Марыя Бадэнская (1782—1808)

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых людзей з імем Марыя Бадэнская.
Марыя Бадэнская
ням.: Marie von Baden
Сцяг Герцагіня Браўншвайг-Вольфенбютэльская Сцяг
10 лістапада 1806 — 1807
Папярэднік Аўгуста Вялікабрытанская
Пераемнік Вікторыя Луіза Пруская
(як герцагіня Браўншвайга)
Нараджэнне 7 верасня 1782(1782-09-07)[1]
Смерць 8 снежня 1808(1808-12-08)[3] (26 гадоў)
Месца пахавання
Род Цэрынгены → Браўншвайг-Беверны
Імя пры нараджэнні Марыя Лізавета Вільгельміна
Бацька Карл Людвіг Бадэнскі
Маці Амалія Гесэн-Дармштацкая[d]
Муж Фрыдрых Вільгельм Браўншвейг-Вольфенбютэльскі[d][5]
Дзеці Karl II, Duke of Brunswick[d], William, Duke of Brunswick[d][6] і unnamed daughter von Braunschweig-Wolfenbüttel[d][6]
Дзейнасць арыстакратка
Узнагароды
Ордэн Святой Кацярыны I ступені
Ордэн Святой Кацярыны I ступені
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Марыя Лізавета Вільгельміна Бадэнская (ням.: Marie Elisabeth Wilhelmine von Baden; 7 верасня 1782(1782-09-07)[1], Карлсруэ, Маркграфства Бадэн[2] — 8 снежня 1808(1808-12-08)[3], Брухзаль[4]) — прынцэса з Бадэнскага дому, у замужжы герцагіня Браўншвайг-Вольфенбютэльская, княгіня Браўншвайг-Вольфенбютэля і Эльса. Малодшая сястра расійскай імператрыцы Лізаветы Аляксееўны.

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Марыя нарадзілася 7 верасня 1782 года ў Карлсруэ і была пятым дзіцем і пятай дачкой спадчыннага прынца Карла Людвіга Бадэнскага і яго жонкі Амаліі Гесэн-Дармштацкай[7]. Яе бацькі былі кузенамі: маці Карла Людвіга, Караліна Луіза Гесэн-Дармштацкая, была роднай сястрой Людвіга IX, бацькі Амаліі Гесэн-Дармштацкай. Бабуляй Марыі па маці была Генрыэта Караліна Пфальц-Біркенфельдская, а дзедам па бацьку — вялікі герцаг Карл Фрыдрых Бадэнскі[8]. Марыя выхоўвалася разам з сёстрамі ў цёплым сямейным атачэнні і атрымала добрую адукацыю: дзяўчынка вывучала еўрапейскія мовы (у прыватнасці, французскую), геаграфію, гісторыю, асновы філасофіі, нямецкую і сусветную літаратуру.

Марыя Бадэнская са старэйшым сынам

1 лістапада 1802 года ў Карлсруэ прынцэса Марыя Бадэнская выйшла замуж за герцага Фрыдрыха Вільгельма Браўншвайг-Вольфенбютэльскага, чацвёртага сына герцага Карла Вільгельма Фердынанда Браўншвайг-Вольфенбютэльскага і прынцэсы Аўгусты Гановерскай. Марыі на момант вяселля было дзевятнаццаць, Фрыдрыху — трыццаць адзін. У шлюбе нарадзілася трое дзяцей[8]:

У 1806 годзе свёкар Марыі бег ад войскаў Напалеона ў Альтану, дзе сканаў ад ран 10 лістапада, атрыманых у бітве пры Аўэрштэце месяцам раней. Марыя, якая ў той час знаходзілася ў Прэнцлау, разам са свякрухай наведала Карла Вільгельма Фрыдрыха на божай пасцелі, але калі французская армія рушыла ў бок Гамбурга, брытанскі пасол параіў ім абедзвюм бегчы; Марыя і Аўгуста вымушаны былі кінуць герцага пры смерці. Жанчыны атрымалі запрашэнне прыехаць у Швецыю ад караля Густава IV Адольфа, зяця Марыі. Аўгуста вырашыла застацца з пляменніцай Луізай Аўгустай Дацкай у Аўгустэнбаргу; Марыя ж прыняла прапанову і разам з дзецьмі далучылася да караля і каралевы Швецыі ў Мальмё, дзе каралеўская сям’я спынілася без каралеўскага двара, паколькі краіна ў той момант знаходзілася награні войны[9]. Муж Марыі атрымаў дазвол імператара застацца ў Альтане.

