Наомі Мітчысан

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Наомі Мітчысан
Асабістыя звесткі
Імя пры нараджэнні Наомі Мэры Маргарэт Халдэн, Naomi Mary Margaret Haldane
Дата нараджэння 1 лістапада 1897(1897-11-01)[1][2][…]
Месца нараджэння
Дата смерці 11 студзеня 1999(1999-01-11)[2][3][…] (101 год)
Месца смерці
Грамадзянства
Бацька Джон Скот Холдэйн[d][4][5]
Маці Louisa Kathleen Trotter[d][4][5]
Муж Dick Mitchison, Baron Mitchison[d]
Дзеці Murdoch Mitchison[d], Sonja Lois Mitchison[d], Valentine Harriet Isobel Dione Mitchison[d], Дэніс Мітчысан, Эўрыян Мітчысан[d], Hon. [Nicholas] Avrion Mitchison[d] і Geoffrey Mitchison[d]
Альма-матар
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці медычная сястра, паэтка, пісьменніца, пісьменнік навуковай фантастыкі, мовазнаўца
Кірунак Шатландскі Рэнесанс[d]
Жанр фэнтэзі, гісторыя і дзіцячая літаратура
Мова твораў англійская
Грамадская дзейнасць
Партыя
Узнагароды
камандор ордэна Брытанскай імперыі
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Нао́мі Мі́тчысан (скотс: і англ.: Naomi Mitchison, пры нараджэнні Халдэн; 1 лістапада 1897, Эдынбург — 11 студзеня 1999, Карадэйл, Шатландыя, Злучанае Каралеўства) — шатландская пісьменніца, паэтэса.

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Наомі Мэры Маргарэт Халдэн нарадзілася ў Эдынбургу, дачка і малодшае дзіця фізіёлага Джона Скота Халдэна і Луізы Кетлін Тротэр. Бацькі Наомі паходзілі з розных палітычных слаёў: яе бацька быў лібералам, а маці з кансерватыўнай, праімперскай сям’і[6].

Наомі пайшла ўслед за сваім братам у Оксфардскую падрыхтоўчую школу (пазней Dragon School) у 1904—1911 гадах, як адзіная дзяўчынка там. З 1911 г. выхавалася дома ў гувернанткі. У 1914 годзе яна атрымала права паступаць у Оксфардскі ўніверсітэт, каледж Св. Ганны. Аднак перад заканчэннем курсаў яна вырашыла стаць медсястрой, бо пачалася Першая сусветная вайна. Пасля курсу па аказанні першай дапамогі і догляду на даму ў 1915 годзе яна далучылася да добраахвотнага атраду дапамогі ў шпіталі святога Томаса ў Лондане. Яе служба была значна абмежаваная пасля таго, як яна падхапіла шкарлятыну[7].

У 1916 годзе выйшла замуж за лорда Рычарда Мітчысана. У іх было пяцёра дзяцей: Дэніс (1919—2018), Мёрдак (1922—2011), Лоіс, Еўрыён (1928) і Валянцін[8].

Муж памёр раней за яе ў 1970 годзе, але Наомі заставалася актыўнай пісьменніцай нават у свае дзевяноста год. Іаана стала камандоркай Брытанскай імперыі ў 1985 годзе. У сталым узросце яна адчувала трывогу і дэпрэсію з нагоды будучыні, асабліва злоўжывання навуковымі распрацоўкамі, такімі як атамная зброя. Іаана заявіла, што перажыць дзве сусветныя вайны за жыццё — гэта занадта. З іншага боку, яна ніколі не вычэрпвала эксцэнтрычнасці Халдэнаў і аднойчы адзначыла ў сваёй біяграфіі ў «Хто ёсць хто», што яе хобі было «спальванне смецця»[9].

За спачувальнае стаўленне да Савецкага саюза Наомі Мітчысан занеслі ў так званы «спіс Оруэла»[10].

Калі ў яе 90-ы дзень народзінаў спыталі, чаго яна шкадуе ў жыцці, яна адказала: «Усіх мужчын, з якімі ніколі не пераспала. Уявіце сабе!»[11].

Іаана памерла ў Карадэйле 11 студзеня 1999 года ва ўзросце 101 год[12].

Творчасць[правіць | правіць зыходнік]

За жыццё, якое ахапіла дваццатае стагоддзе, Наомі Мітчысан апублікавала больш за дзевяноста кніг — раманы, п’есы, апавяданні, паэзію, эсэ, дзіцячую літаратуру, фантастыку, падарожныя нататкі, гістарычныя і аўтабіяграфічныя творы[13].

