Паўлу Фрэйрэ
| Паўлу Фрэйрэ | |
|---|---|
 | |
| Дата нараджэння | 19 верасня 1921[1][2][…] ці 19 кастрычніка 1921[4] |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 2 мая 1997[2][3][…] (75 гадоў) |
| Месца смерці | |
| Краіна: | |
| Месца працы | |
| Альма-матар: | |
 Паўлу Фрэйрэ на Вікісховішчы | |
Паўлу Фрейрэ (парт.: Paulo Freire, 19 верасня 1921, Рэсіфі, Бразілія — 2 мая 1997, Сан-Паўлу, Бразілія) — бразільскі псіхолаг-педагог, тэарэтык педагогікі. У сваёй філасофіі педагогікі ён аб’яднаў класічныя падыходы Платона, сучасную марксісцкую крытыку, і тэорыю барацьбы з каланіялізмам[9].
Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]
Ураджэнец сям’і сярэдняга дастатку з Рэсіфі (штат Пернамбуку), Фрейрэ спазнаў голад і галечу ў гады эканамічнага крызісу 1930-х, калі цяжкае эканамічнае становішча не дазваляла яму атрымаць паўнацэнную адукацыю. У 1931 годзе сям’я перабралася ў Жабоатан-дус-Гуарарапіс.
У 1943 годзе Фрейрэ паступіў у Універсітэт Рэсіфі. Хоць ён вучыўся на юрыста, шмат часу ён надаваў вывучэнню філасофіі (асабліва фенаменалогіі) і псіхалогіі мовы. Пасля выпуску ён вырашыў не працаваць па спецыяльнасці, а стаў настаўнікам партугальскай мовы ў сярэдняй школе. У 1944 годзе ён ажаніўся з Эльзай Майі Костка дэ Алівейра, з якой разам працаваў у школе і выхаваў пецярых дзяцей.
У 1946 годзе Фрейрэ быў прызначаны дырэктарам аддзела адукацыі і культуры сацыяльнай службы штата Пернамбуку.
Свае ідэі аб філасофіі адукацыі ён выказаў у доктарскай дысертацыі, абароненай у Універсітэце Рэсiфi ў 1959 годзе. Там жа ён выкладае гісторыю і філасофію педагогікі. У 1961 г. Фрейрэ быў прызначаны дырэктарам Дэпартамента культурнага развіцця ў Універсітэце Рэсiфi.
У 1962 годзе ён атрымлівае магчымасць прымяніць сваю тэорыю на практыцы і навучае 300 непісьменных работнікаў цукровых плантацый чытаць і пісаць за 45 дзён. Пасля гэтага бразільскі ўрад левацэнтрысцкага прэзідэнта Жуана Гуларта ўхваляе стварэнне тысяч падобных культурных гурткоў па ўсёй краіне.
У 1964 годзе, пасля правага ваеннага перавароту, дыктатура забараняе іх дзейнасць. Фрейрэ, будучы хрысціянскім сацыялістам, сімпатызаваў Кубінскай рэвалюцыі і левым рухам у краіне, быў арыштаваны і заключаны ў турму як «здраднік», дзе знаходзіўся 70 дзён. Пасля выгнання і кароткачасовага знаходжання ў Балівіі, Фрейрэ 5 гадоў працуе ў Чылі на мясцовф хрысціянска-дэмакратычны ўрад і ФАО пры ААН, у тым ліку ў чылійскага інстытуце аграрных рэформаў над праграмай адукацыі дарослых.
У 1967 годзе Фрейрэ публікуе сваю першую кнігу «Адукацыя як практыка волі». За якой варта яго самая вядомая кніга «Педагогіка прыгнечаных», упершыню апублікаваная ў Партугаліі ў 1968 годзе. У 1970 годзе кніга была перакладзеная на іспанскую і англійскую мовы. У самой Бразіліі кніга была выдадзена толькі ў 1974 годзе ва ўмовах паслаблення аўтарытарнага рэжыму.
