Рагоз

	Рагоз
	; Рагоз шыракалісты (Typha latifolia). Батанічная ілюстрацыя з кнігі К. А. М. Ліндмана «Bilder ur Nordens Flora», 1917—1926
Навуковая класіфікацыя
Дамен:	Эўкарыёты
Царства:	Расліны
Аддзел:	Кветкавыя
Клас:	Аднадольныя
Парадак:	Метлюжкакветныя
Сямейства:	Рагозавыя
Род:	Рагоз
Міжнародная навуковая назва
	Typha L.
Тыпавы від
	Typha angustifolia L. — Рагоз вузкалісты
ITIS	42324
NCBI	4732
EOL	66364
GRIN	g:12513
IPNI	39601
FW	252000

Раго́з, Пухоўка^[4]^[5] (Týpha) — род кветкавых раслін сямейства Рагозавыя (Typhaceae). Налічвае каля 15 відаў^[5] (каля 20, на тэрыторыі былога СССР каля 15 відаў^[6]).

Батанічнае апісанне[правіць | правіць зыходнік]

Балотныя і водныя расліны вышынёй да 4 м з тоўстымі паўзучымі карэнішчамі. Сцёблы неразгалінаваныя, патоўшчаныя ў ніжняй частцы. Лісце шырока- і вузкалінейнае, плоскае, часам даўжэйшае за сцябло. Кветкі дробныя, у шчыльных цыліндрычных суквеццях (катахах). Верхняя частка суквецця складаецца з тычынкавых кветак, ніжняя — з песцікавых кветак трох відаў^[6]. Плод — арэшак з дробнымі валаскамі.

Арэал[правіць | правіць зыходнік]

Пашыраны пераважна ва ўмераных паясах. На тэрыторыі Беларусі сустракаюцца 2 віды: рагоз вузкалісты (Typha angustifolia) і рагоз шыракалісты (Typha latifolia).

Віды[правіць | правіць зыходнік]

Спіс відаў[правіць | правіць зыходнік]

Typha lugdunensis

Typha minima

Typha laxmannii

Квітнеючыя суквецці-пачаткі рагоза вузкалістага (Typha angustifolia): зверху тычынкавая частка, знізу — песцікавая

Род па даных Каралеўскіх батанічных садоў К’ю ўключае 30 первічных і 7 гібрыдагенных відаў^[7]:

Typha albida Riedl (1970)
Typha alekseevii Mavrodiev (1999)
Typha angustifolia L. (1753) typus^[3] — Рагоз вузкалісты, ці Пухоўка, ці Топкая пухоўка, ці Філаціка, ці Пухоўка вузкалістая
Typha austro-orientalis Mavrodiev (2006)
Typha azerbaijanensis Hamdi & Assadi (2003)
Typha capensis (Rohrb.) N.E.Br. (1897)
Typha caspica Pobed. (1950)
Typha changbaiensis M.Jiang Wu & Y.T.Zhao (2000)
Typha davidiana (Kronf.) Hand.-Mazz. (1938)
Typha domingensis Pers. (1807)
Typha elephantina Roxb. (1832)
Typha grossheimii Pobed. (1949)
Typha incana Kapit. & Dyukina (2008)
Typha joannis Mavrodiev (2001)
Typha kalatensis Assadi & Hamdi (2003)
Typha latifolia L. (1753) — Рагоз шыракалісты, ці Пухоўка шыракалістая, ці Калавей, ці Плюшчэй, ці Кардоўнік, ці Рагаза, ці Пухоўка, ці Кіеўка, ці Мачула, ці Мячэўнік
Typha laxmannii Lepech. (1801)
Typha lugdunensis P.Chabert (1850)
Typha minima Funck (1794)
Typha orientalis C.Presl (1851)
Typha pallida Pobed. (1949)
Typha przewalskii Skvortsov (1943)
Typha shuttleworthii W.D.J.Koch & Sond. (1844)
Typha sistanica De Marco & Dinelli (1978)
Typha subulata Crespo & Pérez-Mor. (1967)
Typha tichomirovii Mavrodiev (2002)
Typha turcomanica Pobed. (1949)
Typha tzvelevii Mavrodiev (2002)
Typha valentinii Mavrodiev (2000)
Typha varsobica Krasnova (2002)

Гібрыдагенныя віды

Typha ×argoviensis Hausskn (1897) [= Typha latifolia × Typha shuttleworthii]
Typha ×bavarica Graebn. (1900) [= Typha angustifolia × Typha shuttleworthii]
Typha ×gezei Rothm. (1940) [= Typha angustifolia × Typha domingensis]
Typha ×glauca Godr. (1844) [= Typha angustifolia × Typha latifolia]
Typha ×provincialis A.Camus (1910) [= Typha domingensis × Typha latifolia]
Typha ×smirnovii Mavrodiev (2000) [= Typha latifolia × Typha laxmannii]
Typha ×suwensis T.Shimizu (1989) [= Typha latifolia × Typha orientalis]

Зноскі

↑ Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
↑ Пра ўмоўнасць аднясення апісванай у гэтым артыкуле групы раслін да класа аднадольных гл. раздзел «Сістэмы APG» артыкула «Аднадольныя».
↑ ^3,0 ^3,1 Звесткі пра род Typha у базе даных Index Nominum Genericorum Міжнароднай асацыяцыі па таксанаміі раслін (IATP).(англ.)
↑ Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь.. — Минск: «Наука и техника», 1967. — С. 135. — 160 с. — 2 350 экз.
↑ ^5,0 ^5,1 Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.13: Праміле — Рэлаксін / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 2001. — Т. 13. — С. 201. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0216-4 (Т. 13).
↑ ^6,0 ^6,1 Рагоз (руск.) — артыкул з Вялікай савецкай энцыклапедыі (руск.)
↑ Спіс відаў роду Рагоз на сайце Royal Botanic Gardens, Kew(англ.) (Праверана 7 чэрвеня 2014)

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Прохараў В. М. Рагоз // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.13: Праміле — Рэлаксін / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 2001. — Т. 13. — С. 201. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0216-4 (Т. 13).

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Рагоз (руск.) — артыкул з Вялікай савецкай энцыклапедыі (руск.)

[1] Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.

[2] Пра ўмоўнасць аднясення апісванай у гэтым артыкуле групы раслін да класа аднадольных гл. раздзел «Сістэмы APG» артыкула «Аднадольныя».

[ING-3] 3,0 ^3,1 Звесткі пра род Typha у базе даных Index Nominum Genericorum Міжнароднай асацыяцыі па таксанаміі раслін (IATP).(англ.)

[Киселевский-4] Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь.. — Минск: «Наука и техника», 1967. — С. 135. — 160 с. — 2 350 экз.

[bel-5] 5,0 ^5,1 Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.13: Праміле — Рэлаксін / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 2001. — Т. 13. — С. 201. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0216-4 (Т. 13).

[bse-6] 6,0 ^6,1 Рагоз (руск.) — артыкул з Вялікай савецкай энцыклапедыі (руск.)

[7] Спіс відаў роду Рагоз на сайце Royal Botanic Gardens, Kew(англ.) (Праверана 7 чэрвеня 2014)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]