Пётр Фёдаравіч Лысенка

Пётр Фёдаравіч Лысенка
Пётр Фёдаравіч Лысенка
	;
Дата нараджэння	16 верасня 1931
Месца нараджэння	Зарачаны, Гаранскі сельсавет, Полацкі раён, БССР, СССР;
Дата смерці	23 сакавіка 2020 (88 гадоў)
Месца смерці	Мінск, Беларусь;
Грамадзянства	СССР; Беларусь;
Род дзейнасці	антраполаг, археолаг
Навуковая сфера	археалогія
Месца працы	Інстытут гісторыі НАНБ;
Навуковая ступень	доктар гістарычных навук
Навуковае званне	прафесар гісторыі
Альма-матар	Мінскі дзяржаўны педагагічны інстытут імя А. М. Горкага (1953);
Вядомыя вучні	Алег Анатольевіч Макушнікаў
Вядомы як	вядучы археолаг Палесся
Прэміі
Узнагароды	Ганаровы грамадзянін Турава[d] Ганаровы грамадзянін Пінска[d]
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Пётр Фёдаравіч Лысенка (нар. 16 верасня 1931, в. Зарачаны, Полацкі раён, Віцебская вобласць — 23 сакавіка 2020) — беларускі археолаг, доктар гістарычных навук (1988), прафесар (1993), лаўрэат Дзяржаўнай прэміі Рэспублікі Беларусь (2002).

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Агульныя звесткі[правіць | правіць зыходнік]

З бацькамі пераехаў з Зарачан у г. Пінск (Брэсцкая вобласць). Скончыў гістарычны факультэт Мінскага педагагічнага інстытута імя М. Горкага (1953).

З 1964 г. працаваў у Інстытуце гісторыі Нацыянальнай Акадэміі навук Беларусі — старшы навуковы супрацоўнік, загадчык сектара сярэдневяковай археалогіі, загадчык аддзела археалогіі Сярэдневякоўя, галоўны навуковы супрацоўнік аддзела археалогіі Сярэднявечча і Новага часу Цэнтра археалогіі і старажытнай гісторыі Беларусі.

Навуковая дзейнасць[правіць | правіць зыходнік]

Вывучаў курганы XI—XIII ст., старажытныя гарады: Тураў, Берасце, Пінск, Слуцк, Давыд-Гарадок, Клецк, Рагачоў, Мазыр, Менск. Пры раскопках у Брэсце, упершыню для драўлянай побытавай архітэктуры Русі, выявіў жылыя пабудовы на 12 — 13 вянцоў з аконнымі праёмамі і фрагментамі даху — т. зв. курыцамі і самцамі. Прыйшоў да высновы, што Брэст заснаваны дрыгавічамі. Вынікам даследаванняў было адкрыццё археалагічнага музея «Бярэсце».

На раскопках у Тураве выявіў рэшткі храма, верагодна, разбуранага землятрусам у XIII ст. Па выніках раскопак створаны Тураўскі археалагічны музей-павільён.

Аўтар шэрага манаграфій і звыш 150 навуковых артыкулаў; падрыхтаваў шэраг навукоўцаў. З 1994 г. — у складзе экспертнага савета Вышэйшага атэстацыйнага камітэта (ВАК) Рэспублікі Беларусь па гістарычных навуках, з 1999 г. — старшыня экспертнага савета ВАК па археалогіі, этнаграфіі і дапаможных гістарычных навуках. Працяглы час быў старшынёй палявога камітэта Інстытута гісторыі НАН Беларусі.

Званні і прэміі[правіць | правіць зыходнік]

Дзяржаўная прэмія Рэспублікі Беларусь у галіне навукі і тэхнікі (2002, у аўтарскім калектыве) — за цыкл прац «Паўднёвая Беларусь у IX—XIII ст.».
Грамата Прэзідыума Вярхоўнага Савета БССР (1979).
Ганаровы грамадзянін Турава.
Ганаровы грамадзянін Пінска.

Творы[правіць | правіць зыходнік]

Древнейшие города Белоруссии. — Мн., 1966. (Сумесна з Г. В. Штыхавым) (руск.)
Города Туровской земли. — Мн., 1974. (руск.)
Берестье. — Мн., 1985. (руск.)
Открытие Берестья. — Мн., 1989; 2007, 2-е изд. (руск.)
Дреговичи. — Мн., 1991. (руск.)
Древний Пинск IX—XIII вв. — Мн., 1997; Пинск, 2007, 2-е изд. (руск.)
Туровская земля IX—XIII вв. — Мн., 1999; 2001, 2-е изд. (руск.)
Древний Туров. — Мн., 2004. (руск.)
Сказание о Турове. — Мн., 2006; 2007, 2-е изд. (руск.)

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Каваленя А., Ляўко В., Мядзведзеў А. Даследчык Тураўскай зямлі: да 75-годдзя з дня нараджэння і 45-годдзя навуковай дзейнасці Пятра Фёдаравіча Лысенкі // Беларускі гістарычны часопіс. — 2006. — № 9. — С. 53—57.

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Пётр Фёдаравіч Лысенка