Мікалай Мікалаевіч Дурнаво

Мікалай Мікалаевіч Дурнаво
Дата нараджэння	23 кастрычніка (4 лістапада) 1876
Месца нараджэння	Масква, Маскоўская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці	27 кастрычніка 1937(1937-10-27) (61 год)
Месца смерці	Сандармох[d], Павянецкае гарадское паселішча[d], Мядзведжагорскі раён[d], Карэльская АССР[d], РСФСР, СССР
Месца пахавання	Сандармох[d]
Грамадзянства	Расійская імперыя  СССР
Род дзейнасці	мовазнавец, дыялектолаг
Навуковая сфера	мовазнаўства
Месца працы	Саратаўскі дзяржаўны ўніверсітэт імя М. Г. Чарнышэўскага МДУ Нацыянальная акадэмія навук Беларусі БДУ
Навуковая ступень	акадэмік Акадэміі навук Беларускай ССР
Навуковае званне	прафесар
Альма-матар	гісторыка-філалагічны факультэт Маскоўскага ўніверсітэта[d]
Навуковы кіраўнік	Філіп Фёдаравіч Фартунатаў
Член у	Акадэмія навук СССР Акадэмія навук БССР

Мікалай Мікалаевіч Дурнаво (4 лістапада 1876, Масква — 27 кастрычніка 1937, Салаўкі) — рускі мовазнавец, адзін з родапачынальнікаў лінгвагеаграфічнага вывучэння ўсходнеславянскіх моў. Акадэмік АН БССР (1928), член-карэспандэнт АН СССР (1924), магістр рускай мовы і славеснасці (1916), прафесар (1918).

Біяграфія

Скончыў Маскоўскі ўніверсітэт (1899). У 1904—1910 і з 1915 — прыват-дацэнт Маскоўскага, у 1910—1915 — прыват-дацэнт імператарскага Харкаўскага ўніверсітэтаў, у 1918—1921 — прафесар Саратаўскага універсітэта. У 1924—27 жыў і працаваў у Чэхаславакіі. З 1928 у Мінску. Супрацоўнік Інбелкульта і БелАН; прафесар педагагічнага факультэта БДУ. Даследаваў славянскае мовазнаўства, дыялекталогію і гісторыю рускай мовы.

З 1903 уваходзіў у склад «Маскоўскай дыялекталагічнай камісіі». Сумесна з Д. М. Ушаковым і М. М. Сакаловым стварыў карту рускіх дыялектаў, дзе прадстаўлена класіфікацыя рускіх, беларускіх і ўкраінскіх гаворак, абгрунтаваныя тэарэтычныя прынцыпы лінгвістычнай геаграфіі пачатку ХХ ст. Аўтар «Граматычнага слоўніка» (1924) — першага рускага слоўніка лінгвістычных тэрмінаў.

Займаўся даследаваннем гісторыі беларускай мовы і яе дыялектаў. Вывучаў Супрасльскі рукапіс (1926), напісаў артыкул «Увагі да беларускай фанетыкі» (1929).

Аўтар каля 190 навуковых прац, у тым ліку 3-х манаграфій.

У 1929 пазбаўлены звання акадэміка АН БССР і ў пачатку 1930 з’ехаў у Маскву. Арыштаваны 28.12.1933 па сфабрыкаванай АДПУ «Справе славістаў» (1933-34). Паводле пастановы Калегіі АДПУ ад 29.3.1934 асуджаны на 10 гадоў лагераў. Паўторна арыштаваны ў 1937 і расстраляны. У 1938 пасмяротна пазбаўлены звання члена-карэспандэнта АН СССР.

Рэабілітаваны 26.10.1964. Адноўлены ў званні акадэміка АН БССР у 1978, у званні члена-карэспандэнта АН СССР у 1990.

Выбраная бібліяграфія

• Избранные работы по истории русского языка. — М. : Яз. рус. культуры, 2000. — XXXVI, 780 с. (Studia philologica). — ISBN 5-7859-0097-1.
• Грамматический словарь: Грамматические и лингвистические термины. — М. : Флинта, Наука, 2001. — 180, [3] с. — ISBN 5-89349-377-X; 5-02-002756-1.
• Введение в историю русского языка. — Изд. 2-е. — Москва : URSS, Либроком, 2010. — 294, [1] с., [2] л. карт. — (Лингвистическое наследие XX века). — ISBN 978-5-397-00993-5.

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 6: Дадаізм — Застава / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1998. — Т. 6. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0106-0 (т. 6). — С. 262.
• Дурново Николай Николаевич Архівавана 31 жніўня 2021. // Возвращенные имена: Сотрудники АН Беларуси, пострадавшие в период сталин. репрессий / сост. и авт. предисл. Н. В. Токарев; под ред. А. С. Махнача.. — Мн.: Навука i тэхнiка, 1992. — С. 49. — 120 с. — 1 000 экз. — ISBN 5-343-01246-9.

Спасылкі

• Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асветы, грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі. Энцыклапедычны даведнік у 10 тамах (15 кнігах). Т. 1. Абрамовіч—Кушаль. / Укладальнік Л. У. Маракоў. — Смаленск, 2003. — 480 с. — ISBN 985-6374-04-9.
• Мікалай Мікалаевіч Дурнаво ў базе даных «История белорусской науки в лицах» Цэнтральнай навуковай бібліятэкі імя Якуба Коласа НАН Беларусі (руск.)