Перайсці да зместу

Пратэсты на Шры-Ланцы (2022)

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Пратэсты на Шры-Ланцы
Дата з 15 сакавіка па 14 ліпеня 2022
Месца  Шры-Ланка
Прычыны эканамічны крызіс
Мэты адстаўка ўрада
Характарыстыка дэманстрацыі, інтэрнэт-актывізм, бунты

Пратэсты на Шры-Ланцы, што пазней перараслі ў беспарадкі, пачаліся ў сакавіку 2022 года на фоне найбуйнейшага эканамічнага крызісу ў краіне з моманту здабыцця яе незалежнасці. Пратэстоўцы запатрабавалі адстаўкі ўрада. 9 ліпеня яны ўварваліся ва ўрадавыя будынкі, у тым ліку ў рэзідэнцыю прэзідэнта краіны Гатабая Раджапаксэ. Было абвешчана аб адстаўцы прэзідэнта. 10 ліпеня Раджапаксэ заявіў аб сыходзе ў адстаўку 13-га чысла[1].

Перадумова

[правіць | правіць зыходнік]

Пратэстам папярэднічаў найбуйнейшы эканамічны крызіс у незалежнай Шры-Ланцы. Адной з яго прычын стала забарона ў красавіку 2021 года выкарыстання неарганічных угнаенняў і аграхімікатаў з мэтай пераходу да арганічнай сельскай гаспадаркі. Падзенне вытворчасці чая (адной з вядучых экспартных культур) прывяло да эканамічных страт у памеры каля 425 мільёнаў долараў, а вытворчасць рысу ўпала на 20% толькі на працягу першых шасці месяцаў. Краіна, раней самадастатковая ў яго вытворчасці, была вымушана імпартаваць рыс на суму 450 мільёнаў долараў. У цэлым, сельскагаспадарчая вытворчасць стала ў некалькі разоў больш дарагой пры рэзкім зніжэнні ўраджайнасці[2][3][4]. Іншай прычынай стала зніжэнне замежнага турызму ў перыяд пандэміі COVID-19[5].

Ход пратэстаў

[правіць | правіць зыходнік]

Пратэсты пачаліся 15 сакавіка 2022 года[6] і былі выкліканы найбуйнейшым эканамічным крызісам у краіне з моманту здабыцця яе незалежнасці[7][8], інфляцыяй[9] і карупцыяй[10]. Асноўным патрабаваннем пратэстоўцаў стала неадкладная адстаўка ўрада Гатабая Раджапаксэ[11][12]. Большасць пратэстоўцаў не звязаны ні з адной палітычнай партыяй, некаторыя выказалі незадаволенасць цяперашняй парламенцкай апазіцыяй[13]. Некалькі акцый былі праведзены асобамі, звязанымі з палітычнымі партыямі, але пасля праваліліся з-за адсутнасці падтрымкі.

Пратэсты былі ў асноўным арганізаваны шырокай грамадскасцю, уключаючы настаўнікаў, студэнтаў, лекараў, медсясцёр, IT-спецыялістаў, фермераў, юрыстаў, грамадскіх актывістаў, спартсменаў, інжынераў і паліцыянтаў[14][15]. Мітынгоўцы звычайна скандавалі такія лозунгі, як «Ідзі дадому, Гата!» і «Ідзіце дадому, Раджапаксэ!»[16][17]. Моладзь Шры-Ланкі адыграла важную ролю ў правядзенні акцый пратэсту ў Galle Face Green, скандуючы такія лозунгі, як «Вы звязаліся не з тым пакаленнем!» і «Не гуляйце з нашым будучым!»[18][19][20][21].

У адказ на пратэсты абвешчана надзвычайнае становішча, уведзены каменданцкі час, абмежавана праца сацыяльных сетак, такіх як Facebook, Twitter, WhatsApp, Instagram, Viber і YouTube, былі арыштаваны інтэрнэт-актывісты[22][23][24][25]. Гэтыя меры ўзмацнілі грамадскае незадавальненне і паслужылі пачаткам дэманстрацый супраць падаўлення асноўных правоў чалавека[26][27]. Блакаванне сацыяльных сетак таксама мела непрыемныя наступствы для ўрада краіны: жыхары Шры-Ланкі пачалі масава выкарыстоўваць VPN, што прывяло да распаўсюджвання пратэстных хэштэгаў #GoHomeRajapaksas і #GoHomeGota, у такіх краінах, як Злучаныя Штаты Амерыкі, Сінгапур і Германія; блакаванне было знята ў дзень яе ўстаноўкі. Акрамя таго, Камісія па правах чалавека Шры-Ланкі асудзіла гэтую меру і выклікала службовых асоб, адказных за падаўленне дзеянняў пратэстуючых[28].