Будучы актыўнай феміністкай і сацыялісткай, яе творы заўсёды былі палітычна ангажаваныя, але яна зразумела, што мусіла прасоўваць свае самыя радыкальныя ідэалы пад прыкрыццём гістарычнай ці, пазней, навуковай фантастыкі. Яе шчырыя ўспаміны і дзённік, які яна вяла падчас Другой сусветнай вайны, з’яўляюцца важнымі гістарычнымі і грамадскімі дакументамі[14].

Першы раман Наомі Мітчысан «Пераможаныя», які апавядае пра супрацьстаянне кельтаў і рымлян у першым стагоддзі да нашай эры, выйшаў у 1923 годзе[15].

Яе раман «The Corn King and the Spring Queen» (1931) многія лічаць лепшым гістарычным раманам XX стагоддзя[16].

Наомі Мітчысан была феміністкай, да якой прыслухоўваліся. Іаана актыўна змагалася ў сферы кантролю над нараджальнасцю, патрабавала права на аборт[17].

«Нас папярэдзілі» (1935) з’яўляецца найбольш спрэчным з яе твораў з-за сцэн сексуальнага характару. Кніга была адхілена буйнымі выдаўцамі, а затым падвергнутая цэнзуры[18].

На многія мовы быў перакладзены яе слынная фантастычная аповесць «Memoirs of a Spacewoman» (Успаміны касманаўткі, 1962)[19].

Творы[правіць | правіць зыходнік]

Аўтабіяграфіі[правіць | правіць зыходнік]

  • Small Talk: Memoirs of an Edwardian Childhood (1973; reprinted, with an introductory essay by Ali Smith, Kennedy & Boyd, 2009)
  • All Change Here: Girlhood and Marriage (1975) [Small Talk and All Change Here were republished as a single volume As It Was: An Autobiography 1897—1918 in 1975]
  • You May Well Ask: A Memoir 1920—1940. London: Fontana Paperbacks. 1986 [1979]. ISBN 978-0-00654-193-6. Mucking Around (1981)
  • Among You Taking Notes. The Wartime Diary of Naomi Mitchison (1986) (Autobiographical sketches from Mitchison’s diaries during the Second World War, written for «Mass Observation», selected and edited by Dorothy Sheridan)

Раманы, аповесці[правіць | правіць зыходнік]

  • The Conquered (1923; reprinted, with an introduction by Isobel Murray, Kennedy & Boyd, 2009)
  • Cloud Cuckoo Land (1925; reprinted, with an introduction by Isobel Murray, Kennedy & Boyd, 2011)
  • The Hostages (1930)
  • The Corn King and the Spring Queen (1931)
  • Boys and Girls and Gods (1931)
  • The Price of Freedom (1931)
  • Powers of Light (1932)
  • The Delicate Fire (1933; reprinted, with an introduction by Isobel Murray, Kennedy & Boyd, 2012)
  • Beyond this Limit (1935; 'Pictures by Wyndham Lewis and Words by Naomi Mitchison')
  • We Have Been Warned (1935; reprinted, with an introduction by Isobel Murray, Kennedy & Boyd, 2012)
  • The Blood of the Martyrs (1939; reprinted in 1989)
  • The Bull Calves (1947; reprinted, with an introduction by Isobel Murray, Kennedy & Boyd, 2013)
  • The Big House (1950; reprinted, with an introduction by Moira Burgess, Kennedy & Boyd, 2010)
  • Travel Light (Faber and Faber, 1952; Virago Press, 1985; Penguin Books, 1987; Small Beer Press, 2005; reprinted in the UK with The Varangs' Saga, and an introduction by Isobel Murray, Kennedy & Boyd, 2009)
  • Graeme and the Dragon (1954)
  • The Land the Ravens Found (1955)
  • To the Chapel Perilous (1955)
  • Little Boxes (1956)
  • Behold Your King (1957; reprinted, with an introduction by Moira Burgess, Kennedy & Boyd, 2009)
  • Judy and Lakshmi (London: Collins, 1959)
  • The Young Alexander the Great (1960)
  • The Rib of the Green Umbrella (London: Collins, 1960; illustrated by Edward Ardizzone)
  • Memoirs of a Spacewoman (1962; reprinted, with an introduction by Isobel Murray, Kennedy & Boyd, 2011)
  • The Fairy who Couldn’t Tell a Lie (1963)
  • Ketse and the Chief (1965)
  • When We Become Men (1965; reprinted, with an introduction by Isobel Murray, Kennedy & Boyd, 2009)
  • Friends and Enemies (1966)
  • Big Surprise (1967)
  • Family at Ditlabeng (1969)
  • Don’t Look Back (1969)
  • The Far Harbour (1969)
  • Sun and Moon (1970)
  • Cleopatra’s People (1972; reprinted, with an introduction by Isobel Murray, Kennedy & Boyd, 2010)
  • Sunrise Tomorrow: A Story of Botswana (1973)
  • Danish Teapot (1973)
  • Solution Three (1975; reprinted with an afterword by Susan Squier, Feminist Press, 1995)
  • Snake! (1976)
  • Two Magicians (with Dick Mitchison, 1979)
  • The Vegetable War (1980)
  • Not by Bread Alone (1983)
  • Early in Orcadia (1987)
  • Images of Africa (1987)
  • As It Was (1988)
  • The Oath-takers (1991)
  • Sea-green Ribbons (1991)
  • The Dark Twin (with Marion Campbell, 1998)

