Медыцынская маска

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Медыцынская маска
Медыцынскі працаўнік у хірургічнай масцы падчас аперацыі

Медыцынская маска, таксама вядомая як хірургічная маска, працэдурная маска або проста маска для твару[1][2] — аднаразовы медыцынскі выраб, які закрывае рот і нос носьбіта, і які забяспечвае бар’ер для прамой перадачы інфекцыйных часціц ад носьбіта маскі да іншых людзей[3]. Таксама маска абараняе твар носьбіта ад буйных пырскаў[4].

Медыцынская маска бескарысная ў якасці абароны носьбіта ад удыхання бактэрыяльных і вірусных часціц. У якасці сродкаў індывідуальнай аховы ад небяспечных аэразоляў, у тым ліку бактэрый і вірусаў, павінны выкарыстоўвацца рэспіратары  (англ.) (бел..

Найпрасцейшая хірургічная маска ўяўляе сабой марлевую павязку, якая закрывае рот і нос. Марля выкарыстоўвалася доўгі час з-за таннасці і ўстойлівасці да аўтаклававання. Сучасныя хірургічныя маскі з’яўляюцца аднаразовымі і вырабляюцца з нятканых сінтэтычных матэрыялаў (спанбонда).

Сучасная маска, як правіла, складаецца з фільтруючага слоя, які размяшчаецца паміж двума вонкавымі слаямі (трохслойныя маскі), а таксама гнуткай алюмініевай устаўкі, якая забяспечвае прыляганне маскі па форме носа[3]. Можа ўтрымліваць дадатковыя элементы ў залежнасці ад прызначэння, напрыклад дадатковы ўнутраны пласт з гідрафобнага матэрыялу і экран для абароны ад трапляння біялагічных вадкасцей (чатырохслойныя маскі), або спецыяльную плёнку для аховы ад запацявання акуляраў. Маска замацоўваецца на твары за кошт эластычных вушных завес або завязак.

Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]

Прататыпам медыцынскай маскі можна лічыць дзюбападобную скураную маску чумнога доктара, якая з’явілася ў Сярэдневеччы ў Еўропе, пад час эпідэміі бубоннай чумы: дзюбу напаўнялі араматычнымі солямі, лекавымі травамі і часнаком, каб абараніць доктара ад моташлівага паху гніючай плоці, стварыць антыбактэрыяльнае асяроддзе ўнутры маскі, а адтуліны для вачэй закрывалі шклом.

У канцы XIX стагоддзя дактары Поль Бёржэр і Йохан Мікуліч-Радзецкі адначасова вынайшлі маскі, больш падобныя на сучасныя. Перадумовай паслужыла адкрыццё мікрабіёлага Карла Флюге, які знайшоў патагены ў сліне.

У канцы 1897 года Поль Бёржэр стаў карыстацца маскай з шасці слаёў кісяі, якая ўтрымлівалася павязкамі на носе, каб засцерагчыся ад кантакту са слінай пацыентаў, якая разляталася пры размове, кашлі і чханні. Назіранні ён праводзіў больш за год, за які колькасць інфекцый у хворых, з якімі лекары працавалі ў масках, паменшылася.

Ужо ў 1920-х гадах медыцынскія маскі сталі выкарыстоўвацца ў большасці аперацыйных еўрапейскіх краін. Яны таксама ўжываліся сярод грамадзян падчас эпідэміі «іспанкі» і Першай сусветнай вайны для аховы ад хімічнай зброі[5].