3 красавіка ўсе 26 членаў другога кабінета Гатабая Раджапаксэ, за выключэннем прэм’ер-міністра, масава падалі ў адстаўку. СМІ палічылі адстаўкі «няшчырымі», адзначыўшы, што пры адстаўках не выконваўся канстытуцыйны пратакол[29][30][31]. На наступны дзень некалькі чалавек былі адноўлены ў розных міністэрствах[32]. Галоўны парламенцкі арганізатар Джонстан Фернанда настаяў на тым, што прэзідэнт не сыдзе ў адстаўку ні пры якіх абставінах, нягледзячы на шматлікія заклікі пратэстоўцаў, апазіцыі і шырокай грамадскасці[33].

12 мая новым прэм’ер-міністрам Шры-Ланкі быў прызначаны Раніл Вікрамасінгхе[34].

Пратэстоўцам удалося дамагчыся значных поспехаў, уключаючы адхіленне ад пасады чыноўнікаў і міністраў, у тым ліку членаў сям’і Раджапаксэ і яе блізкіх паплечнікаў, якіх палічылі адказнымі за эканамічны крызіс, і прызначэнне больш кваліфікаваных экспертаў і вопытных чыноўнікаў, уключаючы стварэнне Кансультатыўнай групы па шматбаковым узаемадзеянні і прымальнасці ўзроўню доўгу[14].

9 ліпеня пратэстоўцы захапілі рэзідэнцыю прэзідэнта Шры-Ланкі[35], Гатабая Раджапаксэ бег[36]. Яны таксама ўварваліся ў Прэзідэнцкі сакратарыят[37] і афіцыйную рэзідэнцыю прэм’ер-міністра[38]. Паліцыя Шры-Ланкі збіла пратэстуючых і чатырох журналістаў ля будынка[39]. Прэм’ер-міністр заявіў у Twitter пра гатоўнасць сысці са сваёй пасады. У сваю чаргу спікер парламента выступіў з заявай аб тым, што прэзідэнт Раджапаксэ сыдзе ў адстаўку 13 ліпеня[40]. Каля 22:00 пратэстоўцы падпалілі захопленую рэзідэнцыю прэм’ер-міністра[41].

13 ліпеня канцылярыя прэм'ер-міністра паведаміла, што Гатабая Раджапаксэ збег на Мальдывы. У краіне абвешчана надзвычайнае становішча. Спікер парламента заявіў, што Раніл Вікрамасінгхе быў прызначаны Раджапаксэ выконваючым абавязкі прэзідэнта[42]. Пратэстоўцы пачалі патрабаваць і яго адстаўкі[43]. 20 ліпеня Вікрамасінгхе быў абраны парламентам на пасаду прэзідэнта[44].

Становішча на фоне пратэстаў

[правіць | правіць зыходнік]

12 красавіка Шры-Ланка абвясціла дэфолт па знешняму абавязку на фоне крызісу і пратэстаў[45].

На 27 чэрвеня ў краіне не засталося бензіну і дызеля нават на адзін дзень[46]. Кабінет міністраў спыніў продаж паліва на два тыдні, каб захаваць яго на выпадак надзвычайных сітуацый. Выключэнне было зроблена толькі для медыцынскага і харчовага сектараў. Афіцыйны прадстаўнік урада Бандула Гунавардана папярэдзіў, што грамадскі транспарт спыніць працу ў бліжэйшы час[47].

Прэзідэнт Шры-Ланкі Гатабая Раджапаксэ паведаміў, што ЗША накіруюць яго краіне дадаткова 20 мільёнаў долараў у выглядзе дапамогі для барацьбы з наступствамі эканамічнага крызісу[48].