Правёўшы год у Кембрыджы (штат Масачусэтс), дзе ён выкладаў у педагагічнай школе Гарвардскага універсітэта, Фрейрэ перабраўся ў Жэневу (Швейцарыя), дзе быў спецыяльным саветнiкам Сусветнага савета цэркваў у пытаннях адукацыі. Акрамя таго, ён кансультаваў левыя руху, якія прыйшлі да ўлады ў былых партугальскіх калоніях (у тым ліку ў Мазамбіку і Гвінеі-Бісау), у галіне стварэння адукацыйных сістэм і барацьбы з непісьменнасцю.
На радзіму Фрейрэ змог вярнуцца толькі ў 1980 годзе. Фрейрэ ўступіў у Партыю працоўных і адказваў за партыйную праграму ліквідацыі непісьменнасці сярод дарослага насельніцтва Сан-Паўлу з 1980 па 1986 год. Калі ПТ перамагла на муніцыпальных выбарах 1988 года, Фрейрэ быў прызначаны сакратаром па адукацыі штата Сан-Паўлу.
Творчасць[правіць | правіць зыходнік]
Паўлу Фрейрэ працаваў у галіне народнай адукацыі і займаўся філасофіяй адукацыі, што дазволіла аб’яднаць не толькі класічныя падыходы Платона, але і сучасную марксісцкую крытыку і тэорыю барацьбы з каланіялізмам. «Педагогіка прыгнечаных» можна разглядаць як развіццё або адказ на кнігу Франца Фанона «Праклятыя заклеймённые», у якой падкрэсліваецца неабходнасць забеспячэння карэннага насельніцтва такой адукацыяй, якое будзе з’яўляцца адначасова сучаснай (замест традыцыйнага, патрыярхальнага) і антыкаланіяльнай (а не проста асалодаю культуры каланізатараў).
Сярод прадстаўнікоў розных філасофскіх пазіцый, якія паўплывалі на яго светапогляд, ён называў наступныя імёны: «Сартр і Мунье, Эрых Фром і Луі Альтюсе, Артэга-і-Гасэт і Мао, Марцін Лютэр Кінг і Чэ Гевара, Унамуна і Маркузэ».
Сачыненні[правіць | правіць зыходнік]
- Паўлу Фрейрэ. «Адукацыя як практыка вызвалення». (Фрагмент у фармаце PDF)
- Фрейрэ П. Педагогіка прыгнечаных = Pedagogia do Oprimido (1970) / Пер. Н. Дзям’янава. - М .: Радыкальная тэорыя і практыка, 2019. - 176 с. - 500 экз.
Гл. таксама[правіць | правіць зыходнік]
- Лібертарная педагогіка
- Рая Дунаеўская
- Тэалогія вызвалення
- Антон Сямёнавіч Макаранка
- Іван Іліч
- Пітэр Макларен
Зноскі
- ↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: платформа адкрытых дадзеных — 2011. Праверана 10 кастрычніка 2015.
- ↑ 2,0 2,1 Paulo Freire // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ 3,0 3,1 Paulo Freire // SNAC — 2010. Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ The Fine Art Archive — 2003. Праверана 1 красавіка 2021.
- ↑ Itaú Cultural Paulo Freire // Enciclopédia Itaú Cultural — São Paulo: Itaú Cultural, 1987. — ISBN 978-85-7979-060-7 Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ LIBRIS — 2012. Праверана 24 жніўня 2018.
- ↑ (unspecified title) Праверана 3 ліпеня 2019.
- ↑ (unspecified title) Праверана 4 ліпеня 2019.
- ↑ Паулу Фрейре на The Person
Спасылкi[правіць | правіць зыходнік]
|
Паўлу Фрэйрэ на Вікісховішчы |
|---|
- The Paulo and Nita Freire International Project for Critical Pedagogy
- The Paulo Freire Institute at UCLA
- The Paulo Freire Institute of South Africa
- Instituto Paulo Freire of Spain
- Instituto Paulo Freire, Бразилия
- Paulo Freire Institute, Мальта
- Paulo Freire Research Center, Финляндия
- Paulo Freire Freedom School, Аризона
- Freire Charter School in Philadelphia
- The Center of Critical Pedagogy, Тель-Авив
- Политика невозможного Фатима Фрейре в диалоге с Contra File
Слоўнікі і энцыклапедыі | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
