Пагадненне аб асацыяцыі з Еўрапейскім Саюзам
Пагадненне аб асацыяцыі з Еўрапейскім Саюзам (англ.: Association Agreement ці AA) - дагавор паміж Еўрапейскім Саюзам (ЕС) і дзяржавай - не сябрам ЕС, які стварае рамкі для супрацоўніцтва паміж імі. Да абласцей супрацоўніцтва звычайна адносяцца развіццё палітычных, гандлёвых, сацыяльных, культурных сувязяў і ўмацаванне бяспекі. Прававая базу такога пагаднення была створана па артыкуле №217 Дамовы аб функцыянаванні Еўрапейскага Саюза.
Тлумачэнне[правіць | правіць зыходнік]
Першапачаткова пагадненне аб асацыяцыі было ўключана ў Рымскі дагавор у ЕЭС як спосаб забеспячэння будучага супрацоўніцтва з Вялікабрытаніяй. Першымі краінамі, якія падпісалі пагадненне аб асацыяцыі з Еўрапейскім Супольніцтвам былі Грэцыя і Турцыя у 1960 годзе.
Звычайна ЕС заключае пагадненне аб асацыяцыі ў абмен на абавязацельства палітычных, эканамічных, гандлёвых або судовых рэформаў у краіне. Затое краіна-падпісант можа атрымаць безпадатковы доступ да некаторых ці нават ўсіх рынкаў ЕС, сельскагаспадарчых прадуктаў і г.д., а таксама фінансавую або тэхнічную дапамогу. Пагадненне аб асацыяцыі можа ўключаць у сябе пагадненне аб свабодным гандлі (FTA) паміж ЕС і трэцяй краінай.
Пагадненне аб асацыяцыі павінны ратыфікаваць усе краіны-члены ЕС.
У найноўшай гісторыі такія пагадненні былі падпісаны ў рамках двух палітык ЕС Працэсу стабілізацыі і асацыяцыі (SAA) і Еўрапейскай палітыкі суседства (ENP). Краіны Балканскага паўвострава ўдзельнічаюць у першай. Другая палітыка распаўсюджваецца на міжземнаморскія краіны і краіны Усходняй Еўропы (уключаючы Паўднёвы Каўказ), за выключэннем Расіі, што настойвае на стварэнні чатырох агульных прастор. Звычайна глыбіня супрацоўніцтва з краінамі, якія падпісалі пагадненне аб асацыяцыі, менш, чым з паўнапраўнымі членамі ЕС.
Увогуле еўрапейская палітыка суседства ўключае супрацоўніцтва з такімі краінамі як Азербайджан, Алжыр, Арменія, Беларусь, Грузія, Егіпет, Ізраіль, Іарданія, Ліван, Лівія, Марока, Малдова, Палесцінская аўтаномія, Расія, Сірыя , Туніс і Украіна.
Пагадненні ЕС з трэцімі краінамі[правіць | правіць зыходнік]
- Дамовы з палажэннямі FTA
- Албанія SAA (2009)
- Алжыр AA (2005)
- Андора CU (1991)
- Егіпет AA (2004)
- Ісландыя EEA (1994)
- Ізраіль AA (2000)
- Іарданія AA (2002)
- Ліван AA (2006)
- Ліхтэнштэйн EEA (1994)
- Македонія SAA (2004)
- Марока AA (2000)
- Мексіка AA (2000)
- Нарвегія EEA (1994)
- Палесцінская аўтаномія AA (1997)
- Сан-Марына CU (2002)
- Паўднёвая Карэя FTA (2011)
- Паўднёва-Афрыканская Рэспубліка AA (2000)
- Туніс AA (1998)
- Турцыя CU (1996)
- Фарэрскія астравы, аўтаномная частка Даніі (1997)
- Чылі AA (2003)
- Чарнагорыя SAA (2010)
- Швейцарыя FTA (1973)
- Працягваецца ратыфікацыя
- Боснія і Герцагавіна SAA (падпісана 2008)
- Грузія AA і DCFTA (падпісана 2014)
- Калумбія FTA (падпісана 2012)
- Малдова AA і DCFTA (падпісана 2014)
- Перу FTA (падпісана 2012)
- Сербія SAA (падпісана 2008)
- Сістэма цэнтральнаамерыканскіх інтэграцый AA з палажэннямі FTA (падпісана 2012)
- Украіна AA і DCFTA (абедзве парафіраваны у 2012, AA падпісана 21 сакавіка 2014, DCFTA падпісана 27 чэрвеня 2014 года, ратыфікавана 16 верасня Украінай і Еўрапарламентам[1])
- Працягваюцца перамовы
- Азербайджан AA
- Арменія AA
- Эквадор AA
- Індыя FTA
- Канада AA
- Меркасур AA
- Савет супрацоўніцтва краін арабскіх Персідскага заліва FTA
- Саудаўская Аравія FTA
- Сірыя AA