Кікапу

Кікапу Kiikaapoa
Агульная колькасць	1600
Рэгіёны пражывання	Мексіка 900 ЗША 700
Мова	кікапу
Рэлігія	анімізм, шаманізм, хрысціянства, пеётызм
Блізкія этнічныя групы	ілінойс, саўк, месквакі

Кікапу (саманазва: Kiikaapoa) — алганкінскі народ. Жывуць у Мексіцы і ЗША. Агульная колькасць (2016 г.) - 1600 чал.

Гісторыя

Першасным месцам рассялення кікапу быў рэгіён Вялікіх азёр. У першай трэці XVII ст. яны ўсталявалі сувязі з французскімі каланістамі, прымалі ўдзел у Бабровых войнах на баку Францыі. Аднак к канцу XVII ст. кошт на футра, якое складала аснову гандлю з еўрапейцамі, знізіўся. Кікапу моцна пацярпелі ад эпідэміі 1702 г. Сітуацыя яшчэ больш пагоршылася пасля Сямігадовай вайны, калі французскія калоніі ў Канадзе апынуліся пад уладаю Вялікабрытаніі.

У 1769 г. кікапу былі вымушаны пачаць перасяленне на захад. У 1811 г. яны падтрымалі Тэкумсэ, правадыра шаўні, у вайне супраць ЗША, але пацярпелі паражэнне. Важную ролю ў лёсе гэтага народа адыграў шаман Кенекук. Ён спавядаў забарону гвалтоўных метадаў барацьбы і падпарадкаваўся амерыканскім уладам, калі тыя ў 1832 г. загадалі кікапу перасяляцца ў Канзас. У выніку далейшага перасялення значная частка народа апынулася пасля грамадзянскай вайны ў Мексіцы.

У нашы дні кікапу ЗША насяляюць дзве аўтаномныя рэзервацыі ў штатах Канзас і Тэхас. Супольнасць кікапу ў Аклахоме кіруецца пагадненнем 1936 г., што гарантуе правы на зямлю і развіццё аўтэнтычнай культуры. Мексіканскія кікапу жывуць пераважна ў штаце Кааўіла і захоўваюць шчыльныя сувязі з кікапу Аклахомы і Канзаса.

Культура

Кікапу ладзяць вігвам. Мексіка

Першасная культура кікапу фарміравалася ў лясным рэгіёне Вялікіх азёр. Падобна іншым алганкінскім народам, яны займаліся паляваннем, рыбалоўствам і ручным земляробствам. Перасяленне на заходнія прэрыі стымулявала развіццё палявання на бізонаў і значныя змены ладу жыцця. Аднак у адрозненні ад іншых плямён-перасяленцаў, яны захоўвалі земляробства і многія старадаўнія звычаі. Гэта асабліва тычыцца кікапу Мексікі. Даследаванні 1954 г. выявілі, што яны імкнуцца працягваць лад жыцця, больш характэрны для лясных індзейцаў.

У рэгіёне Вялікіх азёр кікапу былі вымушаны вандраваць услед за міграцыямі жывёл, таму яны мелі сталыя вёскі і часовыя сезонныя паселішчы. Жылі ў вігвамах, крытых драўнянай карою. На Вялікіх раўнінах вігвам, крыты скурамі бізонаў і іншых жывёл, заставаўся асноўным жытлам да сярэдзіны XX ст.

Традыцыйную вопратку шыюць са скуры і тканін. Папулярны вузкія скураныя штаны, лёгкія кашулі і спадніцы, зімовыя накідкі і плашчы. Мужчыны і жанчыны ўпрыгожваліся пацеркамі, пер'ем, фарбавалі цела. Мужчыны галілі пярэднюю частку галавы і мелі доўгія валасы на патыліцы.

Кікапу маюць багаты фальклор. Вылучаюцца цыклы міфаў пра стварэнне свету і гістарычныя паданні пра перасяленне на захад.

Мова

Мова кікапу адносіцца да алганкінскай групы моў. У нашы дні карыстаюцца пісьмовасцю на аснове лацінкі. Мова кікапу выкладаецца ў індзейскіх школах ЗША, гучыць па радыё.

Субэтнічныя групы

Сярод кікапу Канзаса вылучаецца група маскутэн, якая паходзіць ад незалежнага алганкінскага племені, што ў XVII ст. насялала Вісконсін.

Рэлігія

Кікапу захавалі многія анімістычныя вераванні. Важную ролю ў жыцці народа адыгрывалі шаманы, якія бралі на сябе ролю палітычных правадыроў. У наш час вялікая колькасць вернікаў спавядае хрысціянства або належыць да пеётыстаў.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Кікапу
• Кікапу ў Мексіцы
• Кікапу ў Канзасе Архівавана 30 верасня 2021.
• Кікапу ў Тэхасе
• Кікапу ў Аклахоме
• Культура і гісторыя
• Мова кікапу