Выкарыстанне[правіць | правіць зыходнік]

Пры кашлі і чханні хворы заражае паветра інфекцыйна небяспечным аэразолем
Людзі ў медыцынскіх масках у Ганконгу падчас пандэміі COVID-19

Працаўнікі аховы здароўя[правіць | правіць зыходнік]

Простыя хірургічныя маскі абараняюць носьбітаў ад пападання вадкасцей у ротавую поласць і перашкаджаюць перадачы вадкасці ў арганізм ад носьбіта іншым, напрыклад, пацыенту. Яны таксама нагадваюць носьбітам, што нельга дакранацца да рота ці носа, бо ў адваротным выпадку можна занесці вірусы і бактэрыі пасля дакранання забруджанай паверхні. Яны таксама могуць знізіць распаўсюджванне інфекцыйных кропель вадкасці (якія пераносяць бактэрыі або вірусы), якія ўтвараюцца пры кашлі або чханні[6]. Але адначасова няма відавочных доказаў таго, што аднаразовыя маскі, якія насілі члены хірургічнай групы, знізілі б рызыку заражэння ран пад час чыстых хірургічных працэдур[7].

Грамадства[правіць | правіць зыходнік]

Медыцынскія маскі карыстаюцца шырокай папулярнасцю ў краінах Усходняй Азіі. Іх выкарыстоўваюць каб знізіць верагоднасць распаўсюджвання захворванняў, якія перадаюцца праз паветра. У Японіі і Тайвані звычайна можна пабачыць такія маскі пад час сезона грыпу, іх носяць як праяву ўвагі да іншых і сацыяльнай актыўнасці[8][9]. Медыцынскія маскі забяспечваюць пэўную ахову ад распаўсюджвання хвароб, а імправізаваныя маскі зніжаюць эфектыўнасць аховы ўдвая[10].

Хірургічныя маскі таксама можна выкарыстоўваць для ўтойвання асобы. Забаронена іх выкарыстанне ў амерыканскіх банках, крамах і г.д. Гэтая мера прынята з-за неднаразовага выкарыстання масак злачынцамі. На пратэстах у Ганконгу ў 2019—2020 гадах некаторыя ўдзельнікі акцый таксама насілі хірургічныя маскі, каб пазбегнуць раскрыцця асобы, і ўрад паспрабаваў забараніць такое выкарыстанне[11].

Эфектыўнасць[правіць | правіць зыходнік]

Было праведзена некалькі розных клінічных выпрабаванняў медыцынскіх масак у грамадскіх месцах і медыцынскіх установах. Пры правядзенні выпрабаванняў медыцынскіх масак у грамадскіх месцах, у васьмі з дзевяці выпадкаў маскі выкарыстоўваліся для аховы органаў дыхання здаровых людзей ад бактэрый і вірусаў, якія перадаюцца паветрана-кропельным шляхам. У выніку было выяўлена, што медыцынскія маскі могуць перашкаджаць заражэнню ў грамадскіх месцах пры ўмове ранняга выкарыстання[12].

Вынікі эпідэміялагічных даследаванняў, праведзеных сярод супрацоўнікаў медыцынскіх устаноў не выявілі значных адрозненняў у захворванні медыцынскіх працаўнікоў, якія выкарыстоўвалі нізкаэфектыўная рэспіратары-паўмаскі і якія выкарыстоўвалі медыцынскія маскі ў падобных умовах[13][14][15][16].

Тым не менш, Сусветная арганізацыя аховы здароўя рэкамендуе выкарыстоўваць медыцынскія маскі для барацьбы з грыпам і вострымі рэспіраторнымі інфекцыямі пры нізкай рызыцы заражэння, а ў сітуацыях высокай рызыкі заражэння, напрыклад пры туберкулёзе, рэкамендуецца выкарыстоўваць рэспіратары  (англ.) (бел.[17][18][19]. На агульную эфектыўнасць аховы таксама можа ўплываць выкананне правіл асабістай гігіены.

