Перайсці да зместу

Пратэсты ў Арменіі (2020—2021)

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Рух па выратаванні Радзімы (2020-2021)
Пратэсты ў Ерэване супраць пагаднення аб спыненні агню ў Нагорным Карабаху
Дата з 10 лістапада 2020 года (3 гады, 11 месяцаў, 23 дні)
Месца  Арменія
Прычыны Падпісанне Ніколом Пашыняном дамовы аб спыненні вайны ў Нагорным Карабаху[1][2]
Мэты Ануляванне падпісанага прэм'ер-міністра Ніколом Пашыняном пагаднення аб спыненні агню ў Нагорным Карабаху
    • Адстаўка прэм'ер-міністра Нікола Пашыняна[3]
Характарыстыка Беспарадкі
Мітынг
Статус Працягваецца
Бакі канфлікту
Арменія Пратэстоўцы:
    • Прыхільнікі апазіцыі
    • Этнічныя армяне, перамешчаныя з Нагорнага Карабаха[4]

Апазіцыйныя партыі:

    • Квітнеючая Арменія
    • Рэспубліканская партыя Арменіі
    • Дашнакцуцюн
Арменія Урад Арменіі
    • Паліцыя

Ўрадавыя партыі:

    • Грамадзянскі дагавор
    • Рэспубліка
Ключавыя фігуры
Арменія Наіра Зограбян[5]

Арменія Артур Ванецян[6]

Арменія Нікол Пашынян

Арменія Ваге Казарян

Страты
Арыштавана6 чалавек

Пратэсты ў Арменіі (2020—2021) — беспарадкі і масавыя пратэсты ў горадзе Ерэван, сталіцы Арменіі, пасля падпісання пагаднення аб спыненні агню ў Нагорным Карабаху 10 лістапада 2020 года. Тысячы людзей выйшлі на вуліцы, і сотні людзей штурмавалі будынак парламента ў Ерэване пасля таго, як прэм'ер-міністр Нікол Пашынян абвясціў у Facebook, што ён падпісаў спыненне баявых дзеянняў з Азербайджанам з-за Нагорна-Карабахскага рэгіёну, пасля фактычнай капітуляцыі Арменіі[7].

Перадгісторыя

[правіць | правіць зыходнік]

У ходзе ўзброенага канфлікту ў Нагорным Карабаху, пачатак 27 верасня 2020 года, Азербайджан заняў шэраг населеных пунктаў, у тым ліку і стратэгічна важны горад Шуша. 9 лістапада ўлады Рэспублікі Арменіі, Азербайджанскай Рэспублікі і Расійскай Федэрацыі падпісалі заяву аб спыненні агню ў Нагорным Карабаху. Па гэтай заяве бакі засталіся на занятых пазіцыях, у зону канфлікту былі ўведзеныя расійскія міратворцы. Арменія вярнула Азербайджану Кельбаджарскі, Агдамскі і Лачинскі раёны. Прэм'ер-міністр Арменіі Нікол Пашынян ў сваім паведамленні ў Facebook сказаў, што прыняў рашэнне аб падпісанні гэтага «хваравітага» дакумента ў выніку «глыбокага аналізу ваеннага становішча і ацэнкі людзей, лепшым чынам валодаюць сітуацыяй»[8].

Многія людзі сталі ахвярамі армянскай ваеннай прапаганды, з боку высокапастаўленых вайскоўцаў і чыноўнікаў, якая да апошняга дня паўтарала, што «справы на фронце не так ужо дрэнныя", што "вораг нясе вялікія страты» і што «армянская армія здольная выстаяць і перамагчы»[9].

Ход пратэстаў

[правіць | правіць зыходнік]

Былі бойкі, калі пратэстоўцы спрабавалі выйсці на трыбуну, каб выступіць, крычалі, кідаючы бутэлькі[10].

Пратэстоўцы таксама захапілі будынак парламента, зламаўшы металічную дзверы, і выцягнулі старшыні Нацыянальнага сходу Арменіі Арарата Мірзояна з машыны, патрабуючы расказаць пра месцазнаходжанне Пашынян. Мірзоян быў зьбіты натоўпам, а затым дастаўлены ў бальніцу, дзе яму зрабілі аперацыю і, як паведамлялася, ён быў у добрым стане[11].

