Кшыштаф Каміль Бачыньскі

Кшыштаф Каміль Бачыньскі
Krzysztof Kamil Baczyński
Асабістыя звесткі
Псеўданімы:	Ян Бугай, Пётр Смугаш, Кшыштаф Зяліньскі, Кшысь, Эміль
Дата нараджэння:	22 студзеня 1921
Месца нараджэння:	Варшава
Дата смерці:	4 жніўня 1944
Месца смерці:	Варшава
Пахаванне:	Вайсковыя Павонзкі[d]
Грамадзянства:	Польшча
Альма-матар:	Варшаўскі ўніверсітэт
Літаратурная дзейнасць
Род дзейнасці:	паэт, празаік
Гады творчасці:	1940–1944
Мова твораў:	польская
Узнагароды:
Выявы на Вікісховішчы

Кшыштаф Каміль Бачыньскі (польск.: Krzysztof Kamil Baczyński; 22 студзеня 1921, Варшава — 4 жніўня 1944, Варшава) – польскі паэт з пакалення калумбаў.

Біяграфія

Самы значны польскі паэт з пакалення калумбаў. Яго бацька, Станіслаў Бачыньскі, быў польскім пісьменнікам і літаратурным крытыкам, маці, Стэфанія Зяленьчык (паходзіла з акаталічаных яўрэяў) – педагогам, аўтарам некалькіх школьных падручнікаў. У дзяцінстве хлопчык пакутаваў на астму, меў слабое сэрца і ўсё жыццё знаходзіўся пад пагрозай захварэць на сухоты. У 1931 годзе ён паступіў у гімназію імя Стэфана Баторыя і ў маі 1939 атрымаў атэстат сталасці. Падчас навучання Кшыштаф зацікавіўся літаратурай (усе свае творы таго часу ён падпісваў псеўданімам Эміль), адным з яго самых улюбёных твораў стала "Фердыдурка" Гамбровіча, і будучы паэт напісаў уласную версію гэтага твора – "Гімназія імя Баабалка І". Тады ж Кшыштаф уступіў у моладзевую сацыялістычную арганізацыю "Спартак". На занятках хлопец з'яўляўся рэдка, і яго адзнакі збольшага былі нізкімі.

Пасля заканчэння школы Бачыньскі марыў вучыцца ў Акадэміі прыгожых мастацтваў і зрабіцца графікам ці ілюстратарам, але пачатак вайны перашкодзіў яму рэалізаваць гэту мару. У 1940 годзе было створана яўрэйскае гета, але Кшыштаф з маці застаюцца жыць па-за ім, рызыкуючы ў выпадку выкрыцця іх паходжання быць расстралянымі на месцы. Увосень 1942 паэт паступіў у падпольны Варшаўскі ўніверсітэт, дзе вывучаў паланістыку. У той жа час ён шукаў хоць якую працу: шкліў вокны, працаваў вугольшчыкам і тэлефаністам, а таксама вучыўся ў школе дэкаратыўнага мастацтва і жывапісу.

6 ліпеня 1942 Бачыньскі ажаніўся з Барбарай Драпчыньскай (13 лістапада 1922), таксама студэнткай аддзялення паланістыкі падпольнага Варшаўскага ўніверсітэта. Паэт прысвяціў жонцы серыю эротыкаў, якія дагэтуль лічацца найвыбітнейшымі творамі гэтага жанру ў польскай літатаруры. Маці і жонка былі для паэта самымі дарагімі і блізкімі людзьмі.

У ліпені 1943 Бачыньскі трапіў у батальён "Зоська" Арміі Краёвай у чыне яфрэйтара пад імем Кшыштаф Зяліньскі. Тады ж ён кінуў навучанне ва ўніверсітэце і заняўся выключна падпольнай дзейнасцю і паэзіяй, кажучы, што калі яму будзе лёсіць, то ён вернецца і да навучання.

Кшыштаф Бачыньскі загінуў на чацверты дзень Варшаўскага паўстання 4 жніўня 1944, смяротна паранены нямецкім стралком. А 1 верасня загінула і жонка Бачыньскага.

Значэнне творчасці

Кшыштаф Бачыньскі – адзін з самых легендарных творцаў у польскай літаратуры. Створаная паэтычная прэмія яго імя. Песні на яго вершы спяваюць многія барды, у тым ліку Эва Дэмарчык. Паэт з'яўляецца патронам шэрагу школаў, бібліятэк, скаўцкіх дружынаў і інш. Кшыштафу Бачыньскаму прысвечаная кніга апавяданняў Ежы Анджэеўскага "Нос". У 1984 годзе быў зняты фільм "Чацверты дзень", прысвечаны апошнім чатыром дням яго жыцця. Ролю паэта ў фільме сыграў Кшышчаф Пячыньскі.

Творы

Падчас нямецкай акупацыі Бачыньскі выдаў 4 томікі вершаў і зборнік "Спеў з пажарышча". Таксама яго вершы друкаваліся ў падпольных анталогіях "Незалежная песня" (Pieśn niepodległa, 1942) і "Праўдзівае слова" (Słowo prawdziwe, 1942). Аднак большая частка яго твораў, якая ўлучае каля 500 вершаў, некалькі паэм і два дзесяткі апавяданняў, была надрукавана пасля вайны і пазней увайшла ў том збору твораў Бачыньскага (Krzysztof Kamil Baczyński. Utwory zebrane. – Kraków, 1961).

Паэзія

• Замкнёны рэхам (Zamknięty echem), лета 1942
• Дзве любові (Dwie miłości), восень 1940
• Выбраныя вершы (Wiersze wybrane), май 1942
• Паэтычны аркуш №1 (Arkusz poetycki №1), 1944
• Спеў з пажарышча (Śpiew z pożogi), 1944

Спасылкі

• Падборка вершаў Бачыньскага па-беларуску
• Апавяданне "Здарэнне"
• "Апавяданне без назвы"
• Жыццё і творчасць К.К.Бачыньскага (польск.)

Літаратура

• Бачыньскі, Кшыштаф Каміль (Baczynski, Krzysztof Kamil) // Часопіс «ПрайдзіСвет»: Асоба: Аўтары — Эл.рэсурс prajdzisvet.org