Правы чалавека ў Малдове

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі

Сітуацыя з правамі чалавека ў Малдове стала прадметам пільнай увагі з 2002 года, і праваабарончыя арганізацыі ў Малдове і ва ўсім свеце выступілі супраць таго, што яны лічаць несправядлівым падаўленнем незалежных СМІ, а таксама супраць іншых парушэнняў.

У 2017 годзе Упраўленне Дзяржаўнага дэпартамента ЗША па маніторынгу і барацьбе з гандлем людзьмі змясціла краіну ў спіс назірання «Узровень 2»[1].

Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]

Асвятленне дзяржаўнымі СМІ вулічных пратэстаў 2002 года, звязаных са спробай камуністамі аднавіць абавязковае вывучэнне рускай мовы і абараніць культурную самабытнасць, якую большасць малдаван падзяляе з суседняй Румынія, падвергнулася цэнзуры. У лютым 2002 года, у адказ на жорсткую цэнзуру дзяржаўнай тэлевяшчальнай кампаніяй Teleradio-Moldova (TVM), сотні журналістаў TVM абвясцілі забастоўку ў знак салідарнасці з антыкамуністычнай апазіцыяй. У якасці адплаты ў сакавіку некалькі журналістаў і супрацоўнікаў былі звольненыя або часова адхіленыя ад працы на тэлеканале[2].

Аднак у 2004 годзе было зроблена паляпшэнне, і парламент Малдовы выключыў артыкул 170 з Крымінальнага кодэкса краіны. Артыкул 170 прадугледжваў да пяці гадоў пазбаўлення волі за паклёп[3].

Па дадзеных Арганізацыі па бяспецы і супрацоўніцтву ў Еўропе (АБСЕ), медыйны клімат у Малдове па стане на 2004 год заставаўся абмежавальным[4]. Улады працягвалі шматгадовую кампанію, каб прымусіць замаўчаць незалежныя апазіцыйныя галасы і рухі. Па справе, якую шырока раскрытыкавалі праваабаронцы, апазіцыйны палітык Валерый Пасат быў прысуджаны да дзесяці гадоў пазбаўлення волі. ЗША і праваабаронцы з Еўрасаюзу лічаць яго палітвязнем, а ў афіцыйнай заяве МЗС Расіі прысуд назвалі «уражлівым сваёй жорсткасцю».

Паводле штогадовай справаздачы Amnesty International за 2007 год, стан правоў чалавека ў Малдове быў кепскім. Катаванні і жорсткае абыходжанне былі шырока распаўсюджаны, а ўмовы ўтрымання пад вартай былі дрэннымі. Быў ратыфікаваны шэраг пагадненняў, якія абараняюць правы жанчын, але працягваўся гандаль людзьмі для гвалтоўнай сексуальнай і іншай эксплуатацыі. Меры па абароне жанчын ад хатняга гвалту былі неадэкватнымі. Былі ўнесены змены ў Канстытуцыю аб адмене смяротнага пакарання. Свабода слова абмяжоўвалася, а апазіцыйныя палітыкі падвяргаліся нападам.

У 2009 годзе, калі ў Малдове адбыліся самыя сур’ёзныя грамадскія беспарадкі за апошняе дзесяцігоддзе, некалькі мірных жыхароў, такіх як Валерыу Бабок, былі забітыя паліцыяй і значная колькасць параненыя[5]. Паводле справаздачы аб правах чалавека Дзяржаўнага дэпартамента Злучаных Штатаў, апублікаванай у красавіку 2011 году, «у адрозненне ад папярэдняга году, не было паведамленняў аб забойствах з боку сілавікоў. За год колькасць паведамленняў аб неправамерным уплыве ўладаў на СМІ істотна зменшылася». Але «ўлады Прыднястроўя працягвалі пераследаваць незалежныя СМІ і апазіцыйных палітыкаў; абмяжоўваць свабоду мерапрыемстваў, перамяшчэння і рэлігіі; і дыскрымінаваць румынамоўных»[6]. Малдова «дасягнула „прыкметнага прагрэсу“ ў галіне свабоды веравызнання з часоў Савецкага Саюза, але яна ўсё яшчэ можа зрабіць далейшыя крокі для заахвочвання разнастайнасці», — заявіў спецдакладчык ААН па пытаннях свабоды рэлігіі і перакананняў Хайнер Білефельдт у Кішынёве ў верасні 2011 года[7].