Брат Марыі, спадчынны прынц Бадэнскі, быў жанаты з Стэфаніяй Багарнэ і з’яўляўся прыхільнікам Напалеона; падчас уцёкаў сястры ў Швецыю ён сустрэўся з імператарам у Берліне. Напалеон адмовіўся ад сустрэчы з мужам Марыі, але паведаміў, што будзе рады бачыць яе саму; Карл напісаў сястры і папрасіў прыбыць у Берлін на сустрэчу з імператарам, дзе яна магла б выступіць ад імя мужа ў якасці пасла Браўншвайга. Марыя прыняла запрашэнне і ў адзіночку адправілася ў Берлін, аднак была спынена ў Штральзундзе па загадзе мужа[10], які лічыў, што Напалеон збіраецца выдаць Марыю замуж за свайго брата Жэрома[11]. Фрыдрых Вільгельм, як лічылі сучаснікі, шчыра кахаў жонку і наведваў яе інкогніта ў Швецыі двойчы, нягледзячы на тое, што Швецыя лічылася Напалеонам варожай тэрыторыяй[12]. Марыя вярнулася да сястры ў Мальмё.

Пражыванне ў Мальмё ўдалечыні ад двара, які размяшчаўся ў Стакгольме, накладвала пэўны адбітак на каралеўскую сям’ю. Марыя адкрыта сумавала і пачувала сябе абмежаванай, знаходзячыся ў ізаляцыі ад грамадства; свайго зяця-караля яна знаходзіла настолькі строгім і тэмпераментным, што ледзь ужывалася з ім[13]. У маі 1807 года цяжарная каралева Фрыдэрыка пакінула Мальмё, каб нарадзіць у прысутнасці двара. Марыя збіралася з’ехаць разам з сястрой, але Фрыдрых Вільгельм запатрабаваў вяртання жонкі ў Германію[14]. У тым жа годзе герцагства Браўншвайг-Вольфенбютэль, якое належала Фрыдрыху Вільгельму, было ўключана ў склад каралеўства Вестфалія, якім стаў кіраваць Жэром Банапарт.

Неўзабаве пасля вяртання да мужа Марыя зацяжарыла. Роды праходзілі цяжка і дзіця (дзяўчынка) нарадзілася мёртвым. Праз чатыры дні, 20 красавіка 1808 года, Марыя памерла ад радзільнай гарачкі ў Брухзалі[8].

Зноскі[правіць | правіць зыходнік]

  1. ↑ а б Lundy D. R. Marie Elisabeth Wilhelmine Prinzessin von Baden // The Peerage Праверана 9 кастрычніка 2017.
  2. ↑ а б Deutsche Nationalbibliothek Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 13 снежня 2014.
  3. ↑ а б Deutsche Nationalbibliothek Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 27 красавіка 2014.
  4. ↑ а б Deutsche Nationalbibliothek Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 31 снежня 2014.
  5. ↑ (unspecified title) Праверана 7 жніўня 2020.
  6. ↑ а б Lundy D. R. The Peerage
  7. ↑ Weir 2011, p. 278.
  8. ↑ а б в McNaughton 1973, p. 40.
  9. ↑ Holstein-Gottorf 1936, p. 471.
  10. ↑ Holstein-Gottorf 1936, p. 473.
  11. ↑ Holstein-Gottorf 1936, pp. 483–484.
  12. ↑ Holstein-Gottorf 1939, p. 25.
  13. ↑ Holstein-Gottorf 1939, pp. 38–39.
  14. ↑ Holstein-Gottorf 1939, p. 38.

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Марыя_Бадэнская_(1782—1808)&oldid=4358470"