Агенцтва навін AFP паведаміла, што нешматлікія прысутныя паліцэйскія мала што зрабілі для прадухілення беспарадкаў, і людзі блукалі па калідорах ўрадавага будынка, дзе былі адчынены дзверы і раскідана змесціва офісаў[10].

Увечары 10 лістапада гурт пратэстуючых у Ерэване накіравалася ад будынка ўрада да будынка парламента Арменіі, патрабуючы ад уладаў адмовіцца ад дамоўленасцей па Карабаху[12].

11 лістапада пратэстоўцы зрабілі ператрус ў офісе Фонду Сороса «Адкрытае грамадства» ў цэнтры Ерэвана[13]. У той жа дзень шэсць чалавек былі затрыманыя па падазрэнні ў арганізацыі масавых беспарадкаў, публічных закліках да захопу ўлады і звяржэння канстытуцыйнага ладу, паведаміў кіраўнік апарата прэм'ер-міністра Арменіі Эдуард Агаджанян[14].

На плошчы Свабоды ў Ерэване, дзе прыхільнікі апазіцыі праводзяць мітынг, адбыліся сутычкі паміж удзельнікамі мітынгу і сілавікамі. Тры супрацоўнікі праваахоўных органаў пацярпелі[15].

Быў затрыманы лідар апазіцыйнай партыі «Квітнеючая Арменія» Гагік Царукян. Апазіцыя заявіла аб стварэнні «Камітэта нацыянальнага выратавання»[16].

Служба нацыянальнай бяспекі Арменіі арыштавала прэс-сакратара Рэспубліканскай партыі Эдуарда Шармазанова, былога намеснікам старшыні нацыянальнага сходу[17].

12 лістапада новая акцыя пратэсту стартавала ў сховішчы старажытных рукапісаў і ў тэатра оперы. Людзі, якія сабраліся прадстаўлялі апазіцыйныя партыі і патрабавалі адстаўкі прэм'ер міністра. Акцыя праходзіла адносна спакойна. Мітынгоўцаў было менш чым у папярэднія дні. Назіралася вялікая колькасць прадстаўнікоў праваахоўных органаў. Пратэстоўцы арганізавалі шэсце па горадзе. Было затрымана больш за 60-і чалавек. Былі таксама затрыманыя былы міністр эканомікі Арцвик Мінасян ад партыі «Дашнакцуцюн», Арсен Бабаян ад партыі «Радзіма», Ара Акапян ад партыі «Нацыянальная позва». Раней затрыманы старшыня партыі «Квітнеючая Арменія» Гагік Царукян быў вызвалены.

13 лістапада пратэсты працягваліся. Зноў было арганізавана шэсце. Да пратэстоўцаў далучыліся асобы ў уніформе якія сцвярджаюць што вярнуліся з фронту.

Навінавыя сайты апублікавалі навіна пра знойдзенае целе Гарніка Петрасяна — актывіста, які ўварваўся ў залу пасяджэння парламента падчас пратэстаў.

Арыштаваны былы дырэктар Службы нацыянальнай бяспекі Арменіі Артур Ванецян па падазрэнні ў падрыхтоўцы забойства прэм'ер-міністра Нікола Пашыняна.

У Ерэване праходзілі мітынгі ў падтрымку камандзіра дабравольніцкага атрада «Сісакан» Ашот Минасяна які абвінавачваецца ў падрыхтоўцы арганізацыі забойства прэм'ер-міністра Арменіі[18].

17 апазіцыйных партый арганізавалі на плошчы Свабоды ў Ерэване мітынг з патрабаваннем адстаўкі Пашынян і ўсяго ўрада краіны[19]. МЗС Арменіі Зограб Мнацаканян падаў у адстаўку.

Былы начальнік генеральнага штаба ўзброеных сіл Рэспублікі Арменія, галоўны ваенны інспектар Мовсес Акапян сышоў з пасады па ўласным жаданні[20]. Акапян зрабіў некалькі заяў аб няправільным механізме мабілізацыі, аб куплі непатрэбнай тэхнікі і знішчальнікаў, аб няправільным размеркаванні войскаў, аб скарачэннях у арміі, аб велізарнай колькасці дэзерціраў, пасля чаго падвергнуўся допыту з боку спецыяльнай следчай службы[21].

