Перайсці да зместу

Наўсет

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Наўсет
Nauset
Наўсет на карце Новай Англіі XVII ст.
Агульная колькасць 4500
Рэгіёны пражывання ЗША
Мова масачусет
Рэлігія анімізм, хрысціянства
Блізкія этнічныя групы масачусет, вампаноаг, ніпмук

Наўсет (саманазва: Nauset) — алганкінскі народ, карэнныя насельнікі ўсходу ЗША. У XVII ст. займалі мясцовасць каля Кейп-Код, таму ў дакументах таго часу часцяком завуцца «індзейцамі Кейп-Код». У нашы дні не вызначаюцца як асобны народ, хаця ў ЗША жыве ад 1000[1] да 4500[2] іх нашчадкаў.

Традыцыйнае грамадства

[правіць | правіць зыходнік]
Кошык наўсет у музеі Пібадзі Гарвардскага ўніверсітэта

Наўсет мелі агульнае паходжанне з масачусет і вампаноаг, размаўлялі на адзінай з імі мове.

Першым еўрапейцам, які апісаў землі наўсет, быў французскі вандроўнік Самюэль дэ Шамплейн у 1605 г. У 1606 г. ён адзначыў іх агульную колькасць — 650 - 750 чалавек. Мяркуюць, што да кантактаў з еўрапейцамі іх агульная колькасць магла быць і большай — каля 1500 чалавек. Пасля трох эпідэмій 16141617 гг., выкліканых распаўсюджваннем захворванняў, да якіх у індзейцаў не было імунітэта, у 1621 г. колькасць скарацілася да 500.

Асноўным заняткам з'яўлялася ручное земляробства. Наўсет вырошчвалі кукурузу, фасолю, кабачкі. Зямлю апрацоўвалі прыладамі з каменнымі навершамі. Акрамя таго, лавілі рыбу, займаліся паляваннем і збіральніцтвам.

Перыяд англійскай каланізацыі

[правіць | правіць зыходнік]

У 1620 г. англійскае судна «Мейфлаўэр» кінула якар каля Кейп-Код. Каланісты выйшлі на бераг і знайшлі катахі кукурузы на могілках наўсет, загінулых падчас эпідэміі. Англічане прынялі могілкі за ямы з харчамі і разрылі зямлю. Наўсет атакавалі англічан. Тыя былі вымушаны збегчы на «Мейфлаўэр» і шукаць новае месца для высадкі і заснавання Плімуцкай калоніі. У 1621 г. адносіны паміж каланістамі і наўсет палепшыліся пасля выплаты кампенсацыі індзейцам. Наўсет аказвалі дапамогу плімутцам падчас голаду ў 1622 г.

У 1639 г. частка каланістаў перасялілася на традыцыйныя тэрыторыі наўсет і заснавала на іх паселішча Істхэм. Місіянер Джон Эліят пачаў распаўсюджванне сярод індзейцаў хрысціянства і стварэнне хрысціянізаваных вёсак. Да 1675 г. большасць наўсет стала пратэстантамі. Яны не прымалі ўдзел у вайне караля Філіпа, аднак з-за падазронаў былі часова пераселены на востраў у Бостанскам заліве, дзе пакутвалі ад нястач. Пасля вайны для наўсет была створана рэзервацыя плошчай 129,5 км² з цэнтрам ў Машпі.

У канцы XVIII ст. наўсет значна пацярпелі ад воспы і сухотаў. На працягу XIX ст. іх колькасць заставалася прыкладна роўнай 300 чалавекам. Традыцыйная культура прыйшла ў заняпад, была згублена родная мова. У 1842 г. тэрыторыя рэзервацыі ў Машпі была скарочана і падзелена паміж сем'ямі на прыватныя ўчасткі, прыкладна роўныя 24 га. У выніку асіміляцыі нашчадкі наўсет страцілі племянную еднасць.

Зноскі