Перайсці да зместу

Ляшчына буйная

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Ляшчына буйная

Агульны выгляд расліны
Навуковая класіфікацыя
Міжнародная навуковая назва

Corylus maxima Mill.

Сінонімы
  • Corylus arborescens G.Gaertn., B.Mey. & Scherb.
  • Corylus avellana var. purpurea Loudon
  • Corylus avellana var. rubra (Borkh.) Lam.
  • Corylus intermedia Fingerh.
  • Corylus maxima f. atropurpurea Dochnahl
  • Corylus purpurea A.DC. [Invalid]
  • Corylus rubra Borkh.
  • Corylus sativa Poit. & Turpin
  • Corylus tubulosa Willd.
  • Corylus tubulosa var. atropurpurea A.DC.
Ахоўны статус

Сістэматыка
на Віківідах

Выявы
на Вікісховішчы
ITIS  506532
NCBI  126985
EOL  1147588
GRIN  t:11655
IPNI  295467-1
TPL  kew-47915

Ляшчына буйная, ці Ламбардскі арэх (Corylus maxima) — від кветкавых раслін сямейства бярозавыя (Betulaceae), радзімай якога з’яўляецца Балканскі паўвостраў.

Куст або невялікае дрэва вышынёй 6-10 метраў[1]. Маладыя парасткі карычневыя або бурыя, пакрытыя чачавічкамі і аксаміцістым залозістым апушэннем. Лісце круглявае або шырока-авальнае, коратка завостранае, двойчы зубчастае, зверху голае, знізу шэра-апушанае, мякка-волосістае, 7-14 × 6-11 см. Мужчынскія каташкі маюць даўжыню 5-10 см. Плод — арэх, 18-25 × 10-15 мм, шарападобны эліпсоідны або даўгаваты, шаравата апушаны на верхавіне, паверхня неглыбокая баразнаватая або гладкая, злёгку бліскучая, карычневая. 2n=22[2][3][4][5].

Распаўсюджанне

[правіць | правіць зыходнік]

Радзімай з’яўляецца Балканскі паўвостраў; від натуралізаваны ў Вялікабрытаніі, Германіі, Аўстрыі, Турцыі, Крыму; інтрадукаваны і культывуецца ў некаторых іншых краінах[6][7][8]. Засяляе лясы і вырошчваецца ў садах[1].

Від шырока культывуецца для атрымання смачных ядомых арэхаў. Ён таксама шырока выкарыстоўваецца ў садаводстве, уключаючы дэкаратыўны сорт Purpurea з фіялетавым лісцем. Лісце выкарыстоўвалася ў традыцыйнай турэцкай медыцыне ўнутр у якасці адвару пры экзэмах, а кавалачкі лісця звонку для лячэння ацёкаў і высыпанняў[1].

  1. а б в Malin Rivers (IUCN SSC Global Tree Specialist Group / Botanic Gardens Conservation International, Descanso House, Kew, Richmond, Surrey, UK), Emily Beech (IUCN SSC Global Tree SG / BGCI) IUCN Red List of Threatened Species: Corylus maxima // IUCN Red List of Threatened Species. — 2017-11-17.
  2. Доброчаева Д. Н., Котов М. И., Прокудин Ю. Н., и др. Определитель высших растений Украины. — К. : Наук. думка, 1987. — С. 63.
  3. CORYLUS MAXIMA Mill. – líska největší / lieska najväčšia | BOTANY.cz (чэшск.) (7 верасня 2022). Праверана 11 сакавіка 2025.
  4. Vít Bojnanský, Agáta Fargašová. Atlas of Seeds and Fruits of Central and East-European Flora: The Carpathian Mountains Region. — Springer Science & Business Media, 2007-11-07. — 1079 с. — ISBN 978-1-4020-5361-0.
  5. Bojnanský, V.; Fargašová, A. Atlas of Seeds and Fruits of Central and East-European Flora. — Springer Science & Business Media, 2007. — С. 27. (англ.)
  6. Corylus maxima. Plants of the World Online. Kew Science. Архівавана з першакрыніцы 24 жовтня 2021. Праверана 24.08.2021. (англ.)
  7. Rivers, M.C.; Beech, E.. Corylus maxima. The IUCN (2018). Архівавана з першакрыніцы 24 жовтня 2021. Праверана 24.08.2021. (англ.)
  8. Corylus maxima. Euro+Med Plantbase. Архівавана з першакрыніцы 24 серпня 2021. Праверана 24.08.2021. (англ.)