Месяцавы аўтамабіль

Месяцавы аўтамабіль. Экспедыцыя «Апалон-15». 1971 год.

Месяцавы аўтамабіль (англ.: Lunar Rover, абазначэнне распрацоўшчыка — Lunar Roving Vehicle, LRV) — чатырохколавы транспартны планетаход для перамяшчэння людзей па паверхні Месяца. Прадстаўляў сабой двухмесны электрамабіль. Выкарыстоўваўся ў экспедыцыях праграмы «Апалон» — «Апалон-15», «Апалон-16» і «Апалон-17».

Распрацоўка

Распрацоўшчык і генеральны падрадчык — Boeing, з удзелам Delco Electronics (філіяла General Motors). Вядучымі канструктарамі былі Мсціслаў Бекер і Эдуарда Сан Хуан. Ферэнцу Паўліксу належыць стварэнне механізма складання LVR, канструкцыя падвескі і колаў.

Вырабілі чатыры аўтамабілі, аднак, калі стала ясна, што палёт Апалон-18 не адбудзецца, чацвёрты аўтамабіль разабралі на запчасткі. Распрацоўка і пабудова машын каштавалі NASA $ 38 млн.

Будова

Дзякуючы шырокаму выкарыстанню алюмінію і тытана маса машыны складала 210 кг.

Аўтамабіль быў абсталяваны чатырма рухавікамі пастаяннага току (па адным на кола) магутнасцю 0,25 к.с. кожны. Агульная магутнасць складала 1 к.с. (0,75 кВт). Каб прадухіліць траплянне пылу ў матор і пашкоджанне шчотак, корпус рухавіка знаходзіўся пад ціскам. Прывад на колы ажыццяўляўся праз рэдуктар з перадатачным лікам 80:1.

Сілкаванне рухавікоў ажыццяўлялася ад пары срэбна-цынкавых батарэй напружаннем 36 В і ёмістасцю 4,1 кВт·г. Адна батарэя сілкавала пярэднія колы, а другая заднія. Паколькі апарат задумваўся як аднаразовы, перазарадка акумулятараў не прадугледжвалася. Для астуджэння батарэй выкарыстоўваліся люстэркі з кварцу, каб адлюстроўваць як мага больш святла і адводзіць цяпло. Падчас руху люстэркі павінны былі быць закрытыя пылаахоўным экранам, каб прадухіліць траплянне на іх дробнага месяцавага грунту, які перашкаджаў бы астуджэнню.

Выкарыстанне

Усюдыходы значна пашырылі даступную для астранаўтаў плошчу месяцавай паверхні. Раней астранаўты маглі перамяшчацца на Месяцы толькі непасрэдна вакол месца пасадкі.

Карыстаючыся ўсюдыходам, можна было развіваць скорасць да 13 км/г. У ходзе экспедыцыі «Апалон-16» быў устаноўлены рэкорд скорасці перамяшчэння па Месяцы — 18 км/г. Агульная даўжыня шляху, пройдзенага ўсюдыходамі ў экспедыцыях Апалон-15, -16 і -17, склала адпаведна 28, 27 і 36 кіламетраў.

Магчымасць падарожнічаць па месяцавай паверхні на ўсюдыходзе абмяжоўвалася той акалічнасцю, што астранаўты павінны былі мець магчымасць паспець самастойна вярнуцца да месяцавага модуля ў выпадку паломкі ўсюдыхода да таго, як будуць расходаваны рэсурсы іх сістэм жыццезабеспячэння. Пасля таго, як месяцавыя аўтамабілі і скафандры астранаўтаў прадэманстравалі сваю надзейнасць, гэта абмежаванне было зроблена больш мяккім у апошняй экспедыцыі (Апалон-17), што дазволіла аддаліцца ад месяцавага модуля на максімальную адлегласць у 7,6 км.

Кіраванне электрамабілем даручалася камандзіру экіпажа.

Гл. таксама

• Месяцаход

Спасылкі

• А. Первушын. Бітва за Месяц. - Амфара, 2007.
• Агульнае апісанне LRV, вэбсайт NASA
• How The Lunar Rover Batteries Worked—And Nearly Failed—On The Moon (англ.). motor1.com (8 сакавіка 2024). Праверана 8 сакавіка 2024.