Нарайр Марціросавіч Сісакян

Нарайр Марціросавіч Сісакян
арм.: Սիսակյան Նորայր Մարտիրոսի
Дата нараджэння	12 (25) студзеня 1907
Месца нараджэння	Аштарак, Эчміядзінскі павет[d], Эрыванская губерня, Каўказскае наместніцтва[d], Расійская імперыя
Дата смерці	12 сакавіка 1966(1966-03-12) (59 гадоў)
Месца смерці	Масква, РСФСР, СССР
Месца пахавання	Новадзявочыя могілкі
Грамадзянства	СССР
Дзеці	Іосіф Нарайравіч Сісакян[d], Аляксей Нарайравіч Сісакян[d] і Ludmila Budagova[d]
Род дзейнасці	хімік, біёлаг, біяхімік
Навуковая сфера	біяхімія
Месца працы	МДУ Расійская акадэмія навук
Навуковая ступень	доктар біялагічных навук (1940)
Навуковае званне	прафесар
Альма-матар	Ерэванскі дзяржаўны ўніверсітэт Маскоўская сельскагаспадарчая акадэмія імя К. А. Ціміразева
Член у	Расійская акадэмія навук Нацыянальная акадэмія навук Рэспублікі Арменія
Узнагароды
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Нара́йр Марціро́савіч Сісакя́н (арм.: Սիսակյան Նորայր Մարտիրոսի) (12 студзеня (25 студзеня) 1907, Аштарак, Эрыванская губерня — 12 сакавіка 1966, Масква) — савецкі біяхімік.

Акадэмік АН СССР (10.06.1960; член-карэспандэнт з 23.10.1953), акадэмік АН Армянскай ССР (1965; член-карэспандэнт 1945).

Асноўныя працы па вывучэнні заканамернасцей дзеяння ферментаў падчас абмену рэчываў, біяхіміі засухаўстойлівасці раслін, тэхнічнай біяхіміі, касмічнай біялогіі.

Біяграфія

Скончыў Маскоўскую сельскагаспадарчую акадэмію імя К. А. Ціміразева (1932).

З 1935 года працаваў у інстытуце біяхіміі імя А. Н. Баха АН СССР (адначасна — прафесар МДУ).

У 1959—1963 гадах — акадэмік-сакратар Аддзяленні біялагічных навук АН СССР. З 1960 года — член Прэзідыума АН СССР. З 1963 галоўны навуковы сакратар Прэзідыума АН СССР.

З 1965 года — віцэ-прэзідэнт Міжнароднай астранаўтычнай акадэміі, удзельнік Пагуошскага руху вучоных.

Бацька расійскага фізіка, акадэміка РАН Аляксея Сісакяна.

Узнагароды

• 2 ордэны Працоўнага Чырвонага Сцяга (у т.л. 10.06.1945)
• ордэн «Знак Пашаны»
• медалі
• Сталінская прэмія трэцяй ступені (1952) за навуковую працу «Ферментацыйная актыўнасць пратаплазмавых структур» (1951)
• 2 прэміі АН СССР імя А. Н. Баха (1950, 1966)
• Прэмія АН СССР імя І. І. Мечнікава (1951)

Памяць

• Імем Сісакяна названы кратар на Месяцы.
• Таксама яго імем названа школа № 5 у г. Аштараку (Арменія).
• У Арменіі былі выпушчаны паштовыя маркі, прысвечаныя Сісакяну.
• Мемарыяльная дошка ўсталявана на будынку інстытута біяхіміі ім. А. Н. Баха ў Маскве.

Літаратура

• Сісакян Нарайр Марціросавіч // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 14: Рэле — Слаявіна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 14. — С. 418. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0238-5 (т. 14).
• Норайр Мартиросович Сисакян, М., 1967 (АН СССР. Материалы к биобиблиографии учёных СССР. Серия биологических наук. Биохимия, в. 5)

Спасылкі

• Профіль Нарайра Марціросавіча Сісакяна на афіцыйным сайце РАН
• Профіль Нарайра Марціросавіча Сісакяна на афіцыйным сайце НАН РА
• Сисакян, Норайр Мартиросович (руск.) — артыкул з Вялікай савецкай энцыклапедыі
• Из воспоминаний Е. В. Косминской. Каким я помню Норайра Мартиросовича Сисакяна Архівавана 24 сакавіка 2007.
• Памяти академика Н. М. Сисакяна // Вестник АН СССР, 1966, № 3, стр. 3
• Елена Курапова Академик Норайр Сисакян — человек с учащенным пульсом. К 100-летию со дня рождения выдающегося ученого. Архівавана 26 кастрычніка 2021. // Независимая информационно-аналитическая международная армянская газета «Ноев Ковчег», № 2 (113), февраль 2007 года