Перайсці да зместу

Леон Нейл Купер

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Леон Нейл Купер
Leon Neil Cooper
Дата нараджэння 28 лютага 1930(1930-02-28)[1][2][…]
Месца нараджэння
Дата смерці 23 кастрычніка 2024(2024-10-23)[3] (94 гады)
Месца смерці
Грамадзянства
Род дзейнасці фізік, выкладчык універсітэта
Навуковая сфера тэарэтычная фізіка
Месца працы
Навуковая ступень дактары філасофіі
Альма-матар
Навуковы кіраўнік Роберт Сербер[d]
Вядомы як адзін са стваральнікаў тэорыі звышправоднасці
Член у
Узнагароды
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Леон Нейл Купер (англ.: Leon Neil Cooper; 28 лютага 1930(1930-02-28)[1][2][…], Нью-Ёрк, штат Нью-Ёрк[4]23 кастрычніка 2024(2024-10-23)[3], Провідэнс) — амерыканскі фізік, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па фізіцы (1972), сумесна з Джонам Бардзінам і Джонам Шрыферам «за стварэнне тэорыі звышправоднасці, звычайна званай БКШ-тэорыяй». Імем Купера названы электронныя пары Купера. У 2006 годзе з’яўляецца прафесарам Універсітэта Браўна.

Нарадзіўся 28 лютага 1930 года ў Бронксе ў яўрэйскай сям’і, быў старэйшым з двух дзяцей. Яго бацька Іцэк (Ірвінг, Ісідар) Купчык (1897—?), ураджэнец Брэст-Літоўска, меншавік, эміграваў у ЗША з Беларусі пасля Кастрычніцкай рэвалюцыі, працаваў наборшчыкам у друкарні; маці Ганна Купчык (народжаная Зола, 1904—1938), таксама нарадзілася ў Расіі.

Скончыў навуковую школу Бронкса ў 1947 годзе. Пасля гэтага вучыўся ў Калумбійскім універсітэце, дзе атрымаў ступені бакалаўра, магістра і, у 1954 годзе, доктара. Затым працаваў у Інстытуце перспектыўных даследаванняў, выкладаў у Ілінойскім універсітэце ва Урбане-Шампейн, а таксама ва Універсітэце штата Агая. У 1958 годзе перайшоў ва Універсітэт Браўна. З’яўляўся членам Амерыканскага фізічнага таварыства, Амерыканскай акадэміі навук і мастацтваў, членам Натуральнай акадэміі навук, Амерыканскага філасофскага таварыства, удзельнічаў у даследчай праграме па нейронавай навуцы.

З 1959 па 1966 год быў лаўрэатам гранта фонду Гугенхейма. Праводзіў даследаванні ў розных інстытутах, уключаючы Інстытут перспектыўных даследаванняў і ЦЕРН. Яго прафесура ва ўніверсітэце Браўна спансуецца фондам Томаса Уотсана. Купер з’яўляўся таксама дырэктарам інстытута па мазгавых і нейронавых сістэмах. Аўтар нестандартнага падручніка па фізіцы, першапачаткова выпушчанага пад назвай «Уводзіны ў сутнасць і структуру фізікі», які да гэтага часу выпускаецца ў крыху скарочанай форме пад назвай «Фізіка: Структура і значэнне».

Памёр 23 кастрычніка 2024 года ў Провідэнсе (ЗША).

  1. а б Купер Леон // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 27 верасня 2015.
  2. а б Leon N. Cooper // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
  3. а б Leon Cooper Dies at 94; Nobelist Unlocked Secrets of SuperconductivityThe New York Times. Праверана 26 кастрычніка 2024.
  4. а б Купер Леон // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
  5. NNDB — 2002.