Ларыса Пампееўна Александроўская

З пляцоўкі Вікіпедыя
Jump to navigation Jump to search
іншыя значэнні У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых асоб з прозвішчам Александроўская.
Ларыса Александроўская
Larysa Aleksandroŭskaja, Biełaruś.jpg
Асноўная інфармацыя
Поўнае імя Ларыса Пампееўна Александроўская
Дата нараджэння 15 лютага 1904(1904-02-15)
Месца нараджэння
Дата смерці 23 мая 1980(1980-05-23) (76 гадоў)
Месца смерці
Месца пахавання
Краіна БССР
Месца працы
Музычная дзейнасць
Прафесіі оперны спявак, тэатральны рэжысёр, рэжысёр, грамадскі дзеяч, спявачка
Пеўчы голас сапрана
Жанры опера
Узнагароды
Ордэн Леніна Ордэн Леніна Ордэн Леніна Ордэн Працоўнага Чырвонага Сцяга
Народны артыст СССР— 1940 Сталінская прэмія — 1941
Commons-logo.svg Выявы на Вікісховішчы

Ларыса Пампееўна Александроўская (2 (15) лютага 1904, Мінск — 23 мая 1980) — беларуская оперная спявачка (сапрана), тэатральны рэжысёр, рэжысёр і грамадскі дзеяч[1]. Народная артыстка БCCР (1938), Народная артыстка СССР (1940)[1].

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Нарадзілася ў 1904 годзе ў Мінску. Скончыла Беларускі музычны тэхнікум (1928), клас спеваў В. А. Цвяткова[1]; Студыю оперы і балета ў Мінску (1933), вучаніца А. П. Баначыча[1]. З 1933 — артыстка Беларускага тэатра оперы і балета.

У 1919-24 удзельніца арганізаванай ёю самадзейнай трупы пры Палітаддзеле Заходняга фронту[1].

На пачатку Вялікай Айчыннай вайны Л. Александроўская пакінула Мінск без рэчаў і дакументаў, толькі забраўшы з бальніцы сына. У складзе франтавых канцэртных брыгад дзесяткі разоў выязджала на перадавую. Член КПСС (з 1942). У 1951—1960 гадах адначасова галоўны рэжысёр Беларускага тэатра оперы і балета. Абіралася кандыдатам у члены ЦК КПБ (1952, 1954, 1956). Адна з арганізатараў Беларускага тэатральнага аб'яднання (з 1946 — старшыня, з 1976 — ганаровы старшыня)[1]. Дэпутат Вярхоўнага Савета СССР 2—4-га скліканняў, Вярхоўнага Савета БССР 3—5-га скліканняў[1].

Пахаваная на Усходніх могілках.

Творчасць[правіць | правіць зыходнік]

Прафесійнае майстэрства Л. Александроўскай пачало складвацца ў 1920-я. Выступала з 1920 як спявачка ў трупе Глаўпалітпрасвету Заходняга фронту. У 1927 выконвала беларускія народныя песні на Міжнароднай музычнай выстаўцы ў Франкфурце-на-Майне (разам з В. Кавалёвай, А. Даліва, І. Яўнзем, М. Літвіненка-Вольгемут(руск.) бел.)[2]. Першую оперную партыю выканала ў 1928 (Маргарыта ў «Фаўсце» Шарля Гуно). У 1933-60 у Дзяржаўным тэатры оперы і балета БССР[1].

Шырокі дыяпазон дазваляў спявачцы выконваць і сапранавыя, і мецца-сапранавыя партыі. Уласцівыя ёй музычнасць, драматычны тэмперамент, глыбокае веданне жыцця абумоўлівалі моцнае эмацыянальнае ўздзеянне створаных ёю вобразаў[1]. Выканальніцкая манера Л. Александроўскай вызначалася пранікнёным лірызмам, своеасаблівасцю вакальна-сцэнічнай трактоўкай роляў. З поспехам выконвала партыі ў класічных і нацыянальных операх. Выступала як канцэртная спявачка, значнае месца ў рэпертуары займалі беларускія народныя песні[1].

У рэжысёрскіх работах развівала рэалістычныя традыцыі тэатра.

Выступала ў шматлікіх замежных краінах (ГДР, НРБ, ПНР, ЧССР, Вялікабрытанія, Францыя, Швецыя і інш.)/[1]

Адна з арганізатараў Беларускага тэатральнага аб'яднання: з 1946 года — старшыня, з 1976 года — ганаровы старшыня.

У 1950-1970-я выступала з публіцыстычнымі артыкуламі.

Оперныя партыі[правіць | правіць зыходнік]

Рэжысёрскія работы[правіць | правіць зыходнік]

Узнагароды і память[правіць | правіць зыходнік]

Узнагароджана 3 ордэнамі Леніна, ордэнам Працоўнага Чырвонага Сцяга. Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі СССР (1941).

З 1987 праводзіцца Рэспубліканскі конкурс вакалістаў імя Л. Александроўскай. У 1992 устаноўлена Прэмія імя Л. Александроўскай у галіне тэатральнага мастацтва. Іменем Л. Александроўскай названа музычная школа № 1 у Мінску[1].


У 1982 г. на доме па адрасе вул. Захарава № 27, у якім яна жыла, устаноўлена мемарыяльная дошка (скульпт. Г. Мурамцаў)[3].

Зноскі

  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 т. 5. Биографический справочник. Мн: Издательство «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки, 1982. 29 с.
  2. ↑ Краткая биография (руск.) 
  3. ↑ Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі. Мінск / АН БССР. Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору; Рэдкал.: С. В. Марцэлеў (гал. рэд.) і інш.— Мн.: БелСЭ, 1988.— 333 с.: іл. ISBN 5-85700-006-8.

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

  • Беларуская энцыклапедыя. У 18 т. Т. 1. — Мінск, 1996;
  • Культуралогія: Энцыклапедычны даведнік / Уклад. Дубянецкі Э. — Мінск, 2003;
  • Ладыгина А. Лариса Помпеевна Александровская: Документально-театральный роман. — Мінск, 2002;
  • Лукас, Д. Л. П. Александроўская // Мастацтва Савецкай Беларусі. — Мінск, 1955. С. 279—287;
  • Тэатральная Беларусь: энцыклапедыя. У 2 т. Т. 1. — Мінск, 2002. С. 30-31;
  • Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 1. — Мінск, 1993;
  • Энцыклапедыя літаратуры і мастацтва Беларусі. У 5 т. Т. 1. — Мінск., 1984.
  • Рузов Г., Л. П. Александровская.—М.;Л., 1950

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Ларыса_Пампееўна_Александроўская&oldid=3193110"