Нортэ-Чыка (Чылі)

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Вулкан Інкаўасі  (руск.)

Нортэ-Чыка (Блізкая Поўнач) — адзін з пяці прыродных тэрытарыяльных комплексаў, на якія згодна з CORFO  (англ.) падзелена кантынентальнае Чылі ў 1950 годзе. На поўначы мяжуе з Нортэ-Грандэ  (англ.), на захадзе абмываецца Ціхім акіянам, на ўсходзе абмежаваны гарамі Анды і мяжой Аргенціны, на поўдні — прыродным тэрытарыяльным комплексам Цэнтральнае Чылі  (ісп.). Хоць з чыста геаграфічнага пункту гледжання, гэты рэгіён размешчаны паміж рэкамі Кап'япа і Аканкагуа, традыцыйна Нортэ-Чыка ўключае рэгіёны Атакама і Какімба. Гістарычна гэты прыродны рэгіён быў домам для індзейцаў дыягіта.

Геаграфія[правіць | правіць зыходнік]

Даліна Эльке  (ісп.)

Нортэ-Чыка распасціраецца ад паўднёвай мяжы пустыні Атакама каля 32° паўднёвай шыраты, або проста на поўнач ад Сант’яга. Гэта паўпустынны рэгіён, які атрымлівае ў сярэднім каля 25 мм ападкаў на працягу кожнага з чатырох зімовых месяцаў, і астатнія на працягу года. На поўначы пастаянна падвяргаецца засухам. Тэмпература ўмераная, у сярэднім 18,5° C летам і каля 12° C зімой на ўзроўні мора. Зімовыя дажджы і цягненне снегу, які назапашваецца ў Андах, утвараючы рэкі, паток якіх змяняецца ў залежнасці ад сезону, але нясе ваду круглы год. Схілы Анд адрывістыя, агульная паверхня грудкаватая, на поўначы ўзвышша і ўзбярэжжа бясплодныя.

Як і ў раёнах Крайняй Поўначы (Нортэ-Грандэ), у прыбярэжных раёнах Блізкай Поўначы існуе свой мікраклімат. У месцах, дзе акіянічная вільгаць кандэнсуецца і выпадае дажджом, растуць Вальдыўскія ўмераныя дажджавыя лясы. Добры прыклад — Нацыянальны парк Боске-Фрай-Хорхе. У месцах, дзе рачныя даліны разбіваюць прыбярэжнае плато, марская вільгаць пранікае ў глыб мацерыка чым павышае вільготнасць. На ўзвышшы схілы пакрытыя хмызняком і кактусамі розных відаў.

Нортэ-Чыка з'яўляецца высакагорным раёнам, які пасмамі перасякаюць краіну ад Анд да ўзбярэжжа, утвараючы папярочныя даліны незвычайнай прыгажосці і ўрадлівасці. Самай вядомай з іх з'яўляецца Даліна Эльке. Глыбокія папярочныя даліны забяспечваюць вялікія вобласці для жывёлагадоўлі і, самае галоўнае, пладаводства, якое пачалося пачынаючы з сярэдзіны 1970-х. Амаль усе чылійскае піска  (руск.) вырабляецца на Блізкай Поўначы (чылійскія законы вызначаюць піска як напой, выраблены на Блізкай Поўначы).

Некаторыя вобласці Нортэ-Чыка маюць вельмі сухое паветра і нязначную хмарнасць, што робіць іх выдатным месцам для тэлескопаў. Вядомыя астранамічныя абсерваторыі ў раёне — Абсерваторыя Сера-Талола  (руск.) і Абсерваторыя Ла-Сілья  (руск.).

Зноскі