Перайсці да зместу

Марыя Лявонцьеўна Бачкарова

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Марыя Лявонцьеўна Бачкарова
руск.: Мария Леонтьевна Бочкарёва
Дата нараджэння ліпень 1889[1][2][…]
Месца нараджэння
Дата смерці 16 мая 1920(1920-05-16)[3] (30 гадоў)
Месца смерці
Грамадзянства
Прыналежнасць Расійская імперыя
Званне лейтэнант
Бітвы/войны
Узнагароды і званні
Cross of St. George 3rd class Георгіеўскі крыж IV ступені Георгіеўскі крыж Medal of St. George Медаль «За стараннасць»
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Марыя Лявонцьеўна Бачкарова (народжаная Фралкова; руск.: Мария Леонтьевна Бочкарёва (Фролкова); ліпень 1889[1][2][…], Наўгародская губерня16 мая 1920(1920-05-16)[3], Краснаярск, Енісейская губерня[d]) — адна з першых рускіх жанчын-афіцэраў, паручнік. Стварыла першы ў гісторыі рускай арміі ўдарны жаночы батальён смерці. Кавалер Георгіеўскага крыжа.

Нарадзілася ў сям’і Лявонція Сямёнавіча і Вольгі Елізараўны Фралковых. Неўзабаве сям’я, ратуючыся ад галечы, перабралася ў Сібір, дзе ўрад абяцаў перасяленцам вялікія зямельныя надзелы і фінансавую падтрымку.

У васемнаццацігадовым узросце Марыю выдалі замуж. У кнізе Узнясенскай царквы захаваўся запіс ад 22 студзеня 1906 года аб шлюбе з Афанасіем Сяргеевічам Бачкаровым, 23 гадоў, праваслаўнага веравызнання, які пражываў у Томскім павеце Томскай губерні, вёсцы Вялікае Кускава Семілукскай воласці[4].

Абгрунтаваліся яны ў Томску. Шлюбная жыццё амаль адразу не заладзілася, і Бачкарова расталася з мужам.

Марыя пайшла ад яго да мясніка, яўрэя Якава Гершэвіча Бука. У маі 1912 года Бук быў арыштаваны па абвінавачванні ў разбойных нападах і адпраўлены адбываць пакаранне ў Якуцк. Бачкарова пешшу рушыла ўслед за ім ва Усходнюю Сібір, дзе яны для прыкрыцця адкрылі мясную краму, хоць на справе Бук зарабляў у бандзе хунхузаў. Неўзабаве на след банды выйшла паліцыя, і Бука перавялі на пасяленне ў тайговы пасёлак Амга.

Хоць Бачкарова зноў рушыла ўслед за мужам, ён запіў і стаў займацца рукапрыкладствам. У гэты час выбухнула Першая сусветная вайна. Бачкарова вырашыла ўступіць у шэрагі дзеючай арміі і, развітаўшыся з Якавам Букам, прыбыла ў Томск. Запісаць жанчыну ў 24-ы рэзервовы батальён вайскоўцы адмовіліся і параілі ёй ісці на фронт сястрой міласэрнасці. Тады Бачкарова адправіла тэлеграму цару Мікалаю II, на якую нечакана рушыў услед станоўчы адказ. Так яна трапіла на фронт.

У 1917 годзе Аляксандр Керанскі звярнуўся да Бачкаровай з просьбай аб арганізацыі «жаночага батальёна смерці». Вярхоўны галоўнакамандуючы Аляксей Брусілаў ухваліў ініцыятыву, Керанскі вырабіў яе ў прапаршчыкі. Летам атрад Бачкаровай адзначыўся на смаргонскім напрамку. Пасля кантузіі, атрыманай у баях, прапаршчык Бачкарова была адпраўлена на папраўку ў Петраградскі шпіталь і ў сталіцы атрымала званне падпаручніка, але неўзабаве пасля вяртання на пазіцыі ёй давялося распусціць батальён у сувязі з фактычным развалам фронту і Кастрычніцкай рэвалюцыяй. Узімку была затрыманая бальшавікамі па дарозе ў Томск. Пасля адмовы супрацоўнічаць з новымі ўладамі яе абвінавацілі ў зносінах з генералам Карнілавым, справа ледзь была не дайшла да трыбунала. Дзякуючы дапамозе аднаго са сваіх былых таварышаў па службе Бачкарова вырвалася на волю і, апрануўшыся ў нарад сястры міласэрнасці, праехала ўсю краіну да Уладзівастока, адкуль адплыла на агітацыйную паездку ў ЗША і Еўропу.

Пасля наведвання Лондана, дзе яна сустрэлася з каралём Георгам V і заручылася яго фінансавай падтрымкай, Бачкарова ў жніўні 1918 прыбыла ў Архангельск. Яна разлічвала падняць мясцовых жанчын на барацьбу з бальшавікамі, аднак справа пайшла туга[5]. Марыя дабралася да Архангельска з англійскімі экспедыцыйнымі войскамі, пасля эвакуацыі горада восенню 1919 года адправілася ў Сібір і дабралася да белай сталіцы Омска. Горад неўзабаве быў захоплены бальшавікамі[6].

7 студзеня 1920 года была арыштаваная органамі УНК. 16 мая расстраляна. Рэабілітавана ў 1992 годзе[7].

  1. а б Maria Bochkareva // Autoritats UB
  2. а б Mariâ Leont'evna Bočkarëva // NUKAT — 2002.
  3. а б Историческая энциклопедия Сибири / под ред. В. А. ЛаминНовосибирск: 2009. — ISBN 5-8402-0230-4
  4. Ф.527 Оп.1 Д.427 Л. 116 об - 117 Метрическая книга о рождении, браке, смерти Вознесенской церкви г.Томска с записью о бракосочетании М.Л. Фролковой и А.С. Бочкарева (руск.). Государственный архив Томской области (20 красавіка 1906). Архівавана з першакрыніцы 20 студзеня 2022. Праверана 20 студзеня 2022.
  5. Edmund Ironside. Archangel, 1918—1919. 1953. P. 78
  6. В. Г. Хандорин Адмирал Колчак: правда и мифы. Глава «Анатомия диктатуры»(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 21 сакавіка 2018. Праверана 9 чэрвеня 2013.
  7. Родина (Российский исторический журнал). — 1993. — № 8-9. — С. 81.
  • Yashka. Ma vie de paysanne, d’exilée, de soldat. Paris, Plon.
  • Яшка: моя жизнь крестьянки, офицера и изгнанницы. — М.: Воениздат, 2001. — ISBN 5-203-01909-6.
  • Дроков С. Я не рождена для братания с врагом // «Подмосковье», еженедельная газета. — 1992. — 25 апреля. — № 17.
  • Дроков С. Яшка. Кто командовал Женским батальоном смерти // «Огонёк», еженедельный журнал. — 1992. — № 1, июнь. — № 24—26.
  • Дроков С. Моя страна звала меня // Дружба народов. — 1993. — № 6.
  • Дроков С. Протоколы допросов организатора Петроградского женского батальона смерти // Отечественные архивы. — 1994. — № 1.
  • Бондаренко В. В. 100 великих подвигов России. — М., 2011.
  • Бычкова Л. Дамский танец с саблями : [О женщинах в Русской дореволюционной армии XVIII—XX вв.] // Смена. — 1995. — 15 августа. — № 8 (1570). — С. 42—59. — ISSN 0131-6656