Леон Нейл Купер
Леон Нейл Купер | |
---|---|
Leon Neil Cooper | |
Дата нараджэння | 28 лютага 1930[1][2][…] |
Месца нараджэння | |
Дата смерці | 23 кастрычніка 2024[3] (94 гады) |
Месца смерці | |
Грамадзянства | |
Род дзейнасці | фізік, выкладчык універсітэта |
Навуковая сфера | тэарэтычная фізіка |
Месца працы | |
Навуковая ступень | дактары філасофіі |
Альма-матар | |
Навуковы кіраўнік | Роберт Сербер[d] |
Вядомы як | адзін са стваральнікаў тэорыі звышправоднасці |
Член у | |
Узнагароды | |
Медыяфайлы на Вікісховішчы |
Леон Нейл Купер (англ.: Leon Neil Cooper; 28 лютага 1930[1][2][…], Нью-Ёрк, штат Нью-Ёрк[4] — 23 кастрычніка 2024[3], Провідэнс) — амерыканскі фізік, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па фізіцы (1972), сумесна з Джонам Бардзінам і Джонам Шрыферам «за стварэнне тэорыі звышправоднасці, звычайна званай БКШ-тэорыяй». Імем Купера названы электронныя пары Купера. У 2006 годзе з’яўляецца прафесарам Універсітэта Браўна.
Біяграфія
[правіць | правіць зыходнік]Нарадзіўся 28 лютага 1930 года ў Бронксе ў яўрэйскай сям’і, быў старэйшым з двух дзяцей. Яго бацька Іцэк (Ірвінг, Ісідар) Купчык (1897—?), ураджэнец Брэст-Літоўска, меншавік, эміграваў у ЗША з Беларусі пасля Кастрычніцкай рэвалюцыі, працаваў наборшчыкам у друкарні; маці Ганна Купчык (народжаная Зола, 1904—1938), таксама нарадзілася ў Расіі.
Скончыў навуковую школу Бронкса ў 1947 годзе. Пасля гэтага вучыўся ў Калумбійскім універсітэце, дзе атрымаў ступені бакалаўра, магістра і, у 1954 годзе, доктара. Затым працаваў у Інстытуце перспектыўных даследаванняў, выкладаў у Ілінойскім універсітэце ва Урбане-Шампейн, а таксама ва Універсітэце штата Агая. У 1958 годзе перайшоў ва Універсітэт Браўна. З’яўляўся членам Амерыканскага фізічнага таварыства, Амерыканскай акадэміі навук і мастацтваў, членам Натуральнай акадэміі навук, Амерыканскага філасофскага таварыства, удзельнічаў у даследчай праграме па нейронавай навуцы.
З 1959 па 1966 год быў лаўрэатам гранта фонду Гугенхейма. Праводзіў даследаванні ў розных інстытутах, уключаючы Інстытут перспектыўных даследаванняў і ЦЕРН. Яго прафесура ва ўніверсітэце Браўна спансуецца фондам Томаса Уотсана. Купер з’яўляўся таксама дырэктарам інстытута па мазгавых і нейронавых сістэмах. Аўтар нестандартнага падручніка па фізіцы, першапачаткова выпушчанага пад назвай «Уводзіны ў сутнасць і структуру фізікі», які да гэтага часу выпускаецца ў крыху скарочанай форме пад назвай «Фізіка: Структура і значэнне».
Памёр 23 кастрычніка 2024 года ў Провідэнсе (ЗША).
Зноскі
[правіць | правіць зыходнік]- ↑ а б Купер Леон // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 27 верасня 2015.
- ↑ а б Leon N. Cooper // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ а б Leon Cooper Dies at 94; Nobelist Unlocked Secrets of Superconductivity — The New York Times. Праверана 26 кастрычніка 2024.
- ↑ а б Купер Леон // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
- ↑ NNDB — 2002.
Літаратура
[правіць | правіць зыходнік]- Касцюковіч М. М. Ку́пер Леон Нейл // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 9: Кулібін — Малаіта / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1999. — Т. 9. — С. 35. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0155-9 (т. 9).
- Ку́пер Леон // Т. 14. Куна — Ломами. — М. : Советская энциклопедия, 1973. — С. 14. — (Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров; 1969—1978). (руск.)
- Храмов Ю. А. Ку́пер Леон // Физики : Биографический справочник (руск.) / Под ред. А. И. Ахиезера. — Изд. 2-е, испр. и доп. — М.: Наука, 1983. — С. 147—148. — 400 с. — 200 000 экз.
Спасылкі
[правіць | правіць зыходнік]- Інфармацыя з сайта Нобелеўскага камітэта (англ.)
- Дзейнасць Купера ва ўніверсітэце Браўна (англ.)
- Адзнака прафесара Купера Крытычным аглядам(недаступная спасылка) (англ.)
- Нарадзіліся 28 лютага
- Нарадзіліся ў 1930 годзе
- Нарадзіліся ў Нью-Ёрку
- Памерлі 23 кастрычніка
- Памерлі ў 2024 годзе
- Памерлі ў Род-Айлендзе
- Выпускнікі Калумбійскага ўніверсітэта
- Члены і члены-карэспандэнты Нацыянальнай акадэміі навук ЗША
- Члены Амерыканскага фізічнага таварыства
- Члены Амерыканскай акадэміі мастацтваў і навук
- Члены Амерыканскага філасофскага таварыства
- Члены Амерыканскай асацыяцыі садзейнічання развіццю навукі
- Стыпендыяты Гугенхайма
- Лаўрэаты Нобелеўскай прэміі па фізіцы
- Асобы
- Вучоныя паводле алфавіта
- Фізікі ЗША
- Дактары філасофіі
- Выкладчыкі ўніверсітэта штата Агая