19 красавіка 2021 года ў Страсбургу (Францыя) быў падпісаны План дзеянняў Савета Еўропы для Рэспублікі Малдова на 2021—2024 гады, які меў сярод сваіх мэтаў працу над сітуацыяй з правамі чалавека ў Малдове[8].

Правы неабароненых груп насельніцтва[правіць | правіць зыходнік]

Цыгане[правіць | правіць зыходнік]

Дыскрымінацыя цыган з’яўляецца сістэмнай праблемай малдаўскага грамадства. Праваахоўныя органы, у прыватнасці міліцыя, праяўляюць да іх дыскрымінацыйнае стаўленне, варожасць, абразлівыя паводзіны, фізічны і псіхалагічны гвалт[9]. Дрэннае абыходжанне звычайна адбываецца падчас затрымання і накіравана на атрыманне паказанняў і прызнанняў[9]. Былі таксама выпадкі, калі дзяржаўныя ўлады адмаўляліся расследаваць або санкцыянаваць выпадкі фізічнага гвалту, учыненага асобамі ў дачыненні да цыган. Узровень пісьменнасці цыганскага насельніцтва ніжэйшы за сярэдні па краіне, а некаторыя населеныя пункты не маюць вадаправода, каналізацыі і ацяплення[10].

Свабода слова і прэсы[правіць | правіць зыходнік]

Канстытуцыя і законы Малдовы абараняюць свабоду слова і свабоду СМІ, а таксама забараняюць цэнзуру. Тым не менш, прамая і ўскосная цэнзура практыкуецца, і ў справаздачы Freedom House аб свабодзе прэсы за 2016 год Малдова прызнана «часткова свабоднай»[11].

Зноскі

  1. ↑ Trafficking in Persons Report 2017: Tier Placements. dead (англ.). www.state.gov. Архівавана з першакрыніцы 28 чэрвеня 2017.
  2. ↑ Attacks on the Press 2002: Moldova (31 сакавіка 2003). Праверана 6 March 2015.
  3. ↑ IFEX. dead. Архівавана з першакрыніцы 19 January 2015.
  4. ↑ Report on Assessment Visit to Moldova by the OSCE Representative on Freedom of the Media
  5. ↑ Bureau of Diplomatic Security, Moldova 2011 Crime and Safety Report
  6. ↑ United States Department of State, 2010 Human Rights Report: Moldova
  7. ↑ Moldova: UN human rights expert calls for more fostering of religious diversity
  8. ↑ "New Council of Europe Action Plan for the Republic of Moldova launched in Strasbourg". Council of Europe. 19 April 2021.
  9. ↑ а б Rele tratamente pe motiv de discriminare în Moldova. dead. Promo-LEX (16 красавіка 2012). Архівавана з першакрыніцы 2 ліпеня 2018.
  10. ↑ Moldova: Raport asupra drepturilor omului pe anul 2016. Ambasada SUA în Moldova.
  11. ↑ "Moldova / Country report / Freedom of the Press". Freedom House. 2016. {{cite news}}: Вонкавая спасылка ў |archivedate= (даведка); Праверце значэнне даты ў: |archivedate= (даведка)Папярэджанні CS1: url-status (link) Архіўная копія(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 22 кастрычніка 2018. Праверана 20 красавіка 2023.Архіўная копія(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 22 кастрычніка 2018. Праверана 20 красавіка 2023.
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Правы_чалавека_ў_Малдове&oldid=4638246"