Навугольнік (сузор’е)

Навугольнік (сузор’е)
Лацінская назва	; (у р. скл.: Normae)
Скарачэнне	Nor
Плошча	165,3 кв. градусаў (0,401%)
Колькасць зорак,; ярчэйшых за m+6,5; (паводле каталога Гіпарха)	44
Назіраецца ў шыротах:	29°Пн – 90°Пд (цалкам); 48°Пн – 29°Пн (часткова)

Навугольнік (лац.: Norma) — сузор’е ў паўднёвай частцы зорнага неба, адно з 88 сузор’яў дзейнай наменклатуры IAU (1930).

Паходжанне назвы IAU: адно з паўднёвых сузор’яў, якія дадаў Лакайль.

Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]

Сузор’е, першапачаткова названае Безыменным, апублікавана ўпершыню ў 1754 годзе. У 1756 годзе Нікала Лакайль прапанаваў назву Навугольнік і лінейка (фр.: L’equerre et la Règle).

Лакайль два гады правёў на Мысе Добрай Надзеі, дзе назіраў тыя сузор'я, якія не відаць з Еўропы. За гэты час ён даў назву 14 сузор’ям^[1]. Лакайль даў назвы Навугольніку і лінейцы, Цыркулю і Аўстралійскаму Трыкутніку такім чынам, каб іх размяшчэнне на карце нагадвала спалучэнне лінейкі, компаса і ўзроўню. У 1763 гады лацінская назва была скарочана да Norma, што прынята перакладаць як Навугольнік^[2]^[3]^[4].

Афіцыйныя межы сузор’я ўсталяваныя бельгійскім астраномам Эжэнам Дэлпортам у 1930 годзе.

Да 2018 года ў сузор’і не было зорак з уласнымі назвамі, але затым трайная зорная сістэма 2XMM J160050.7–514245, якая складаецца з двух зорак Вольфа — Райе і звышгіганта, атрымала назву Апоп па імені вялізнага змея з егіпецкай міфалогіі^[5].

Характарыстыкі[правіць | правіць зыходнік]

Навугольнік мяжуе са Скарпіёнам на поўначы, Ваўком на паўночным захадзе, Цыркулем на захадзе, Паўднёвым Трыкутнікам на поўдні і Ахвярнікам на ўсходзе. Праз яго праходзяць абедзве галіны Млечнага Шляху, але гэтая вобласць неба бедная яркімі зоркамі.

Займае 165.3 квадратных градуса і 0.401% начнога неба. Сузор’е не ўтрымлівае зорак ярчэй за 4,0 візуальнай зорнай велічыні. Ёсць 42 зоркі, бачныя няўзброеным вокам.

Сузор’е цалкам відаць назіральнікам на поўдзень ад 29 ° паўночнай шыраты. Найлепшыя ўмовы для назіранняў у траўні-чэрвені, часткова назіраецца ў паўднёвых раёнах Расіі (на поўдзень ад 48 паўночнай шыраты).

У сузор’і назіраецца гравітацыйная анамалія Вялікі атрактар, аб’ект, які мае масу сто тысяч мас Млечнага Шляху, і з’яўляецца, верагодна, вялізным галактычным сверхскопішчам^[6].

Зноскі

↑ Wagman 2003, pp. 6–7.
↑ Ridpath, Ian. "Lacaille's Southern Planisphere of 1756". Star Tales. Self-published. Retrieved 19 March 2015
↑ Lacaille, Nicolas-Louis (1756). "Relation abrégée du Voyage fait par ordre du Roi au cap de Bonne-espérance". Mémoires de l’Académie Royale des Sciences (in French): 519– [589].
↑ Ridpath, Ian. "Lacaille’s Grouping of Norma, Circinus, and Triangulum Australe". Star Tales. Self-published. Retrieved 27 June 2012.
↑ Weule, Genelle (20 November 2018). "Spectacular cosmic pinwheel is a 'ticking bomb' set to blast gamma rays across the Milky Way". ABC News. Retrieved 20 November 2018.
↑ Wilkins, Jamie; Dunn, Robert (2006). 300 Astronomical Objects: A Visual Reference to the Universe. Firefly Books. ISBN 978-1-55407-175-3.

[1] Wagman 2003, pp. 6–7.

[2] Ridpath, Ian. "Lacaille's Southern Planisphere of 1756". Star Tales. Self-published. Retrieved 19 March 2015

[3] Lacaille, Nicolas-Louis (1756). "Relation abrégée du Voyage fait par ordre du Roi au cap de Bonne-espérance". Mémoires de l’Académie Royale des Sciences (in French): 519– [589].

[4] Ridpath, Ian. "Lacaille’s Grouping of Norma, Circinus, and Triangulum Australe". Star Tales. Self-published. Retrieved 27 June 2012.

[5] Weule, Genelle (20 November 2018). "Spectacular cosmic pinwheel is a 'ticking bomb' set to blast gamma rays across the Milky Way". ABC News. Retrieved 20 November 2018.

[6] Wilkins, Jamie; Dunn, Robert (2006). 300 Astronomical Objects: A Visual Reference to the Universe. Firefly Books. ISBN 978-1-55407-175-3.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]