Крывавы паклёп
Крывавы паклеп — неабгрунтаваныя сцвярджэнні аб тым, што якая-небудзь група людзей здзяйсняе чалавечыя ахвярапрынашэнні, есць людзей, выкарыстоўвае іх кроў у рытуальных мэтах і т. п. Меркаванымі часцяком ахвярамі з’яўляюцца дзеці.
Крывавы паклеп на ранніх хрысціян[правіць | правіць зыходнік]
Адкрытае абвінавачванне ранніх хрысціян ў прынясенні чалавечых ахвяр з мэтай выкарыстання іх крыві ў рытуальных мэтах ўпершыню ўзнікла ў Рымскай імперыі ў пачатку нашай эры. Ранні хрысціянскі тэолаг Тэртуліян ў 200 годзе ў сваім трактаце Апологетик пісаў пра «усе тое, у чым ілжыва абвінавачваюць нас, а менавіта: колькі кожны з нас зжэр забітых дзяцей»[1]. У рускай мове гэта з’ява традыцыйна пазначаецца словазлучэннем «крывавы паклёп»[2][3].
Гэтыя абвінавачванні ў адрас хрысціянаў праіснавалі прынамсі да сярэдзіны XIX стагоддзя, калі выйшла кніга Г. Даумера[4], падтрыманая ў 1847 годзе Карлам Марксам: «Як вядома, найважнейшай рэччу ў хрысціянстве з'яўляецца ахвярапрынашэнне. Даумер у сваёй нядаўна якая з'явілася кнізе даказвае, што хрысціяне па-сапраўднаму закалывали людзей і на сваіх святых трапеза прычашчаліся чалавечым мясам і пілі чалавечую кроў»[5].
Крывавы паклеп на ерэтыкоў[правіць | правіць зыходнік]
У сярэднія стагоддзі асабліва часта ва ўжыванні крыві абвінавачваліся катары і вальдэнсаў. Пазней забойства і паглынанне немаўлятаў стала сустракацца сярод абвінавачванняў у працэсе пераследу людзей, якія падазраюцца ў вядзьмарстве. У 16 стагоддзі іспанскія мориски падвяргаліся абвінавачваннях у тым, «што яны атручваюць ваду і ежу хрысціян, п'юць чалавечую кроў»[6]. Апошні працэс у сярэднія стагоддзя супраць хрысціянскіх ерэтыкоў быў накіраваны супраць фратичелли, якія жылі ў Анконской марцы. Абвінавачванні ў рытуальнай зьнішчэнні немаўлятаў вылучаліся ў XVIII стагоддзі супраць хлыстоў. Вядомы даследчык-этнограф В. Д. Бонч-Бруевіч назваў гэтыя абвінавачанні «крывавым паклепам на хрысціян»[7]. Падобныя абвінавачванні маглі накіроўвацца не толькі на рэлігійныя, але і на палітычных апанентаў, пурытане абвінавачвалі ў выкраданні дзяцей з мэтай людоедства кавалераў Карла I. Падобныя абвінавачванні здараліся і ў адрас хрысціянскіх місіянераў ад жыхароў Кітая, Мадагаскара і г . д.[8]
Крывавы паклеп на яўрэяў[правіць | правіць зыходнік]
Эліністычныя пісьменнікі, якія варожа адносіліся да яўрэяў і іх рэлігіі, часам абвінавачвалі іх у чалавечых ахвярапрынашэннях, як, напрыклад, у пісаннях Апиона (I ст. н. э.), жыхара Александрыі (гл. Іосіф Флавій, Апион 2:89-102).
У сярэднявеччы абвінавачванні атрымалі шырокае распаўсюджванне з XII стагоддзя, спачатку ў Англіі. З тых часоў абвінавачванні яўрэяў у рытуальных забойствах хрысціян шматкроць паўтараліся, уключаючы таксама і сучаснасць.
У Расійскай імперыі крывавыя паклепы на яурэяў з’явіліся пасля падзелаў Польшчы ў канцы XVIII стагоддзя. Найбольш вядомыя справы: Гродзенскае справа (1816-1830), Велижское справа (1823-1835), Справа Бейліса (1911-1913).
Зноскі
- ↑ Тертуллиан. Апологетик. Перевод Н. Щеглова
- ↑ В. В. Шульгин. Последний очевидец: Мемуары. Очерки. Сны. Olma Media Group, 2002. С. 203
- ↑ Лазарь Флейшман. Российское православие и «синдром Бренье». Лехаим выпуск 125, сентябрь 2002.
- ↑ Даумер Г. Тайны древнего христианства.—М., Атеист. 1927. С. 1.
- ↑ К. Маркс. Речь, произнесённая в «Обществе просвещения немецких рабочих» в Лондоне 30 ноября 1847 года (англ.
- ↑ История культуры стран Европы в эпоху Возрождения Л. М. Брагина, О. И. Варьяш, В. М. Володарский и др.
- ↑ Леонид Кацис. Церковно-общественный контекст «ритуального» дела Бейлиса в Российской Империи 1900-х — 1910-х гг.
- ↑ ЕЭБЕ. Обвинение евреев в преступлениях с ритуальной целью
Літаратура[правіць | правіць зыходнік]
- Бонч-Бруевич В. Д. Кровавый навет на христиан. — М., 1919..
- Дандес А. «Кровавый навет», или Легенда о ритуальном убийстве: антисемитизм сквозь призму проективной инверсии // {{{загаловак}}} / Сост. A.C. Архипова. — М.: Восточная литература, 2003. — 279 с. — ISBN 5-02-018379-2.
- Панченко А. А. История «кровавого навета». Христовщина и скопчество: фольклор и традиционная культура русских мистических сект. Архівавана 2 ліпеня 2014. — М.: ОГИ, 2002. — С. 161—168.
- Панченко А. А. К исследованию «еврейской темы» в истории русской словесности: сюжет о ритуальном убийстве // Новое литературное обозрение : журнал. — 2010. — № 104.