У Ерэване пратэстоўцы пачалі перакрываць дарогі замінаючы прасоўванні аўтамабіляў і патрабуючы адстаўкі прэм'ер міністра, пазней частка пратэстуючых была затрыманая паліцыяй[22].

Дырэктар Ерэванскага «Цэнтра рэгіянальных даследаванняў» Рычард Кіракасян заявіў, што не чакае рэзкай змены ўлады з-за малалікасці пратэстаў і непапулярнасці апазіцыі, але падкрэсліў, што Пашиняну неабходна аднавіць спакой і ўпэўненасць у бліжэйшыя тыдні, што, на думку Кіракасян, будзе няпроста[23].

  1. Протесты в Ереване после соглашения по Карабаху. www.rbc.ru. РБК (11 лістапада 2020).
  2. Протесты в Армении: негодование или борьба за власть?. ru.euronews.com. Euronews (11 лістапада 2020).
  3. "Он предатель!" Армянская оппозиция о властях, миротворцах и Карабахе. ria.ru. РИА Новости (13 лістапада 2020).
  4. Fresh crisis brews in Armenia after Nagorno-Karabakh peace deal (англ.). aljazeera.com. Al Jazeera (12 лістапада 2020).
  5. На митинге в Ереване Пашиняна призвали покаяться и уйти
  6. Ситуацию вокруг Карабаха можно исправить как тогда, так и сейчас – Ванецян
  7. Kramer, Andrew E. (10 November 2020). "Facing Military Debacle, Armenia Accepts a Deal in Nagorno-Karabakh War". The New York Times. Праверана 10 November 2020.
  8. "Конец войны в Карабахе. Стороны договорились о вводе в регион российских миротворцев". BBC News Русская служба. Праверана 2020-11-11.
  9. "Жертвы самообмана. Потрясенные поражением в войне армяне требуют отставки премьера". BBC News Русская служба. Праверана 2020-11-11.
  10. а б Nagorno-Karabakh conflict: Violence inside Armenian parliament as protesters denounce ceasefire. Sky News. Праверана 10 November 2020.
  11. Արարատ Միրզոյանն այս պահին վիրահատվում է. Նիկոլ Փաշինյան (арм.). Sputnik Armenia.
  12. «Требуем аннулировать!» Демонстранты в Ереване направилась к зданию парламента
  13. Протестующие разгромили офис фонда Сороса в центре Еревана (руск.). Interfax.ru. Праверана 10 лістапада 2020.
  14. Six Detained On Suspicion Of Mass Riots, Calls To Seize Power, Including Attackers Of Parliament Speaker Ararat Mirzoyan. | ZARTONK MEDIA. zartonkmedia.com. Праверана 11 лістапада 2020.
  15. Обстановка в центре Еревана накаляется: в стычке пострадали полицейские
  16. В Ереване начались стычки протестующих с полицией (руск.). www.kommersant.ru (11 лістапада 2020). Праверана 11 лістапада 2020.
  17. В Армении арестовали бывшего вице-спикера парламента Шармазанова
  18. https://ru.armeniasputnik.am/politics/20201115/25342466/V-Erevane-prokhodit-miting-v-podderzhku-komandira-dobrovolcheskogo-otryada-Ashota-Minasyana.html
  19. В Ереване проходит митинг с требованием отставки Пашиняна. РБК Украина (16 лістапада 2020). Праверана 16 лістапада 2020.
  20. https://ru.armeniasputnik.am/politics/20201118/25391526/Glavnyy-voennyy-inspektor-Armenii-Movses-Akopyan-podal-v-otstavku.html
  21. https://ru.armeniasputnik.am/society/20201119/25412817/Generala-Movsesa-Akopyana-doprosili-v-Spetsialnoy-sledstvennoy-sluzhbe-Armenii.html
  22. https://ru.armeniasputnik.am/politics/20201119/25402782/V-Erevane-nachali-perekryvat-ulitsy-s-trebovaniem-otstavki-Pashinyana.html
  23. Семь вопросов к миру в Карабахе. Кто от этого выиграл и что будет дальше?