Параф’янава (Параф’янаўскі сельсавет)
Аграгарадок
Параф’янава .jpg)
Параф’янава на карце Беларусі ±   | ||||||||||||||||||||
Параф’я́нава[1] (трансліт.: Parafjanava, руск.: Парафьяново) — аграгарадок у Докшыцкім раёне Віцебскай вобласці Беларусі. Цэнтр Параф’янаўскага сельсавета. Чыгуначная станцыя на лініі Полацк — Маладзечна.
Назва[правіць | правіць зыходнік]
Існуе некалькі версій паходжання назвы Параф’янава. Адна з іх — па прозвішчы Параф’янаў. Ад маёнтку Параф’янава атрымала назву і чыгуначная станцыя, што на лініі Полацк — Маладзечна, якая была пабудавана ў 1902—1906 гадах. У той час гэта была буйная станцыя, дзе былі цягніковае дэпо, воданапорная вежа для запраўкі цягнікоў, вакзал. Насосная станцыя і водаправод, жылыя дамы і некаторыя іншыя пабудовы захаваліся да нашага часу.
Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]
.jpg)
Першы пісьмовы ўпамін пра Параф’янава датуецца 1435 годам, калі землі на ўсходняй ускраіне Куранецкай воласці былі вылучаны для забеспячэння пасады Віленскага архідыякана. Тады паміж маёнткамі Даўгінава, Докшыцы і Парфенава засталіся неразмежаванымі лугі па рэках Бладзь (Блядка), Лыха і Зуя (Зуйка), з-за якіх у XV—XVI стагоддзях часта ўзнікалі розныя спрэчкі.
У 1793 годзе ў выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай Парфенава ўвайшло ў склад Расійскай імперыі. Яно адносілася да Вілейскага павета спачатку Мінскай, потым Віленскай губерні. 18 жніўня 1795 года маёнтак Парфенава Віленскай архідыяцэзіі быў канфіскаваны, як і большасць маёнткаў, якія належалі каталіцкай царкве. У 19 стагоддзі ў розныя часы маёнтак належаў Пшэздзецкім, Тышкевічам. У той час Парфенава стала цэнтрам воласці. Па звестках «Слоўніка геаграфічнага Каралеўства Польскага і іншых краёў славянскіх», у 1886 годзе ў Парфенаве пражывала 45 чалавек. Каля 1880 года ўзведзены бровар.
Пад канец XIX стагоддзя Парфенава перайшло ва ўласнасць Слатвінскіх. У 1920—1930-х гадах уладальнікам Парфенава быў Людвік Слатвінскі.
У 1902—1906 гадах за два кіламетры ад Парфенава прайшла Балагое-Сядлецкая чыгунка. Там была ўзведзена чыгуначная станцыя.
У перыяд Вялікай Айчыннай Вайны немцы ператварылі Параф’янава ў базу. Каля чыгункі размясцілі склады прадуктаў, вопраткі, будаўнічых матэрыялаў, паліва, боепрыпасаў. 31 мая 1942 года гітлераўцы загубілі 270 жыхароў.
Пасля вайны мястэчка сталася значным паселішчам. У вёсцы Парфенава (былым маёнтку) толькі 250 чалавек, і яна не з’яўляецца адміністрацыйным цэнтрам, а толькі вёскай Сітцаўскага сельсавета[2].
У 2007 атрымала статус аграгарадка.
Адукацыя[правіць | правіць зыходнік]
Стогадовую гісторыю мае ўстанова адукацыі «Параф’янаўская дзяржаўная агульнаадукацыйная школа». Сваю гісторыю яна пачала ў 1908 годзе, калі была адкрытая аднакласная школа для дзяцей чыгуначнікаў. З 1913 года школа стала двухкласнай. У 1921 годзе тут адкрылася польская пачатковая школа, якую наведвалі 25-30 навучэнцаў. У 1939 годзе была адкрытая савецкая пачатковая школа, якую павінны былі рэарганізаваць у сярэднюю, але гэтаму перашкодзіла вайна. Толькі пасля вызвалення 2 ліпеня 1944 года станцыі Параф’янава ў жніўні 1944 года была адкрыта сямігодка, якая з верасня 1947 года стала дзесяцігодкай.
Насельніцтва[правіць | правіць зыходнік]
- 1886 год — 45 чал.
- 1921 год — 453 чал.
- 1999 год — 1181 чал.
- 2000 год — 1236 жыхароў, 486 двароў[3].
- [010 год — 1040 чал.
Памятныя мясціны[правіць | правіць зыходнік]
- Брацкая магіла савецкіх воінаў і партызан[3]. Знаходзіцца ў скверы, непадалёк ад чыгуначнага вакзала. У братэрскай могіле пахавана 55 савецкіх воінаў і партызанаў, якія загінулі пад час Вялікай Айчыннай Вайны. У 1961 годзе на могілках усталяваны помнік — скульптура ваяра.
- Касцёл Найсвяцейшай Дзевы Марыі (1908—1913, раней — касцёл Іаана Хрысціцеля[3])
- Параф’янаўская сядзіба (страчана)
Галерэя[правіць | правіць зыходнік]
Будоўля касцёла, каля 1900 г.
Чыгуначная станцыя, 1907 г.
Касцёл, 1908 г.
Чыгуначная станцыя, да 1915 г.
Касцёл, 1941 г.
.jpg)
.jpg){kind=small}
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Вядомыя асобы[правіць | правіць зыходнік]
- Лявон Гмырак (Мечыслаў Бабровіч; 1891—1915) — беларускі крытык, публіцыст і празаік.
- Уладзімір Аляксандравіч Дукельскі (1903—1969) — кампазітар, піяніст, паэт і перакладчык.
- Ян Станіслававіч Бабровіч (1902—1943) — дзеяч рэвалюцыйнага руху ў Заходняй Беларусі, публіцыст.
Пахаваныя[правіць | правіць зыходнік]
- Юрый Гіль (1942—2009) — беларускі грамадскі дзеяч.
Зноскі
- ↑ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Віцебская вобласць: нарматыўны даведнік / У. М. Генкін, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2009. — 668 с. ISBN 978-985-458-192-7 (DJVU).. Сустракаецца таксама варыянт Пархве́нава, н.. Параф’я́наў, м.
- ↑ radzima.org
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш.. — Мн.: БелЭн, 2001. — Т. 12: Палікрат — Праметэй. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0198-2 (т. 12), ISBN 985-11-0035-8.
Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]
- Афіцыйны сайт Докшыцкага райвыканкама
- Партал нашага краю:Докшыцы (навінкі, фотаздымкі, блогі)
- Параф’янава — фота і помнікі на radzima.org
 | |
|---|---|
| Цэнтр | |
| Вёскі | Балтрамееўцы · Баяры · Вашунава · Вознаўшчына · Вярэнькі · Гірнава · Грынеўшчына · Іванова · Лайкова · Лібараўшчына · Мураўшчына · Паляне · Свіркі · Струкі · Хілаўшчына · Целяшы · Шуміна · Юркаўшчына |
