Любоў Міхайлаўна Панчанка
| Любоў Міхайлаўна Панчанка | |
|---|---|
| укр.: Любов | |
 | |
| Дата нараджэння | 2 лютага 1938 |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 30 красавіка 2022[1] (84 гады) |
| Месца смерці | |
| Месца пахавання | |
| Грамадзянства | |
| Муж | Q114615047? |
| Род дзейнасці | мастачка, вышывальшчык, мадэльер |
| Вучоба | |
| Мастацкі кірунак | Шасцідзясятнікі |
| Член у | |
| Узнагароды | |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Любоў Міхайлаўна Панчанка (укр.: Любов Михайлівна Панченко; нар. 2 лютага 1938, в. Яблунька, Кіеўская вобласць, УССР — 30 красавіка 2022, Кіеў, Украіна) — украінская мастачка-мадэльер[2], ганаровая грамадзянка горада Бучы, лаўрэат прэміі імя В. Стуса (2001)[3], член Саюза Украінак[4]. Належала да групы мастачак-шасцідзесятніц, якія адраджалі ўкраінскую культуру ў часы хрушчоўскай адлігі[5]. Памерла ў выніку акупацыі Бучы расійскімі войскамі ў 2022 годзе.
Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]
Нарадзілася мастачка 2 лютага 1938 года ў сяле Яблунька (з 1966 года — у межах пасёлка Буча, цяпер частка горада Буча), што на Кіеўшчыне[6].
У канцы 1950-х скончыла Кіеўскае вучылішча прыкладнога мастацтва (аддзел вышывання)[2]. Пасля працавала ў кравецкай майстэрні і адначасова пашырала свае гарызонты пазнання мастацтва, захапілася лінарытам.
У 1968 годзе паступіла на вячэрняе аддзяленне факультэта графікі Украінскага паліграфічнага інстытута імя І. Фёдарава[2].
У 1960-я гады наведвала Клуб творчай моладзі «Сучаснік», стала членам літаратурнай секцыі «Брама».
Любоў Панчанка працавала ў праектна-канструктарскім тэхналагічным інстытуце мастачкай-мадэльерам і ў Рэспубліканскім Доме мадэляў. На той час прыпадае росквіт яе яркага таленту: яна стварае серыю акварэляў, мадэлі адзення, узоры гафту, графічныя застаўкі да кніг, жывапісныя палотны. Нямала распрацовак яе вышывак публікаваліся ў часопісе «Савецкая жанчына»[4].
Любоў Панчанка адстойвала ўкраінскую мову і культуру. Яна малявала велікодныя яйкі, вышывала нацыянальныя строі для хораў, збірала грошы для дапамогі палітзняволеным, якія адбывалі пакаранне «за антысавецкую агітацыю і прапаганду». Пры яе ўдзеле ў Кіеве адрадзілася традыцыя калядаванняў і вяртэпу[7].
Жыла ў Лясной Бучы.
30 красавіка 2022 года, паводле паведамлення гарадскога галавы горада-героя Украіны Бучы Анатоля Федарука, Любоў Міхайлаўна памерла ў бальніцы на 85-м годзе жыцця, пасля месяца галадоўкі ў акупаванай Бучы. «Жанчына адышла ў вечнасць на 85-м годзе жыцця. Любоў Панчанку не змаглі зламаць у КДБ, але мастачка вельмі пацярпела падчас новага расійскага нашэсця»[8].
Пахавана 2 мая 2022 года ў Бучы, на Яблунскіх могілках, побач з магілай свайго мужа, мастака Аляксея Алейніка.
Выставы[правіць | правіць зыходнік]
У 2008 годзе ў Нацыянальным музеі літаратуры Украіны экспанавалася юбілейная выстава любові Панчанкі — больш за 150 твораў: жывапіс, графіка, аплікацыя. Яўген Сверсцюк, праваабаронца, пісьменнік тады заўважыў: «Гэтыя працы відавочна нясуць пячатку геніяльнасці. Яна жыве ў сваім свеце, яна адкрывае нам гэты свет»[2].
