Мезаатам

Мезаа́там — атам, у якім адзін з электронаў абалонкі заменены адмоўнымі мюонам (μ⁻) ці адронам (π⁻-, K⁻-мезонамі ці іншымі).

Існаванне мезаатамаў прадказаў амерыканскі фізік Дж. Уілер у 1949 (эксперыментальна даказана ў 1970).

Утвараюцца пры тармажэнні пучкоў зараджаных часціц у рэчыве і захопе іх кулонаўскім полем ядра на мезаатамныя ўзроўні энергіі. Пры гэтым мезаатам знаходзіцца ў высокаўзбуджаным стане, з якога ён пераходзіць у асноўны стан з выпрамяненнем гама-квантаў ці электронаў.

У мезаатаме мезоны знаходзяцца ў сотні разоў бліжэй да ядра, чым электроны, напрыклад, радыус бліжэйшай да ядра арбіты μ⁻ у мезаатаме свінцу амаль удвая меншы за радыус ядра, г.зн., што ў такім мезаатаме мюон асноўную частку часу праводзіць унутры ядра атама.

Найбольш вывучаны мезаатамы, якія складаюцца з пратона і μ⁻, π⁻- ці K⁻-мезона. Такія мезаатамы могуць пранікаць унутр электронных абалонак атамаў, набліжацца да іх ядраў і выклікаць шматлікія працэсы: утварэнне мезамалекул, каталіз ядзерных рэакцый, перахоп мезонаў ядрамі іншых атамаў.

Спецыфіка захопу і выпрамянення мезонаў дазваляе вывучаць хімічную структуру малекул, памеры і форму ядраў, размеркаванне пратонаў і нейтронаў у ядрах.

Гл. таксама

• Мюонны каталіз
• Мезонная хімія

Літаратура

• Мезаатам // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 10: Малайзія — Мугаджары / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2000. — Т. 10. С. 257—258.
• Ким Е. М. Мезонные атомы и ядерная структура: Пер. с англ. М., 1975.

Спасылкі

• Мезоатомы // Физическая энциклопедия.