірным дагаворам увайшоў у склад міжваеннай Польскай Рэспублікі, у Валынскім ваяводстве.
- 1939: у складзе Украінскай ССР.
- 28 чэрвеня 1941 — 7 ліпеня 1944: знаходзіўся пад нямецкай акупацыяй.
Насельніцтва
[правіць | правіць зыходнік]- 1863 — 3646 чал.
- 1881 — 4675 чал.[5]
- 1893 — 15 116 чал, з іх паводле веравызнання: праваслаўных 5498, рыма-каталікоў 3088, іўдзеяў 5810, пратэстантаў 612, іншых 108; паводле саслоўя: шляхты 696, мяшчан 13 032, сялян 1266, замежных падданых 65, іншых 57.[6]
- 1972 — 36 тыс. чал.[7]
- 1991 — 69,7 тыс. чал.[8]
- 2009 — 69 тыс. чал.
Эканоміка
[правіць | правіць зыходнік]Завод сельскагаспадарчых машын, льнозавод; дрэваапрацоўчы, будматэрыялаў, мясны камбінаты.
Славутасці
[правіць | правіць зыходнік]- Гістарычная забудова горада (кан. XIX — пач. XX стст.)
- Касцёл Св. Ганны (перавезены з вёскі Вішанькі, 1771)
- Сінагога (XIX ст.)
- Царква Дабравешчання Прасв. Багародзіцы (1877)
- Царква Св. Міхала (1903)
- Царква Уваскрэшэння Хрыстова (1877)
Галерэя
[правіць | правіць зыходнік]-
Касцёл Св. Ганны -
Царква Дабравешчання Прасв. Багародзіцы -
Царква Уваскрэшання Хрыстова -
Былая аптэка
_%D0%B7_%D1%81._%D0%92%D0%B8%D1%88%D0%B5%D0%BD%D1%8C%D0%BA%D0%B8_%D0%A0%D0%BE%D0%B6%D0%B8%D1%89%D0%B5%D0%BD%D1%81%D1%8C%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D1%80%D0%B0%D0%B9%D0%BE%D0%BD%D1%83-1.jpg)
Гарады-пабрацімы
[правіць | правіць зыходнік]
Хэлм, Польшча (1995)
Буча, Украіна (2001)
Вальсродэ, Германія (2003)
Пінск, Беларусь (2003)
Ржэў, Расія (2003)- Легіянова, Польшча (2005)
Уцяна, Літва (2005)- Бжэг Дольны, Польшча (2005)
- Лэнчна, Польшча (2006)
- Смела, Украіна (2006)
- Красныстаў, Польшча (2008)
- Барзінггаўзен (2008)
Вядомыя асобы
[правіць | правіць зыходнік]- Зіновій Лявонцьевіч Пазнякевіч (нар. 1932) — беларускі геолаг.
- Леанід Канстанцінавіч Шулаеў (нар. 1948) — беларускі архітэктар.
Крыніцы
[правіць | правіць зыходнік]- ↑ http://resource.history.org.ua/cgi-bin/eiu/history.exe?&I21DBN=EIU&P21DBN=EIU&S21STN=1&S21REF=10&S21FMT=eiu_all&C21COM=S&S21CNR=20&S21P01=0&S21P02=0&S21P03=TRN=&S21COLORTERMS=0&S21STR=Kovel_mst
- ↑ а б http://dateandtime.info/uk/citycoordinates.php?id=704617
- ↑ Дзяржаўная служба статыстыкі Украіны Чисельність наявного населення Українина 1 січня 2022 — Кіеў: Дзяржаўная служба статыстыкі Украіны.
- ↑ а б ЭнцВКЛ 2005.
- ↑ SgKP 1883, s. 516.
- ↑ ЭСБЭ 1890—1907.
- ↑ Ковель // Большая советская энциклопедия : ([в 30 т.]) / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд.. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978. (руск.)
- ↑ Ковель // Большой энциклопедический словарь (руск.) / Гл. ред. В. П. Шишков. — М.: НИ «Большая Российская энциклопедия», 1998. — 640 с.: ил. — ISBN 5-85270-262-5.
Літаратура
[правіць | правіць зыходнік]- Грынявецкі В. Ковель // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; маст. З. Э. Герасімовіч. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — С. 119. — 792 с. — ISBN 985-11-0378-0 (т. 2), ISBN 985-11-0315-2.
- Kowel // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom IV: Kęs — Kutno (польск.). — Warszawa, 1883. — S. 516—517.
- Ковель // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.
Спасылкі
[правіць | правіць зыходнік]
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Ковель
Слоўнікі і энцыклапедыі | |
|---|---|
| Нарматыўны кантроль |