П’есы[правіць | правіць зыходнік]

  • Nix-Nought-Nothing: Four Plays for Children (illustrated by Winifred Bromhall, 1928)
  • The Price of Freedom. A play in three acts (with Lewis Gielgud Mitchison, 1931)
  • An End and a Beginning (1937)

Зноскі

  1. Schellenberg W., СС Naomi Mitchison // Sonderfahndungsliste G.B.СС, 1940. Праверана 9 кастрычніка 2017.
  2. а б Naomi Mitchison // Internet Speculative Fiction Database — 1995. Праверана 9 кастрычніка 2017.
  3. Naomi MITCHISON // NooSFere — 1999. Праверана 9 кастрычніка 2017.
  4. а б Lundy D. R. The Peerage
  5. а б Kindred Britain
  6. Benton, Jill (1992). Naomi Mitchison: A Biography. London: Pandora. p. 192.
  7. Addison, Rosemary (2007). «Naomi Mitchison». In Finkelstein, David; McCleery, Alistair (eds.). Edinburgh History of the Book in Scotland. Vol. 4: Professionalism and Diversity 1880—2000. Edinburgh University Press.
  8. Benton, Jill (1990). Naomi Mitchison: A Century of Experiment in Life and Letters. London: Pandora.
  9. Calder, Jenni (1997). The Nine Lives of Naomi Mitchison. London: Virago.
  10. Caldecott, Léonie (1984). Women of Our Century. London: British Broadcasting Corporation.
  11. Harrison, Sophie (17 January 1999). «Monitor: The late Naomi Mitchison — as remembered by the world’s newspapers». The Independent, https://www.independent.co.uk/arts-entertainment/monitor-the-late-naomi-mitchison-as-remembered-by-the-world-s-newspapers-1074531.html
  12. Tinning, William (12 January 1999). «Author Naomi Mitchison dies aged 101». Herald Scotland, https://www.heraldscotland.com/news/12009526.author-naomi-mitchison-dies-aged-101/
  13. Smith, Donald (1983), You May Well Ask: Nine Decades of Mitchison, Hearn, Sheila G. (ed.), Cencrastus No. 13, Summer 1983, pp. 14-17.
  14. Leckey, Susan (2013). «Naomi Mitchison». In Hartley, Cathy (ed.). A Historical Dictionary of British Women. Routledge.
  15. Maslen, Elizabeth (8 January 2015). «Mitchison [née Haldane], Naomi Mary Margaret». Oxford Dictionary of National Biography (online ed.). Oxford University Press. doi:10.1093/ref:odnb/50052.
  16. Meschia, Karen (2010). «Naomi the Poet and Nella the Housewife: Finding a Space to Write from: The Wartime Diaries of Naomi Mitchison and Nella Last». Miranda.
  17. Leckey, Susan (2013). «Naomi Mitchison». In Hartley, Cathy (ed.). A Historical Dictionary of British Women. Routledge.
  18. Sadler, Geoffrey (1994). «Mitchison, Naomi». In Vasudevan, Aruna; Henderson, Lesley (eds.). Twentieth-century Romance and Historical Writers. London: St. James Press.
  19. «Naomi Mitchison». Science Fiction and Fantasy Writers in the Great War. 14 April 2014.

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]