Маяскія мовы

Вобласць распаўсюджання маяскіх моў

Класіфікацыйная схема маяскіх моў

Мая́скія мовы, ці мая́нскія мовы (таксама мовы мая) — вялікая сям’я індзейскіх моў Месаамерыкі, распаўсюджаная ў паўднёвай Мексіцы, Гватэмале і Белізе. Агульная колькасць гаворачых звыш 5 млн чалавек. Агульны продак — прамаяская мова.

Найбуйнешыя па колькасці носьбітаў мовы:

1. кічэ — 900 тыс. носьбітаў (Гватэмала)
2. юкатэкская, ці мая — 800 тыс. (паўвостраў Юкатан, Мексіка)
3. кекчы — 740 тыс. (Гватэмала, Сальвадор).

Некалькі маяских моў ужо вымерла (адзначаны ніжэй знакам †).

Класіфікацыя

Уключае 28 жывых моў і 3 мёртвыя.

• Уастэкская падсям’я/галіна: уастэкская, чыкамусельтэкская † (кабіль)
• Юкатэкская падсям’я/галіна:
  • іца-мапанская група: іца, мапанская
  • юкатэк-лакандонская група: лакандонская (лакантун), юкатэкская
• Ядзерна-маяская падсям’я
  • Заходняя надгаліна
    • чалана-цэльталанская галіна (вялікая цэльталанская; Ch’olan):
      • чольская група:
        • заходнечольская падгрупа: чантальская (ёкатан), чольская
        • усходнечольская падгрупа: іерагліфічная мая †, чольці †, чорці
      • цэльтальская група: цэльтальская, цоцільская
    • канхабаль-чухская галіна (Q’anjob’alan):
      • група чух-тахалабаль: тахалабаль, чух
      • канхабальская група:
        • канхабаль-хакальтэкская падгрупа: акатэкская, канхабальская, хакальтэкская (попці)
        • матасінтлекская мова (катоке): матасінтлекская (мачо), тусантэкская (мучу) гаворкі
  • Усходняя надгаліна:
    • мамійская галіна:
      • тэка-мамская група: мам, тэктытэкская (тэка)
      • ішыльская група: агуакатэкская (авакатэк), ішыльская (ішыль)
    • кічэ (кічэанская) галіна:
      • кекчы
      • мовы паком: пакомам і пакомчы
      • уласна кічэ група:
        • кічэ-ачы падгрупа: кічэ, ачы
        • какчыкель-цутухільская падгрупа: какчыкельская, цутухільская
      • сакапультэк-сіпакапская група:
        • сакапультэкская,
        • сіпакапенская (сіпакапа)
      • успантэкская мова

Літаратура

• Ершова Г. Г. Майя-киче языки // Лингвистический энциклопедический словарь. М., 1990. С. 278—279.
• Талах В.Н., Куприенко С.А. Америка первоначальная. Источники по истории майя, науа (астеков) и инков / Ред. В. Н. Талах, С. А. Куприенко.. — К.: Видавець Купрієнко С.А., 2013. — 370 с. — ISBN 978-617-7085-00-2.

Спасылкі

• Кибрик А. А. Майянские языки // Кругосвет
• Талах В.М.. Краткий словарь языка иероглифической письменности Майя (на украинском языке). (нявызн.)(недаступная спасылка). www.kuprienko.info (12 кастрычніка 2009). Архівавана з першакрыніцы 11 студзеня 2012. Праверана 12 кастрычніка 2009.
• Талах В.М.. Введение в иероглифическую письменность Майя (на украинском языке). (нявызн.). www.kuprienko.info (19 сакавіка 2011). — учебник языка майя. Архівавана з першакрыніцы 22 жніўня 2011. Праверана 19 сакавіка 2011.