Куманіка

	Куманіка
Навуковая класіфікацыя
Дамен:	Эўкарыёты
Царства:	Расліны
Аддзел:	Кветкавыя
Клас:	Двухдольныя
Парадак:	Ружакветныя
Сямейства:	Ружавыя
Падсямейства:	Rosoideae
Трыба:	Rubeae
Род:	Маліна
Падрод:	Ажына
Від:	Куманіка
Міжнародная навуковая назва
	Rubus nessensis Hall, 1794
Сінонімы
	Rubus fastigiatus Weihe & Nees; Rubus nitidus Weihe & Nees;
NCBI	75076
EOL	628205
GRIN	t:313531
IPNI	738619-1
TPL	tro-27802436

Куманіка (Rubus suberectus) — від паўкустоў сямейства ружавыя (Rosaceae).

Назва

Ажына неская^[1], ажына, дуброўка^[2]^[3], ажэўні, жавіны, чорныя маліны^[4]^[5], жавіна, жавіннік^[6]^[7], ажавіна, ажэвіны^[8].

Батанічнае апісанне


Плады і лісце

З'яўляецца блізкім відам ажыне (Rubus caesius), ад якой адрозніваецца пераважна граністымі (у ажыны цыліндрычныя) парасткамі першага года, наяўнасцю прамастаячых, толькі на верхавіне паніклых, парасткаў, чырванавата-чорных пладоў без шызага налёту, адсутнасцю бялёсага налёту на сцяблах^[9].

Лістападны паўкуст вышынёй да 1-3^[10] метраў, які ўтварае каранёвыя парасткі — стромкія, толькі на верхавіне апускаюцца, вуглавата-рабрыстыя з рэдкімі, амаль прамымі чорна-пурпурнымі шыпамі больш-менш аднолькавай даўжыні.

Лісце складанае, чаргаванае^[11], на маладых парастках пяціпальцае, ніжнія лісты часам трайчастыя (часам лісточкаў сем-восем^[10]), з нераўнамерна-востразубчатымі бакамі. Лісточкі тонкія, зверху звычайна голыя, знізу кароткаваласістыя па жылках, ніжняя паверхня лісточка больш светлая.

Пладушчыя галінкі кароткія, размешчаны гарызантальна, маюць рэдкія шыпікі і тройчатае лісце.

Кветкі досыць буйныя, дыяметрам каля 2 см, з зялёнымі чашалісцікамі і белымі пялёсткамі, сабраны па 5-12 штук у шчыткападобныя-мяцельчатыя суквецці на канцах пладушчых парасткаў па рэбрах^[12], пялёсткаў пяць^[11].

Плод — невялікая^[10] голая, бліскучая, цёмна-малінавая ці чырванавата-чорная^[10], часам амаль чорная, шматкасцянка. Костачка маленькая, трохвугольная^[12].

Пашырэнне

Куманіка сустракаецца ў лясах, на ўзлесках, па берагах рэк і на ўскраінах балот у Сярэдняй і Атлантычнай Еўропе, Скандынавіі^[13]. Від апісаны з Англіі^[14].

У Беларусі сустракаецца паўсюдна^[12]. Расце на паніжаных месцах у хваёвых лясах, у хмызняках, на ўзлесках і па берагах рэк^[12].

Цвіце ў чэрвені-ліпені, спее ў жніўні^[12].

Ужыванне

Плады куманікі ядомыя, але ў культуры гэта расліна вырошчваецца рэдка^[15]. Падчас цвіцення дае меданосным пчолам шмат нектару. Мёд светлы, празрысты, з лёгкім водарам^[16].

З пладоў робяць варэнне, джэм^[12].

Зноскі

↑ Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 113. — 160 с. — 2 350 экз.
↑ Анненков Н. (руск.) (бел. Ботанический словарь, Спб, 1878
↑ Ганчарык М. М. Беларускія назвы раслін. Праца навуковага таварыства па вывучэнню Беларусі, т. II і IV. Горы-Горки, 1927
↑ Kraskoŭski A. Bielaruskija lekarskija ziolki. Wilnia, 1921
↑ З. Верас. Беларуска-польска-расейска-лацінскі ботанічны слоўнік. — Вільня, Субач 2: Выданне газеты «Голас беларуса», Друкарня С. Бэкэра, 1924.
↑ Носович И. И. Словарь белорусского наречия. Спб, 1870
↑ Чоловский К. Опыт описания Могилевской губернии. По программе и под редакцией А. С. Дембовецкого, кн. I. Могілев.
↑ Шатэрнік М. В. Краёвы слоўнік Чэрвеньшчыны. Мінск, 1929
↑ Куманіка ў Вялікай Савецкай энцыклапедыі(недаступная спасылка)
↑ ^а ^б ^в ^г Митюков А. Д., Налетько Н. Л., Шамрук С. Г. Ежевика // Дикорастущие плоды, ягоды и их применение. — Мн: Ураджай, 1975. — С. 44-46. — 200 с. — 130 000 экз.
↑ ^а ^б Куманіка на plantarium.ru Архівавана 4 студзеня 2017.
↑ ^а ^б ^в ^г ^д ^е Дикорастущие плоды и ягоды/Шапиро Д. К., Михайловская В. А., Манциводо Н. И.—2-е изд., перераб. и доп.—Мн.: Ураджай, 1981.—159 с., 16 л. ил.
↑ Флора Восточной Европы / Коллектив авторов. Отв. ред. и ред. тома Н. Н. Цвелев. — СПб: Мир и семья; Издательство СПХФА, 2001. — Т. X. — С. 375—376. — 670 с. — ISBN 5-8085-0122-9.
↑ Флора СССР. В 30-ти томах / Главный редактор акад. В. Л. Комаров; Редакторы тома Б. К. Шишкин и С. В. Юзепчук. — М.—Л.: Издательство Академии Наук СССР, 1941. — Т. X. — 673 с. — 5 000 экз.
↑ Лозина-Лозинская А. С. Род 29. Rubus — Малина, ежевика // Деревья и кустарники СССР. Дикорастущие, культивируемые и перспективные для интродукции. / Редактор тома С. Я. Соколов — М.—Л.: Издательство Академии Наук СССР, 1954. — Т. III. Покрытосеменные. Семейства Троходендроновые — Розоцветные. — С. 602. — 872 с. — 3000 экз.
↑ Абрикосов Х. Н. и др. Куманика // Словарь-справочник пчеловода / Сост. Федосов Н. Ф.. — М.: Сельхозгиз, 1955. — С. 161. Архівавана 7 студзеня 2012.

