Парк імя Івана Франка (Львоў)
| Парк імя Івана Франка | |
|---|---|
 | |
| Асноўная інфармацыя | |
| Тып | парк |
| Плошча | 11,6 га |
| Дата заснавання | XVI стагоддзе |
| Размяшчэнне | |
| 49°50′18″ пн. ш. 24°01′09″ у. д.HGЯO | |
| Краіна | |
| Вобласць | Львоў |
| Раён | Галіцкі раён |
 | |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Парк імя Івана Франка (да 1919 года — Езуіцкі сад; у 1919—1945 гадах — Парк імя Тадэвуша Касцюшкі) — найстарэйшы і адзін з цэнтральных паркаў Львова, размешчаны перад галоўным корпусам універсітэта імя Івана Франка (будынак былога Галіцкага сейма). Лічыцца найстарэйшым гарадскім паркам ва Украіне.
Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]
Парк узнік на тэрыторыі былых гарадскіх палёў, якія сталі ўласнасцю багатай мяшчанскай сям’і Шольц-Вольфавічаў. У канцы XVI стагоддзя Ян Шольц-Вольфавіч заклаў невялікі сад, які пазней перайшоў у рукі яго зяця Антоніа Масары, уладальніка камяніцы № 14 на плошчы Рынак. Малады венецыянец перапланаваў сад на італьянскі манер, разбіўшы на тэрасы, і падарыў яго гораду, каб ім маглі карыстацца ўсе.
Гарадскі садоўнік Бауэр ажыццяўляе яшчэ адну кардынальную рэканструкцыю парку. На гэты раз парк перапланіроўваецца на ўзор тагачасных англійскіх паркаў у так званым ландшафтным стылі. У 1877—1881 гадах на месцы казіно Гехта будуюць будынак Галіцкага сейма, у ніжняй частцы парку ладзяць партэрныя сады з багатымі кветкавымі кампазіцыямі, стрыжанымі кустамі і дрэвамі. У 1835 годзе пасярэдзіне парку збудаваная альтанка-ратонда, якая захавалася да нашага часу. Парк яшчэ некалькі разоў мяняў уладальнікаў, але гэта не ратавала яго ад паступовага запусцення, пакуль ад 1855 года аб ім зноў не пачынае клапаціцца горад.
Ад 1614 года гарадская ўлада часова перадала парк у карыстанне езуітам, якія пачалі будаўніцтва ў Львове свой касцёла і манастыра. Манахі пабудавалі тут цаглярню, каб забяспечыць будаўніцтва ўласнай цэглай. Тут таксама пабудавалі бровар, а частку зямель здалі ў арэнду сялянам і адкрылі для іх карчму. Гэта «часовае» карыстанне доўжылася амаль 160 гадоў, пакуль з прыходам аўстрыйцаў не скасавалі ордэн езуітаў. На картах Львова і ў гістарычных дакументах тых часоў сустракаецца назва «Езуіцкі сад».
Імператар Іосіф II, знаходзячыся ў Львове, падарыў гэты зялёны масіў гораду. Але без належнага дагляду парк так здзічэў, што гарадскія ўлады вымушаныя былі ў 1799 годзе прадаць яго прадпрымальніку Яну Гехту. Той праводзіў рэканструкцыю парка, у прыватнасці, хацеў перапланаваць яго ў класіцыстычная стылі, а таксама спрабаваў зрабіць парк прыбытковым. Тут пабудавалі рэстаран, плавальны басейн, усталявалі альтанкі, усяляк заахвочвалі наведвальнікаў.
У 1946 годзе быў дэмантаваны помнік імператарскаму намесніку Агенору Галухоўскаму, які стаяў пры ўваходзе ў парк ад сучаснай вуліцы Сечавых Стральцоў. Паколькі польская дзяржава не пагадзілася забраць яго са Львова, помнік надзвычай высокай мастацкай каштоўнасці быў знішчаны, а на яго месцы ў 1949 годзе ўсталяваная чыгунная ваза, якая папярэдне стаяла на клумбе перад будынкам Галіцкага сейма (цяпер — Львоўскі нацыянальны ўніверсітэт імя Івана Франко). Тут ваза стаіць да гэтага часу. 14 верасня 1950 года парк імя Тадэвуша Касцюшкі афіцыйна перайменаваны ў гонар Івана Франко. 30 кастрычніка 1964 года на плошчы перад універсітэтам адкрылі помнік Івану Франку.
У 2009 годзе была праведзена рэканструкцыя парку. Зараз на тэрыторыі парку размешчаны: памяшканні Украінскага саюза аховы прыроды, домік садоўніка, альтанка і дзіцячая пляцоўка з арэлямі, а таксама месціцца будынак Ганаровага консульства Балгарыі ў Львове.
