Любецкі з’езд
Любецкі з'езд — першы вядомы з'езд князёў Кіеўскай Русі. Адбыўся ў 1097 года ў горадзе Любеч (на Дняпры).
З'езд адбываўся з ініцыятывы Уладзіміра Манамаха з удзелам Святаполка II, Васількі Расціславіча, Алега і Давыда Святаславічаў і іншых рускіх князёў. Мэтай было спыніць міжусобіцы з-за ўдзелаў, прымірыцца і аб'яднацца супраць полаўцаў, што здзяйснялі набегі на Русь.
Было прынятае рашэнне пра падзел княстваў наступным чынам:
- Святаполку Ізяславічу, як найстарэйшаму, застаўся Кіеў з Туравам і Пінскам і тытул вялікага князя;
- Уладзіміру II Манамаху — Пераяслаўскае княства, Суздальска-Растоўская зямля, Смаленск і Белавозера;
- Алегу, Давыду і Яраславу Святаславічам — Чарнігаў і Северская зямля, Разань, Мурам і Тмутаракань;
- Давыду Ігаравічу — Уладзімір-Валынскі з Луцкам;
- Васільку і Валадару Расціславічам — Церабавель, Чэрвень, Перамышль.
Любецкі з'езд абвясціў прынцып успадкавання князямі земляў сваіх бацькоў. Гэтае рашэнне скасавала лесвічнае права, якое існавала ў Кіеўскай Русі два стагоддзі, і канстатавала з'яўленне на Русі новага палітычнага ладу, асновай якога было складзенае буйное феадальнае землеўладанне.
Аднак Любецкі сход не мог цалкам спыніць міжусобныя сутычкі. Амаль адразу ж яго дагаворы былі парушаны Давыдам Ігаравічам са згоды Святаполка, якія паланілі і асляпілі Васільку Расціславіча, каб адабраць яго ўладанні. Гэты ўчынак выклікаў абурэнне астатніх князёў, і дзеля залагоджвання канфлікту спатрэбіўся новы сход, які адбыўся 10 жніўня 1100 года ва Уветычах. У выніку князі здолелі дабіцца перамір'я і дамагчыся важнага пералому ў барацьбе з палавецкімі набегамі.
У 1103 годзе аб'яднаныя дружыны Святаполка Кіеўскага, Уладзіміра Манамаха і іншых князёў у бітве пад Суценяй разграмілі орды качэўнікаў. Загінулі 20 палавецкіх ханаў. У 1111 годзе ў верхавінах Паўночнага Данцу Уладзімір Манамах з саюзнікамі нанёс полаўцам новую буйную паражэнне. У выніку наступальны парыў палавецкіх ханаў стаў сцішвацца. Бакі ўсе часцей будавалі свае стасункі на дагаварных пачатках, нярэдка змацоўваючы іх дынастычнымі шлюбамі.
Гл. таксама[правіць | правіць зыходнік]
Літаратура[правіць | правіць зыходнік]
- Греков Б. Д., Киевская Русь, М., 1953;
- Рыбаков Б. А., Первые века русской истории, М., 1964.