Зноскі

[правіць | правіць зыходнік]
  1. ↑ СМИ: президент Шри-Ланки уйдет в отставку 13 июля. Newswire также сообщает, что спикер парламента Шри-Ланки известил президента о решении лидеров партий о его отставке. ТАСС (9 ліпеня 2022). Праверана 9 ліпеня 2022.
  2. ↑ Nordhaus, Ted; Shah, Saloni (2022-03-05). "In Sri Lanka, Organic Farming Went Catastrophically Wrong". Foreign Policy. Праверана 3 April 2022.
  3. ↑ Organic food revolution in Sri Lanka threatens its tea industry. Aljazeera (1 верасня 2021). Архівавана з першакрыніцы 4 верасня 2021. Праверана 5 верасня 2021.
  4. ↑ Sirimane, Shirajiv. "Major food crisis in October?". Daily News(англ.). Праверана 30 May 2022.
  5. ↑ Премьер-министр Шри-Ланки созвал экстренное совещание партийных руководителей из-за протестов (руск.). Коммерсантъ (9 ліпеня 2022). Праверана 10 ліпеня 2022.
  6. ↑ Sri Lanka’s main opposition to hold demonstration on March 15 in Colombo (англ.). EconomyNext (7 сакавіка 2022). Праверана 15 мая 2022.
  7. ↑ Everything to Know About Sri Lanka’s Economic Crisis (англ.). BORGEN (23 красавіка 2022). Праверана 15 мая 2022.
  8. ↑ Infographic: Sri Lanka’s economic crisis and political turmoil (англ.). www.aljazeera.com. Праверана 15 мая 2022.
  9. ↑ "Sri Lanka Declares Public Emergency, Imposes Curfew". Bloomberg.com. 2022-04-01. Праверана 2022-05-15.
  10. ↑ Sri Lanka's all-powerful Rajapaksas under fire (англ.). France 24 (1 красавіка 2022). Праверана 15 мая 2022.
  11. ↑ Sri Lanka: 50 injured as protesters try to storm president’s house amid economic crisis (англ.). the Guardian (1 красавіка 2022). Праверана 15 мая 2022.
  12. ↑ Main opposition SJB to hold mass protest rally in Colombo (англ.)(недаступная спасылка). NewsWire (13 сакавіка 2022). Архівавана з першакрыніцы 15 сакавіка 2022. Праверана 15 мая 2022.
  13. ↑ Dilshan Nadeera. The betrayal of the young (англ.). Праверана 15 мая 2022.
  14. ↑ а б Sri Lanka’s Leaderless Protests (англ.). thediplomat.com. Праверана 15 мая 2022.
  15. ↑ Sri Lanka: The protesters (англ.). The Indian Express (17 красавіка 2022). Праверана 15 мая 2022.
  16. ↑ Carpenters in Moratuwa stage protest - Front Page | Daily Mirror (англ.). www.dailymirror.lk. Праверана 15 мая 2022.
  17. ↑ Srinivasan, Meera (2022-04-04). "Opposition reject Gotabaya call to join cabinet amid crisis". The Hindu. Colombo. 0971-751X. Праверана 2022-05-15.
  18. ↑ Don’t play around with this generation (англ.). ft.lk (12 красавіка 2022). Праверана 15 мая 2022.
  19. ↑ Shivanthi ranasinghe. ‘Messed with the Wrong Generation’ (англ.). Ceylon Today (18 красавіка 2022). Праверана 15 мая 2022.
  20. ↑ The youth are marching on. Print Edition - The Sunday Times, Sri Lanka. Праверана 15 мая 2022.
  21. ↑ Diverse but determined; the people keep coming to Galle Face(недаступная спасылка). Print Edition - The Sunday Times, Sri Lanka. Архівавана з першакрыніцы 19 красавіка 2022. Праверана 15 мая 2022.
  22. ↑ СМИ: заключенных могли использовать для нападения на протестующих в Шри-Ланке (руск.). ТАСС. Праверана 15 мая 2022.
  23. ↑ Sri Lanka Declared State Of Emergency As Crisis Sparks Protests (англ.)(недаступная спасылка). Viral Bake (2 красавіка 2022). Архівавана з першакрыніцы 2 красавіка 2022. Праверана 15 мая 2022.
  24. ↑ "Gotabaya Rajapaksa: Economic crisis protesters defy curfew in Sri Lanka". BBC News. 2022-04-03. Праверана 2022-05-15.