Зноскі

  1. ↑ https://www.livescience.com/face-mask-new-coronavirus.html
  2. ↑ Advice on the use of masks the community, during home care and in health care settings in the context of the novel coronavirus (2019-nCoV) outbreak (англ.). www.who.int. Праверана 4 лютага 2020.
  3. ↑ а б BS EN 14683:2014
  4. ↑ https://www.cdc.gov/niosh/npptl/pdfs/UnderstandDifferenceInfographic-508.pdf
  5. ↑ Медицинские маски: история возникновения и сферы применения (руск.). Праверана 24 сакавіка 2020.
  6. ↑ Qualitative Real-Time Schlieren and Shadowgraph Imaging of Human Exhaled Airflows: An Aid to Aerosol Infection Control (англ.). Праверана 24 сакавіка 2020.
  7. ↑ Vincent, Marina; Edwards, Peggy (26 April 2016). "Disposable surgical face masks for preventing surgical wound infection in clean surgery" (PDF). Cochrane Database of Systematic Reviews [англійская]. 4: CD002929. doi:10.1002/14651858.cd002929.pub3. PMID 27115326.
  8. ↑ Juliet Hindell. Japan's war on germs and smells. BBC Online (30 мая 1999).
  9. ↑ Negrin, Matt (2009-04-26). "For allergy and flu season, the Japanese turn to surgical masks". Winnipeg Free Press. Праверана 2017-09-29.
  10. ↑ Davies, Anna; Thompson, Katy-Anne; Giri, Karthika; Kafatos, George; Walker, Jimmy; Bennett, Allan (August 2013). "Testing the Efficacy of Homemade Masks: Would They Protect in an Influenza Pandemic?". Disaster Medicine and Public Health Preparedness [англійская]. 7 (4): 413–418. doi:10.1017/dmp.2013.43. ISSN 1935-7893.
  11. ↑ Hong Kong protesters defy face mask ban — with humor | News | DW | 18.10.2019
  12. ↑ Facemasks for the prevention of infection in healthcare and community settings.
  13. ↑ Mark Loeb, Nancy Dafoe et al Surgical Mask vs N95 Respirator for Preventing Influenza Among Health Care Workers: A Randomized Trial(англ.) // American Medical Association {{{выданне}}}. — 2009. — Т. 302. — № 17. — С. 1865—1871. — ISSN 0098-7484. — DOI:10.1001/jama.2009.1466
  14. ↑ Holly Seale, Dominic Dwyer et al A review of medical masks and respirators for use during an influenza pandemic(англ.). — John Wiley & Sons, 2009. — Т. 3. — № 5. — С. 205—206. — ISSN 1750-2659. — DOI:10.1111/j.1750-2659.2009.00101.x
  15. ↑ Ben Killingley Respirators versus medical masks: evidence accumulates, but the jury remains out(англ.). — John Wiley & Sons, 2011. — Т. 5. — № 3. — С. 143—145. — ISSN 1750-2659. — DOI:10.1111/j.1750-2659.2011.00237.x
  16. ↑ Chandini Raina MacIntyre, Quanyi Wang et al A cluster randomized clinical trial comparing fit-tested and non-fit-tested N95 respirators to medical masks to prevent respiratory virus infection in health care workers(англ.). — John Wiley & Sons, 2011. — Т. 5. — № 3. — С. 170—179. — ISSN 1750-2659. — DOI:10.1111/j.1750-2659.2011.00198.x
  17. ↑ Availability, consistency and evidence-base of policies and guidelines on the use of mask and respirator to protect hospital health care workers: a global analysis
  18. ↑ Linda Rosenstock et al. TB Respiratory Protection Program In Health Care Facilities - Administrator's Guide. — Cincinnati, Ohio: National Institute for Occupational Safety and Health, 1999. — 120 с. — (DHHS (NIOSH) Publication No. 99-143). Пераклад: Інструкцыя па ўжыванні рэспіратараў у медустановах для прафілактыкі туберкулёзу PDF Wiki
  19. ↑ L. Janssen, H. Ettinger et al. The Use of Respirators to Reduce Inhalation of Airborne Biological Agents(англ.). — Taylor & Francis, 2013. — Т. 10. — № 8. — С. D97-D103. — ISSN 1545-9632. — DOI:10.1080/15459624.2013.799964

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Медыцынская_маска&oldid=4226042"