Кшыштаф Каміль Бачыньскі

Кшыштаф Каміль Бачыньскі
Кшыштаф Каміль Бачыньскі
	Krzysztof Kamil Baczyński
Асабістыя звесткі
Псеўданімы	Ян Бугай, Пётр Смугаш, Кшыштаф Зяліньскі, Кшысь, Эміль
Дата нараджэння	22 студзеня 1921[…]
Месца нараджэння	Варшава
Дата смерці	4 жніўня 1944[…] (23 гады)
Месца смерці	Варшава
Пахаванне	Вайсковыя могілкі Павонзкі[d];
Грамадзянства	Польская Рэспубліка;
Бацька	Stanisław Baczyński[d]
Маці	Stefania Zieleńczyk[d]
Жонка	Barbara Drapczyńska[d]
Альма-матар	Варшаўскі ўніверсітэт; Q9351564?; Stefan Batory Gymnasium and Lyceum[d];
Месца працы	Płomienie[d]; Droga[d];
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	паэт, празаік
Гады творчасці	1940–1944
Мова твораў	польская
Грамадская дзейнасць
Член у	Q9351038?; Battalion Zośka[d]; Battalion Parasol[d]; Пакаленне Калумбаў;
Узнагароды
Подпіс
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Кшыштаф Каміль Бачыньскі (польск.: Krzysztof Kamil Baczyński; 22 студзеня 1921, Варшава — 4 жніўня 1944, Варшава) — польскі паэт з пакалення калумбаў.

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Самы значны польскі паэт з пакалення калумбаў. Яго бацька, Станіслаў Бачыньскі, быў польскім пісьменнікам і літаратурным крытыкам, маці, Стэфанія Зяленьчык (паходзіла з акаталічаных яўрэяў) — педагогам, аўтарам некалькіх школьных падручнікаў. У дзяцінстве хлопчык пакутаваў на астму, меў слабое сэрца і ўсё жыццё знаходзіўся пад пагрозай захварэць на сухоты. У 1931 годзе ён паступіў у гімназію імя Стэфана Баторыя і ў маі 1939 атрымаў атэстат сталасці. Падчас навучання Кшыштаф зацікавіўся літаратурай (усе свае творы таго часу ён падпісваў псеўданімам Эміль), адным з яго самых улюбёных твораў стала «Фердыдурка» Гамбровіча, і будучы паэт напісаў уласную версію гэтага твора — «Гімназія імя Баабалка І». Тады ж Кшыштаф уступіў у моладзевую сацыялістычную арганізацыю «Спартак». На занятках хлопец з’яўляўся рэдка, і яго адзнакі збольшага былі нізкімі.

Пасля заканчэння школы Бачыньскі марыў вучыцца ў Акадэміі прыгожых мастацтваў і зрабіцца графікам ці ілюстратарам, але пачатак вайны перашкодзіў яму рэалізаваць гэту мару. У 1940 годзе было створана яўрэйскае гета, але Кшыштаф з маці застаюцца жыць па-за ім, рызыкуючы ў выпадку выкрыцця іх паходжання быць расстралянымі на месцы. Увосень 1942 паэт паступіў у падпольны Варшаўскі ўніверсітэт, дзе вывучаў паланістыку. У той жа час ён шукаў хоць якую працу: шкліў вокны, працаваў вугольшчыкам і тэлефаністам, а таксама вучыўся ў школе дэкаратыўнага мастацтва і жывапісу.

6 ліпеня 1942 Бачыньскі ажаніўся з Барбарай Драпчыньскай (13 лістапада 1922 — 1 верасня 1944), таксама студэнткай аддзялення паланістыкі падпольнага Варшаўскага ўніверсітэта. Паэт прысвяціў жонцы серыю эротыкаў, якія дагэтуль лічацца найвыбітнейшымі творамі гэтага жанру ў польскай літатаруры. Маці і жонка былі для паэта самымі дарагімі і блізкімі людзьмі.

