Прэзідэнт Ізраіля

Прэзідэнт Ізраіля
іўр.: נשיא מדינת ישראל
Штандарт прэзідэнта Ізраіля
Пасаду займае Іцхак Герцаг з 2 чэрвеня 22021 года
Узначальвае	Ізраіль
Афіцыйная рэзідэнцыя	Beit HaNassi[d]
Прызначаецца	Кнесет
Тэрмін паўнамоцтваў	5 гадоў
Пасада з’явілася	1949
Першы на пасадзе	Хаім Вейцман
Сайт	president.gov.il

Прэзідэнт Ізраіля (іўр.: נשיא מדינת ישראל) — кіраўнік дзяржавы Ізраіль. Ізраіль з'яўляецца парламенцкай рэспублікай, і яго Прэзідэнт выконвае галоўным чынам прадстаўніцкія і цырыманіяльныя функцыі; рэальныя паўнамоцтвы знаходзяцца ў руках кіраўніка ўрада. Прэзідэнт абіраецца Кнэсетам на сямігадовы тэрмін, адно і тая ж асоба не можа быць абрана Прэзідэнтам больш чым на адзін тэрмін (да 1993 года — не больш, чым на два пяцігадовых тэрміну). Правы і абавязкі Прэзідэнта, а таксама парадак абрання прэзідэнта вызначаны ў асноўным законе «Прэзідэнт дзяржавы».

У цяперашні час Прэзідэнтам Ізраіля з'яўляецца Рэўвен Рывлін, цырымонія інаўгурацыі якога адбылася 24 ліпеня 2014 году.

Правы і абавязкі

У адпаведнасці з параграфам 11 закона «Прэзідэнт дзяржавы», Прэзідэнт падпісвае законы, прынятыя Кнэсетам, і міжнародныя дамовы, акрамя законаў, якія тычацца інстытута прэзідэнцтва, а таксама прымае даверчыя граматы ў амбасадараў замежных дзяржаў. На Прэзідэнта ўскладзена прызначэнне суддзяў, паслоў і консулаў Ізраіля за мяжой, а таксама іншых службовых асоб; на практыцы гэтая функцыя носіць чыста цырыманіяльны характар, паколькі параграф 12 закона ўсталёўвае, што Прэзідэнт мае права падпісваць толькі дакументы, якія завізаваны кіраўніком або адным з міністраў ўрада (за выключэннем дакументаў, якія датычацца фарміравання ўрада і роспуску кнесета).

Прэзідэнт валодае правам памілавання злачынцаў; зніжэння тэрміну і цяжару пакаранняў, накладзеных судом. Кожны грамадзянін Ізраіля, асуджаны да пазбаўлення волі, можа адзін раз за сваё жыццё звярнуцца да Прэзідэнта з прашэннем аб памілаванні. Кожная просьба будзе разгледжана індывідуальна. З прашэннем аб памілаванні асуджанага могуць звярнуцца і іншыя грамадзяне Ізраіля; такім чынам быў памілаваны тэрарыст Самір Кунтар.

Параграф 11 таксама вызначае, што Прэзідэнт павінен выконваць абавязкі, звязаныя з фармаваннем ўрада, якія вызначаны ў асноўным законе «Аб ўрадзе». У адпаведнасці з гэтым законам, у абавязкі прэзідэнта ўваходзіць выбар кандыдата на пасаду прэм'ер-міністра з ліку выбраных чальцоў Кнэсета. Гэтаму кандыдату даручаецца фармаванне ўрада. Прызначэнне кандыдата ў прэм'ер-міністры вырабляецца пасля выбараў у Кнэсет, у выпадку адстаўкі дзеючага кіраўніка ўрада ці прыняцця вотуму недаверу дзейнаму ўраду. Як правіла мандат на фармаванне ўрада атрымлівае лідар партыі, якая набрала найбольшую колькасць галасоў на выбарах, аднак двойчы ў гісторыі Ізраіля прэзідэнты прымалі іншае рашэнне: ў 1950 годзе пасля адстаўкі першага ўраду Ізраіля, калі Давід Бэн-Гурыён не змог сфармаваць новы ўрад, гэта было даручана лідару прагрэсіўнай партыі Пінхас Розен, нягледзячы на ​​тое, што яго партыя валодала ўсяго пяццю месцамі ў Кнэсеце. Спроба Розена таксама не ўдалася, і ў выніку новы ўрад узначаліў Бэн-Гурыён. Пасля выбараў 2009 года фармаванне ўрада было даручана Біньяміну Нетаніягу, хоця, партыя, якую ён узначальвае, Лікуд, заняла на выбарах другое месца, атрымаўшы 27 мандатаў, а найбольшая колькасць — 28 атрымала партыя Кадзіма.

Выбары і адхіленне ад пасады

Удзел у выбарах

Любы грамадзянін Ізраіля, які пастаянна пражывае ў краіне, мае права вылучыць сваю кандыдатуру на пост Прэзідэнта.