У 2014 годзе ў музеі Грушэўскага у Кіеве была прадстаўлена экспазіцыя «Свет мой!»[9].
Зараз працы Панчанкі можна ўбачыць у прыватных калекцыях яе сяброў, а таксама ў Музеі Шасцідзесятніцтва у Кіеве.
Гераіня арт-гульні[правіць | правіць зыходнік]
У 2021 годзе Саюз украінскіх аніматараў стварыў серыю інтэрактыўных навэл «60. Страчаныя скарбы». Гэта праект пра мастачак-шасцідзесятніц, якія супрацьстаялі таталітарнаму рэжыму і падвяргаліся рэпрэсіям з боку савецкай улады.
Украінскія аніматары стварылі гульню праект з мінігры, галоўнай гераіняй якой стала Любоў Міхайлаўна Панчанка[10].
Гераіня фотадакументальнай выставы «Камунізм=Рашызм»[правіць | правіць зыходнік]
Мастачка з’яўляецца адной з гераінь фотадакументальнай выставы «Камунізм=Рашызм», якую распрацаваў Архіў нацыянальнай памяці[11]. Выстава «Камунізм = Рашызм» — гэта 13 гісторый пра ўкраінцаў ХХ і ХХІ стагоддзяў, якія пацярпелі ад савецкай і расійскай улады. Гісторыі выбраны не выпадкова — яны праводзяць паралель паміж злачынствамі камунізму і рашызму.
Зноскі
- ↑ Померла відома художниця-шістдесятниця Любов Панченко Праверана 30 красавіка 2022.
- ↑ а б в г Карпатські мелодії [виставка акварелей Любові Панченко | КПІ ім. Ігоря Сікорського]. kpi.ua. Праверана 20 лютага 2021.
- ↑ Премія імені Василя Стуса // Міжнародна громадська організація «Український центр Міжнародного ПЕН-клубу»
- ↑ а б Любов Панченко – жива легенда української творчості. Бучанський міський сайт. Праверана 20 лютага 2021.
- ↑ Не під чужу дудку, а під свою – Слово Просвіти(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 29 снежня 2019. Праверана 20 лютага 2021.
- ↑ Легенда українського мистецтва з Бучі Любов Панченко стала героїнею арт-гри(недаступная спасылка). Погляд — новини Києва та Київщини онлайн (3 лютага 2021). Архівавана з першакрыніцы 28 лютага 2021. Праверана 20 лютага 2021.
- ↑ Любов Панченко: її душа — у полотнах, [[Marie Claire]], 1 травня 2022. Архівавана з першакрыніцы 27 квітня 2022. Праверана 1 травня 2022.
- ↑ Не зламав КДБ, але не пережила російських окупантів: померла відома художниця Любов Панченко. 30.03.2022, 19:25
- ↑ Світ Любові Панченко. У Києві відкрито виставку акварелей і декоративних розписів мисткині-шестидесятниці.
- ↑ Легенда українського мистецтва з Бучі Любов Панченко стала героїнею арт-гри ➢ Погляд ➢ Новини Києва та Київщини онлайн (укр.)(недаступная спасылка). Погляд — новини Києва та Київщини онлайн (3 лютага 2021). Архівавана з першакрыніцы 28 лютага 2021. Праверана 20 лютага 2021.
- ↑ Виставка комунізм = рашизм(нявызн.). hdauinp.org.ua. Праверана 12 кастрычніка 2022.
Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]
- Біяграфія любові Панчанкі і інтэрактыўная гульня пра яе
- Любоў Панчанка: вяртанне: альбом / прадм. Алена Лодзінская, Васіль Перавальскі, Дзіяна Клачко; спарадкаваны. Алена Лодзінская, любоў Крупнік; пераклад на англ. Вольга Грабар, Саломія Джаман, Аляксей Плахацюк; дызайн Аляксей Чакаль. — Кіеў-Харкаў: Выдавец Аляксандр Саўчук, 2021. — 256 с., 270 Іл. — ISBN 978-617-7538-74-4.