У ліпені 1943 Бачыньскі трапіў у батальён «Зоська» Арміі Краёвай у чыне яфрэйтара пад імем Кшыштаф Зяліньскі. Тады ж ён кінуў навучанне ва ўніверсітэце і заняўся выключна падпольнай дзейнасцю і паэзіяй, кажучы, што калі яму будзе лёсіць, то ён вернецца і да навучання.

Кшыштаф Бачыньскі загінуў на чацверты дзень Варшаўскага паўстання 4 жніўня 1944, смяротна паранены нямецкім стралком. А 1 верасня загінула і жонка Бачыньскага.

Творчасць[правіць | правіць зыходнік]

Кшыштаф Бачыньскі — адзін з самых легендарных творцаў у польскай літаратуры. Створаная паэтычная прэмія яго імя. Песні на яго вершы спяваюць многія барды, у тым ліку Эва Дэмарчык. Паэт з’яўляецца патронам шэрагу школаў, бібліятэк, скаўцкіх дружынаў і інш. Кшыштафу Бачыньскаму прысвечаная кніга апавяданняў Ежы Анджэеўскага «Нос». У 1984 годзе быў зняты фільм «Чацверты дзень», прысвечаны апошнім чатыром дням яго жыцця. Ролю паэта ў фільме сыграў Кшышчаф Пячыньскі.

Падчас нямецкай акупацыі Бачыньскі выдаў 4 томікі вершаў і зборнік «Спеў з пажарышча». Таксама яго вершы друкаваліся ў падпольных анталогіях «Незалежная песня» (Pieśn niepodległa, 1942) і «Праўдзівае слова» (Słowo prawdziwe, 1942). Аднак большая частка яго твораў, якая ўлучае каля 500 вершаў, некалькі паэм і два дзесяткі апавяданняў, была надрукавана пасля вайны і пазней увайшла ў том збору твораў Бачыньскага (Krzysztof Kamil Baczyński. Utwory zebrane. — Kraków, 1961).

Бібліяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Замкнёны рэхам (Zamknięty echem), лета 1942
Дзве любові (Dwie miłości), восень 1940
Выбраныя вершы (Wiersze wybrane), май 1942
Паэтычны аркуш №1 (Arkusz poetycki № 1), 1944
Спеў з пажарышча (Śpiew z pożogi), 1944

Беларускія пераклады[правіць | правіць зыходнік]

На беларускую мову творы Кшыштафа Каміля Бачыньскага перакладалі Наста Гвоздзева, Кацярына Маціеўская, Андрэй Хадановіч^[4], Ганна Янкута.

Выбраныя вершы / Кшыштаф Каміль Бачыньскі. — Мінск : Выдавец Зміцер Колас, 2021. — 83 с. — (Серыя «Паэты планеты»).

Зноскі

↑ ^а ^б http://culture.pl/en/artist/krzysztof-kamil-baczynski
↑ ^а ^б Krzysztof Kamil Baczyński // Brockhaus Enzyklopädie Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a>
↑ ^а ^б https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Baczynski-Krzysztof-Kamil;3873165.html
↑ Калядныя вершы: пераклады з польскай Андрэя Хадановіча

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Падборка вершаў Бачыньскага па-беларуску
Невылечна хворы на смерць. Вершы
Апавяданне «Здарэнне»
«Апавяданне без назвы»
Жыццё і творчасць К. К. Бачыньскага (польск.)
Бачыньскі, Кшыштаф Каміль (Baczynski, Krzysztof Kamil) // Часопіс «ПрайдзіСвет»: Асоба: Аўтары — Эл.рэсурс prajdzisvet.org

[_da49540b4e1b9620-1] а ^б http://culture.pl/en/artist/krzysztof-kamil-baczynski

[_4ef953dc4ac47ed3-2] а ^б Krzysztof Kamil Baczyński // Brockhaus Enzyklopädie Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a>

[_f479e76f7e07ffd8-3] а ^б https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Baczynski-Krzysztof-Kamil;3873165.html

[4] Калядныя вершы: пераклады з польскай Андрэя Хадановіча

[1]

[2]

[3]

[4]