Піраканта калючая

	Піраканта калючая
Навуковая класіфікацыя
Дамен:	Эўкарыёты
Царства:	Расліны
Аддзел:	Кветкавыя
Клас:	Двухдольныя
Парадак:	Ружакветныя
Сямейства:	Ружавыя
Падсямейства:	Слівавыя
Трыба:	Яблыневыя
Род:	Піраканта
Від:	Піраканта калючая
Міжнародная навуковая назва
	Pyracantha coccinea M. Roem.
Падвіды
	Pyracantha coccinea var. pauciflora ; (Poir.) Dippel;
ITIS	1
NCBI	1
EOL	1
GRIN	t:1234
IPNI	730611-1
TPL	rjp-447

Піраканта калючая^[4] (Pyracantha coccinea) — від раслін роду Pyracantha сямейства ружавыя (Rosaceae).

Батанічнае апісанне[правіць | правіць зыходнік]


Плады

Вечназялёны густа галінаваны куст вышынёй 2-3 (максімум — 5) метраў, з разгалістай кронай і чырванавата-бурымі калючымі галінамі. Суквецці і маладыя парасткі апушаныя. Лісце эліптычнае або ланцэтнае, 2-4 см даўжынёй, больш ці менш завостранае, з клінаватым аснаваннем, зубчастае па краі, голае, першы час злёгку апушанае. Хвосцік таксама апушаны, 2-5 мм даўжынёй.

Суквецце густое, больш-менш апушанае. Кветкі дробныя, белыя і ружавата-жаўтлявыя, з варонкападобным гіпантыям, трохкутнымі чашалісцікамі, чырвонымі пылавікамі.

Плод — ягада памерам 5-7 мм, ад ярка-чырвонага колеру да жоўтага (афарбоўка абумоўлена утрыманнем каратыноідаў), доўга трымаецца на расліне. Узімку плады нярэдка ядуцца птушкамі. Насенне злёгку атрутнае з-за ўтрымання цыяністых гліказідаў. Плод і іншыя часткі расліны іх не ўтрымліваюць.

Цвіценне ў чэрвені, плоданашэнне з верасня^[5].

Размножваецца вегетатыўна каранёвымі атожылкамі.

Распаўсюджанне[правіць | правіць зыходнік]


Агульны выгляд расліны з пладамі

У арэал віду ўваходзяць Паўднёвая Еўропа, Малая Азія і Каўказ. У XVII стагоддзі ён быў інтрадукаваны ў Цэнтральную Еўропу. Таксама інтрадукаваны ў Паўночную Амерыку ў XVIII стагоддзі.

Ахова[правіць | правіць зыходнік]

Від уключаны ў Чырвоную кнігу Азербайджана, а таксама суб’ектаў РФ: Рэспублікі Адыгея і Рэспублікі Дагестан^[5].

Гаспадарчае значэнне і прымяненне[правіць | правіць зыходнік]

Pyracantha coccinea вырошчваецца як дэкаратыўная расліна. Расце на сухіх, цяжкіх глебах, падыходзіць для вырошчвання ў прамысловых раёнах.

Сінаніміка[правіць | правіць зыходнік]

Cotoneaster pyracantha (L.) Spach
Mespilus pyracantha L.
Pyracantha pauciflora (Poir.) M. Roem.^[6]

Зноскі

↑ Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
↑ Пра ўмоўнасць аднясення апісанай у гэтым артыкуле групы раслін да класа двухдольных гл. артыкул «Двухдольныя».
↑ The Plant List
↑ Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 107. — 160 с. — 2 350 экз.
↑ ^а ^б Піраканта калючая: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)
↑ Піраканта калючая: звесткі пра назву таксона на сайце The Plant List (version 1.1, 2013). (англ.) (Праверана 13 лістапада 2023)

[1] Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.

[2] Пра ўмоўнасць аднясення апісанай у гэтым артыкуле групы раслін да класа двухдольных гл. артыкул «Двухдольныя».

[3] The Plant List

[Киселевский-4] Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 107. — 160 с. — 2 350 экз.

[Пл-5] а ^б Піраканта калючая: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)

[6] Піраканта калючая: звесткі пра назву таксона на сайце The Plant List (version 1.1, 2013). (англ.) (Праверана 13 лістапада 2023)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Слоўнікі і энцыклапедыі	Вялікая нарвежская · Britannica (онлайн)
Таксанамія	APNI · EOL · GBIF · iNaturalist · IPNI · IRMNG · ITIS TSN · NCBI · POWO · Plantarium · The Plant List · Tropicos · WFO · Гербарый МДУ
Нарматыўны кантроль	Microsoft: 2778926888