Літаратура

Куманіка // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 3. Катэнарыя — Недайка / Рэдкал.: І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ, 1984.
Куманіка // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 9: Кулібін — Малаіта / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1999. — Т. 9. — 560 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0155-9 (т. 9).
Губанов И. А., Киселёва К. В., Новиков В. С., Тихомиров В. Н. Иллюстрированный определитель растений Средней России. В 3-х томах. — М.: Т-во науч. изд. КМК, Ин-т технолог. иссл, 2003. — Т. 2. Покрытосеменные (двудольные: раздельнолепестные). — ISBN 9-87317-128-9.
Єлін Ю. Я., Зерова М. Я. (руск.) (бел., Лушпа В. І., Шабарова С. І. Дари лісів.. — Київ: Урожай, 1979. — 440 с.

Спасылкі

Куманіка: інфармацыя на сайце «Энцыклапедыя жыцця» (EOL)

[Киселевский-1] Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 113. — 160 с. — 2 350 экз.

[2] Анненков Н. (руск.) (бел. Ботанический словарь, Спб, 1878

[3] Ганчарык М. М. Беларускія назвы раслін. Праца навуковага таварыства па вывучэнню Беларусі, т. II і IV. Горы-Горки, 1927

[4] Kraskoŭski A. Bielaruskija lekarskija ziolki. Wilnia, 1921

[Верас-5] З. Верас. Беларуска-польска-расейска-лацінскі ботанічны слоўнік. — Вільня, Субач 2: Выданне газеты «Голас беларуса», Друкарня С. Бэкэра, 1924.

[6] Носович И. И. Словарь белорусского наречия. Спб, 1870

[7] Чоловский К. Опыт описания Могилевской губернии. По программе и под редакцией А. С. Дембовецкого, кн. I. Могілев.

[8] Шатэрнік М. В. Краёвы слоўнік Чэрвеньшчыны. Мінск, 1929

[9] Куманіка ў Вялікай Савецкай энцыклапедыі(недаступная спасылка)

[ДПЯ-10] а ^б ^в ^г Митюков А. Д., Налетько Н. Л., Шамрук С. Г. Ежевика // Дикорастущие плоды, ягоды и их применение. — Мн: Ураджай, 1975. — С. 44-46. — 200 с. — 130 000 экз.

[Пл-11] а ^б Куманіка на plantarium.ru Архівавана 4 студзеня 2017.

[Ур-12] а ^б ^в ^г ^д ^е Дикорастущие плоды и ягоды/Шапиро Д. К., Михайловская В. А., Манциводо Н. И.—2-е изд., перераб. и доп.—Мн.: Ураджай, 1981.—159 с., 16 л. ил.

[13] Флора Восточной Европы / Коллектив авторов. Отв. ред. и ред. тома Н. Н. Цвелев. — СПб: Мир и семья; Издательство СПХФА, 2001. — Т. X. — С. 375—376. — 670 с. — ISBN 5-8085-0122-9.

[14] Флора СССР. В 30-ти томах / Главный редактор акад. В. Л. Комаров; Редакторы тома Б. К. Шишкин и С. В. Юзепчук. — М.—Л.: Издательство Академии Наук СССР, 1941. — Т. X. — 673 с. — 5 000 экз.

[15] Лозина-Лозинская А. С. Род 29. Rubus — Малина, ежевика // Деревья и кустарники СССР. Дикорастущие, культивируемые и перспективные для интродукции. / Редактор тома С. Я. Соколов — М.—Л.: Издательство Академии Наук СССР, 1954. — Т. III. Покрытосеменные. Семейства Троходендроновые — Розоцветные. — С. 602. — 872 с. — 3000 экз.

[16] Абрикосов Х. Н. и др. Куманика // Словарь-справочник пчеловода / Сост. Федосов Н. Ф.. — М.: Сельхозгиз, 1955. — С. 161. Архівавана 7 студзеня 2012.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

Таксанамія	EOL · GBIF · iNaturalist · IPNI · IRMNG · NCBI · POWO · Plantarium · The Plant List · Tropicos · WFO
Нарматыўны кантроль	LNB: 000339808