Ода
О́да (ад стар.-грэч.: ᾠδή «песня») — жанр лірычнай паэзіі і музыкі; верш у гонар якой-небудзь асобы ці гістарычнай падзеі, напісаны ў паэтычным, урачыстым стылі.
Узнікла ў Старажытнай Грэцыі, дзе одамі называлі лірычныя песні, што выконваліся хорам у час танцаў.
Выдатнымі одапісцамі былі старажытнагрэчаскі Піндар, старажытнарымскі Гарацый, у заходнееўрапейскай паэзіі — П. Рансар, Ф. Малерб, Ж. Б. Русо, Э. Лебрэн. У рускай паэзіі пачынальнік оды — В. Традзьякоўскі.
У сярэдзіне і другой палове ХІХ ст. ода не развівалася.
На пачатку ХХ ст. ода адрадзілася. Эвалюцыя оды ішла ў кірунку набліжэння да грамадзянскай лірыкі, прасякнутай пафасам услаўлення. У гэты час ода ўвайшла ў беларускую паэзію: «Украіна» Я. Купалы, «Краіне Саветаў», «Да дня 20-й гадавіны Кастрычніка» Я. Коласа.
Нярэдка паэты выносяць слова «ода» ў назвы твораў: «Ода балгарскай кухні» Н. Гілевіча, «Ода трактарнаму заводу» Х. Жычкі, «Ода Еве» П. Макаля, «Ода пешаходу» П. Панчанкі, «Ода прозе» М. Стральцова.
У сучаснай паэзіі развіваецца сатырычная ода: «Ода квітанцыі» А. Вярцінскага, «Ода футбольнаму мячу» Н. Гілевіча.
Літаратура
[правіць | правіць зыходнік]- Ода // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 11: Мугір — Паліклініка / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2000. — Т. 11. — С. 427. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0188-5 (т. 11).