  25. ↑ Sri Lanka imposes curfew after protests over food, fuel shortages (англ.). www.aljazeera.com. Праверана 15 мая 2022.
  26. ↑ ඇදිරිය හා සමාජ මාධ්‍ය තහනම නිසා රජයට ඇති අප්‍රසාදය ඉහළට?(нявызн.). www.ada.lk. Праверана 15 мая 2022.
  27. ↑ Sri Lankans in NZ, Australia take to the street against govt. - Breaking News | Daily Mirror (англ.). www.dailymirror.lk. Праверана 15 мая 2022.
  28. ↑ Social media ban backfires : Anti Govt slogans trends in other countries (англ.)(недаступная спасылка). NewsWire (3 красавіка 2022). Архівавана з першакрыніцы 3 красавіка 2022. Праверана 15 мая 2022.
  29. ↑ "Sri Lanka: Reshuffle begins after cabinet quits over protests". BBC News. 2022-04-04. Праверана 2022-05-15.
  30. ↑ Cabinet resigns, interim govt. soon - Latest News | Daily Mirror (англ.). www.dailymirror.lk. Праверана 15 мая 2022.
  31. ↑ Sri Lanka main SJB slams ‘sham’ cabinet resignation, says no deal (англ.). EconomyNext (4 красавіка 2022). Праверана 15 мая 2022.
  32. ↑ 4 new Ministers sworn in - Latest News | Daily Mirror (англ.). www.dailymirror.lk. Праверана 15 мая 2022.
  33. ↑ "Gotabaya Rajapaksa: Sri Lanka president defies calls for his resignation". BBC News. 2022-04-06. Праверана 2022-05-15.
  34. ↑ 2022: Политический и экономический кризис в Шри-Ланке (руск.). Праверана 10 чэрвеня 2022.
  35. ↑ Протестующие на Шри-Ланке захватили резиденцию президента, сообщили СМИ. РИА Новости (9 ліпеня 2022). Праверана 9 ліпеня 2022.
  36. ↑ "Президент Шри-Ланки бежал из-за вторжения протестующих в его резиденцию". Профиль. 2022-07-09. Праверана 2022-07-09.
  37. ↑ Protesters breach Presidential Secretariat (англ.)(недаступная спасылка). NewsWire (9 ліпеня 2022). Архівавана з першакрыніцы 16 ліпеня 2022. Праверана 10 ліпеня 2022.
  38. ↑ Протестующие в Шри-Ланке вошли в здание резиденции премьера (руск.). Взгляд.ру. Праверана 10 ліпеня 2022.
  39. ↑ Police attack journalists covering protests (англ.)(недаступная спасылка). NewsWire (9 ліпеня 2022). Архівавана з першакрыніцы 9 ліпеня 2022. Праверана 10 ліпеня 2022.
  40. ↑ Sri Lanka president to resign on July 13: Speaker (англ.). EconomyNext (9 ліпеня 2022). Праверана 10 ліпеня 2022.
  41. ↑ "На Шри-Ланке подожгли резиденцию премьер-министра". News.ru. 2022-07-09. Праверана 2022-07-09.
  42. ↑ Joseph Stepansky. State of emergency imposed in Sri Lanka after president flees (англ.). www.aljazeera.com. Праверана 13 ліпеня 2022.
  43. ↑ Sri Lanka’s political crisis continues as Ranil Wickremesinghe bids to be president (англ.). the Guardian (16 ліпеня 2022). Праверана 19 ліпеня 2022.
  44. ↑ Новым президентом Шри-Ланки стал бывший премьер страны Ранил Викремесингхе. www.vedomosti.ru (20 ліпеня 2022).
  45. ↑ Шри-Ланка объявила дефолт по внешнему долгу на фоне нехватки валюты (руск.). РБК. Праверана 15 мая 2022.
  46. ↑ SL runs out of fuel and no new shipments ordered - Breaking News | Daily Mirror (англ.). www.dailymirror.lk. Праверана 27 чэрвеня 2022.
  47. ↑ Шри-Ланка остановит автобусы. Российская газета (29 чэрвеня 2022). Праверана 29 чэрвеня 2022.
  48. ↑ Президент Шри-Ланки Готабая Раджапакса сообщил, что США направят его стране дополнительно $20 млн в виде помощи для борьбы с последствиями экономического кризиса.. ТАСС (29 чэрвеня 2022). Праверана 29 чэрвеня 2022.
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Пратэсты_на_Шры-Ланцы_(2022)&oldid=4874480"